Đắk Nông đảm bảo nguồn nước sản xuất trong mùa khô

TMO - Trước tình trạng nắng hạn kéo dài, thiếu nước tưới gây ảnh hưởng nghiệm trọng đến cây trồng trong mùa khô năm 2024, tỉnh Đắk Nông đã có những chỉ đạo để các sở, ngành, địa phương chủ động phương án, trong đó chú trọng đến điều tiết, dự trữ nguồn nước cho sản xuất.

Năm 2024, Đắk Nông đã trải qua một mùa khô khắc nghiệt khi hạn hán hoành hành tại nhiều khu vực. Trong đó, các vùng trọng điểm sản xuất nông nghiệp như Krông Nô, Đắk Mil, Chư Jút... có hàng ngàn ha cây trồng bị ảnh hưởng do thiếu nước tưới, nguy cơ mất mùa. Hàng trăm hộ dân trên địa bàn tỉnh cũng đang thiếu nước sinh hoạt do hạn hán. Theo đánh giá của ngành chức năng, thiệt hại do hạn hán rất lớn.

Theo Sở NN&PTNT Đắk Nông, năm 2024 toàn tỉnh có trên 12.200ha cây trồng cả ngắn ngày, dài ngày bị ảnh hưởng, giảm năng suất, mất trắng. Diện tích ảnh hưởng lớn chủ yếu ở Đắk Mil, Krông Nô, Cư Jút, Đắk R'lấp. Về nước sinh hoạt, cao điểm mùa khô có khoảng 600 hộ dân tại các huyện Krông Nô, Đắk Mil, Cư Jút, Tuy Đức bị thiếu nước sinh hoạt.

Riêng đối với diện tích sản xuất cà phê năm 2024 toàn tỉnh hơn 143.000 ha, trong đó diện tích cho thu hoạch hơn 131.000 ha. Qua tổng hợp báo cáo từ các huyện, thành phố Gia Nghĩa cho thấy năng suất cà phê tỉnh Đắk Nông năm 2024 giảm so với cùng kỳ năm trước khá lớn. Đặc biệt, ở một số huyện như Đắk R’Lấp và Cư Jút, năng suất giảm từ 4 - 7 tạ/ha. Do năng suất giảm nên tổng sản lượng cà phê năm 2024 của tỉnh Đắk Nông ước đạt chỉ hơn 343.000 tấn, giảm hơn 16.400 tấn so với năm 2023. 

Mùa khô năm 2024 nhiều hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh cạn trơ đáy, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp. Ảnh: XL 

Trước nguy cơ thiếu nước trong mùa khô năm nay  tỉnh Đắk Nông đã triển khai đồng bộ các giải pháp phòng, chống khô hạn, thiếu nước năm 2025. Đối với sản xuất nông nghiệp: Các địa phương, đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi xây dựng phương án chống hạn cụ thể trên địa bàn, thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng và dự báo của cơ quan Khí tượng thủy văn để kịp thời triển khai các giải pháp chống hạn thích hợp, giảm thiểu thiệt hại cho sản xuất do hạn hán gây ra.

Kiểm tra, cập nhật, đánh giá cụ thể nguồn nước các sông, suối, hồ, đập,... khoanh vùng diện tích cây trồng có khả năng bị hạn, thường xuyên bị hạn và những diện tích cây trồng không đủ nước, chủ động trồng các loại cây trồng phù hợp; xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý, phù hợp với khả năng nguồn nước, trong đó ưu tiên nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc, tưới cho cây trồng có giá trị kinh tế cao.  

Khuyến cáo nhân dân xuống giống theo đúng lịch thời vụ và phù hợp với khả năng đáp ứng nguồn nước của từng vùng; ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật về lĩnh vực canh tác, chăm sóc cây trồng trong điều kiện thiếu nước; khuyến khích áp dụng công nghệ mới vào sản xuất nông nghiệp, tưới tiên tiến, tiết kiệm nước (như: tưới phun mưa, tưới nhỏ giọt); kiên quyết không để người dân sản xuất ở những khu vực có nguy cơ thiếu nước tưới; đồng thời tuyên truyền người dân chủ động đắp lại bờ ruộng tránh gây thất thoát nguồn nước và nạo vét ao, hồ hoặc làm ao nhân tạo, đắp đập tạm để tích trữ nguồn nước.

Đối với cấp nước sinh hoạt: Các cơ quan, đơn vị cấp nước phải có kế hoạch cấp nước cụ thể nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của nhân dân trong mùa khô, đảm bảo về số lượng cũng như chất lượng phục vụ, trong đó cần chú trọng các giải pháp trọng tâm như: Thường xuyên kiểm tra, duy tu bảo dưỡng các hệ thống cấp nước tại các nhà máy nước; chuẩn bị đầy đủ vật tư dự phòng kịp thời khắc phục những hư hỏng trên tuyến, đảm bảo vận hành các nhà máy nước liên tục phục vụ sinh hoạt cho nhân dân; tăng dung tích các ao, hồ chứa nước thô nhằm tăng lượng dự trữ nước để phục vụ cho công tác vận hành cấp nước. Đẩy nhanh tiến độ thi công mở mạng các hệ thống cấp nước, tiến độ lắp đặt đồng hồ nước để kịp thời phục vụ nhân dân.

