Đắk Lăk: Ứng dụng công nghệ hiện đại trong canh tác sầu riêng

TMO - Với mục tiêu xây dựng vùng chuyên canh bền vững, người dân tỉnh Đắk Lắk đã và đang tập trung triển khai nhiều giải pháp công nghệ trong sản xuất sầu riêng, giúp tối ưu quy trình chăm sóc, giảm chi phí, nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu trên thị trường.

Theo Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk cho biết, năm 2025, diện tích sầu riêng của tỉnh đạt khoảng 40.000 ha, sản lượng dự kiến đạt tới 400.000 tấn, tăng đáng kể so với năm 2024. Tuy nhiên, song hành với sự tăng trưởng đó, thị trường sầu riêng lại cho thấy sự phân hóa rất rõ rệt, phản ánh sự cạnh tranh gay gắt và yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng cũng như các thị trường nhập khẩu.

Trước thực tế trên, để mang lại chất lượng ổn định, đồng thời giảm chi phí nhân công, người dân Đắk Lắk đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ kỹ thuật hiện đại trong quá trình canh tác sầu riêng.

Nhiều vườn sầu riêng đã áp dụng hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp cảm biến độ ẩm, giúp cây được cung cấp nước và dinh dưỡng chính xác theo từng giai đoạn sinh trưởng. Các ứng dụng quản lý nông trại thông minh cũng được triển khai, hỗ trợ nông dân giám sát sức khỏe cây, phát hiện sớm sâu bệnh và quản lý quy trình chăm sóc ngay trên điện thoại.

Nhờ đó, việc canh tác giảm đáng kể chi phí lao động, hạn chế thất thoát vật tư và nâng cao chất lượng trái sầu riêng phục vụ thị trường xuất khẩu. Đặc biệt, sự kết hợp giữa công nghệ và quy trình VietGAP, GlobalGAP đang mở rộng cơ hội đưa sầu riêng Đắk Lắk vào những thị trường khó tính.

Theo chia sẻ của người dân xã Krông Pắc, hiện nay người dân chỉ cần quản lý và theo dõi tình hình sức khỏe của vườn cây qua màn hình điện thoại. Thay vì phải đi lại kiểm tra liên tục cả vườn, giờ chỉ cần vào app là có thể nắm bắt tình hình của cả vườn cây.

Mọi hoạt động chăm sóc đều được ghi lại một cách hệ thống, từ việc xịt thuốc, bón phân, cho đến việc đếm sản lượng từng cây, tất cả dữ liệu đều được cập nhật vào "lý lịch" của từng gốc sầu riêng.

Việc ứng dụng công nghệ số vào canh tác khiến cách quản lý vườn trở nên khoa học, vừa minh bạch thông tin. Chất lượng sầu riêng được chứng thực bằng một mã QR treo trên từng thân cây, người tiêu dùng và các đối tác có thể truy xuất toàn bộ vòng đời của sản phẩm. Đây không phải là một lựa chọn xa vời mà là một xu thế tất yếu.

Khi thị trường ngày càng yêu cầu cao về nguồn gốc xuất xứ, việc một sản phẩm có "lý lịch" rõ ràng sẽ là một lợi thế lớn. Dù lợi ích trước mắt chưa thể cân đo đong đếm nhưng đó là một sự đầu tư cho tương lai, việc minh bạch hóa quy trình sản xuất sẽ gia tăng giá trị cho trái sầu riêng.

Mô hình vườn trên cũng là một trong những mô hình nằm trong chương trình "Ứng dụng công nghệ số hóa để nâng cao giá trị tài sản nông nghiệp" được thí điểm triển khai tại HTX Dịch vụ Nông nghiệp sạch Krông Pắc. Theo đó, mỗi cây sầu riêng sẽ được định danh như một "căn cước công dân" số thông qua việc ứng dụng Blockchain để tạo ra một hệ thống dữ liệu minh bạch và không thể sửa đổi.

Sử dụng hệ thống tưới phun chính xác nên nước chạy từ từ, khi tưới đất sẽ không bị rửa trôi giúp cây, quả sầu riêng  phát triển ổn định. (Ảnh: Internet). 

Đắk Lắk có tiềm năng nông nghiệp rất lớn, với trên 800.000 ha đất nông nghiệp, dẫn đầu cả nước về diện tích sầu riêng. Ngành hàng sầu riêng Đắk Lắk đang có những đóng góp vô cùng quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu của cả nước và đặc biệt là giúp nâng cao đời sống của người nông dân ngày càng tốt hơn. Hiện nay, vụ thu hoạch sầu riêng năm 2025 đã kết thúc, tuy nhiên, giá trị thu về lại không đồng đều: có những vườn bán được 70.000 - 80.000 đồng/kg, nhưng cũng có những vườn phải bán giá rất thấp.

Ngoài nguyên nhân khách quan do yếu tố thời tiết, thì việc sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ và thiếu một tiêu chuẩn chung cũng khiến chất lượng nông sản không đồng đều, dẫn đến giá cả bấp bênh. Cùng với đó là những yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường xuất khẩu về truy xuất nguồn gốc và dư lượng hóa chất.

Tất cả điều này cho thấy việc xây dựng một nền nông nghiệp minh bạch, nơi người nông dân có thể tự tin "bán được sự khác biệt" của sản phẩm đã trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Là một xã có diện tích sầu riêng lớn nhất tỉnh, với 5.153 ha và ước tính tổng sản lượng niên vụ 2025 lên đến 60.000 tấn quả tươi, Ea Knuếc đang đẩy mạnh việc kết hợp chặt chẽ "4 nhà", cùng với ứng dụng khoa học - công nghệ để tạo ra sự minh bạch tuyệt đối.

Lãnh đạo UBND xã Ea Knuếc chia sẻ, chỉ có cách áp dụng công nghệ mới có thể quản lý hiệu quả và minh bạch hóa nông sản và đây là con đường mà tất cả người nông dân rồi sẽ phải theo để vừa chuẩn hóa quy trình, vừa xây dựng được "lý lịch" tin cậy cho sản phẩm của mình, từ đó tạo ra giá trị khác biệt để tự tin bước vào thị trường lớn. Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Sở Nông nghiệp và Môi trường Đắk Lắk), việc ứng dụng công nghệ số được kỳ vọng mang lại lợi ích đa chiều cho nông dân, doanh nghiệp và quản lý nhà nước trong chuỗi cung ứng sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường quốc tế.

Đây là bước tiến quan trọng giúp các vùng trồng sầu riêng trọng điểm của tỉnh Đắk Lắk xây dựng và khẳng định thương hiệu, hướng tới phát triển nông nghiệp bền vững. Thúc đẩy ứng dụng công nghệ hiện đại trong canh tác sầu riêng cho thấy Đắk Lắk đang đi đúng hướng trong chiến lược nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị nông sản.

Sự chuyển đổi từ phương thức canh tác truyền thống sang quản lý vườn bằng dữ liệu và công nghệ không chỉ giúp tối ưu nguồn lực mà còn nâng cao tính ổn định của sản xuất. Quan trọng hơn, công nghệ tạo nên nền tảng minh bạch trong truy xuất nguồn gốc – yếu tố trọng tâm để sầu riêng Đắk Lắk đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế.

Những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế trước mắt mà còn giúp địa phương phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, thích ứng tốt điều kiện biến đổi khí hậu. Đắk Lắk vì thế đang định hình vị thế một vùng sản xuất sầu riêng công nghệ cao, tạo nền tảng vững chắc cho tương lai ngành hàng sầu riêng chiến lược.

Lê Thắng