Tổ chức kiểm tra hiện trạng các công trình thủy lợi, triển khai sửa chữa, bảo dưỡng, thay thế máy móc và các thiết bị hư hỏng, nạo vét khơi thông dòng chảy kênh mương, cửa vào cống lấy nước, cửa vào các bể hút trạm bơm, sửa chữa khắc phục kịp thời các vị trí hư hỏng kênh, công trình trên kênh đảm bảo không để thất thoát, lãng phí nguồn nước.

Khẩn trương hoàn thành các công trình đang triển khai đầu tư xây dựng mới và các công trình đầu tư nâng cấp, sửa chữa để đưa vào sử dụng hiệu quả, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất và dân sinh. Chủ động lắp đặt các trạm bơm dã chiến, bơm tận dụng dung tích nước chết tại các hồ chứa, tiến hành bơm truyền nước từ các hồ có dung tích lớn điều tiết nước về các hồ chứa có dung tích nhỏ không đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất.

Đảm bảo nguồn nước tưới cho cây trồng cho mùa khô, giảm thiệt hại do hạn hán là nhiệm vụ quan trọng. 

UBND các huyện, TP.Gia Nghĩa: Chủ động xây dựng Kế hoạch phòng, chống hạn hán, thiếu nước, phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh mùa khô năm 2025 trên địa bàn; đồng thời Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để tổng hợp, theo dõi và gửi các tổ chức, cá nhân quản lý, khai thác công trình thủy lợi được biết, để thực hiện.

Chủ động nguồn nước sinh hoạt tới từng hộ dân, thôn, buôn, bon, tổ dân phố, xã, phường, thị trấn tại các vùng thường xuyên thiếu nước sinh hoạt; chủ động sử dụng trang thiết bị phục vụ cấp và trữ nước cho các hộ gia đình tại những khu vực bị hạn hán, thiếu nước; đặc biệt trên địa bàn các huyện: Cư Jút, Krông Nô và Đắk Mil.

Chỉ đạo các Phòng, Ban có liên quan phối hợp với UBND cấp xã kiểm kê toàn bộ diện tích cây trông có nhu cầu sử dụng nước như: Cà phê, tiêu, lúa, ngô,... Trên cơ sở đó xây dựng các phương án sản xuất, cấp nước tưới cho diện tích cây trồng trên địa bàn phù hợp, hiệu quả.

Đối với diện tích cây trồng thuộc Kế hoạch diện tích được hỗ trợ kinh phí sử dụng sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi năm 2025, chỉ đạo UBND cấp xã phối hợp với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh rà soát nhu cầu sử dụng nước (diện tích, loại cây trồng, danh sách hộ dân,...) thống nhất kế hoạch vận hành, điều tiết để đảm bảo tưới theo Hợp đồng trong vụ Đông Xuân 2024-2025.

UBND cấp xã thành lập, củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực tổ chức thủy lợi cơ sở trên địa bàn và phối hợp chặt chẽ với Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh trong việc điều tiết nguồn nước phục vụ sản xuất theo đúng lịch trình, kế hoạch; phổ biến, khuyến khích nhân dân thực hiện các biện pháp trữ nước bằng nhiều hình thức; huy động lực lượng tại địa phương để tu sửa, nạo vét, phát dọn các tuyến kênh mương nội đồng đảm bảo dần nước tưới đến mặt ruộng, đắp bờ để nâng cao dung tích trữ nước; giám sát chặt chẽ việc điều tiết nguồn nước tưới của các đơn vị được giao khai thác các công trình thủy lợi để đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất mùa khô năm 2025.

Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi tỉnh: Bám sát lịch nông vụ; chủ động tổ chức làm việc với UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa và các đơn vị liên quan để thống nhất phương án cấp nước phục vụ sản xuất mùa khô năm 2025 cho từng công trình, từng khu vực cụ thể. Phối hợp với UBND các huyện, thành phố Gia Nghĩa và UBND cấp xã chỉ đạo các Chi nhánh tại các huyện, thành phố Gia Nghĩa huy động các tổ thủy lợi cơ sở xử lý vị trí rò rỉ tại các cửa cống lấy nước và những vị trí rò rỉ khác tại các công trình thủy lợi.

Triển khai sửa chữa, nạo vét hệ thống kênh mương để chủ động cho công tác điều tiết nước tưới, đồng thời giảm tổn thất nước. Sử dụng nguồn nước tiết kiệm ngay đầu vụ đối với đập, hồ chứa có nguy cơ hạn hán, thiếu nguồn nước tưới phải có kế hoạch bố trí máy bơm, nhiên liệu để bơm tưới từ mực nước chết của hồ chứa hoặc từ sông, suối gần khu vực công trình, đối với các trạm bơm có nguy cơ thiếu nước phục vụ sản xuất thì phải có kế hoạch lắp đặt các máy bơm dã chiến, nối dài các đường ống hút về phía lòng sông, suối.../.

Thu Hà