Chủ động ứng phó xâm nhập mặn đang diễn biến phức tạp

TMO - Hiện nay tình hình hạn, mặn tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang điễn biến phức tạp. Để giảm thiểu tối đa thiệt hại về nông nghiệp, sinh hoạt cho bà con, các địa phương cần khẩn trương, chủ động triển khai các giải pháp ứng phó với xâm nhập mặn.

Thông tin từ Phòng Dự báo thủy văn, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, độ mặn cao nhất tại các trạm ở mức xấp xỉ và thấp hơn độ mặn cao nhất tháng 4/2024, riêng một số trạm ở Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng có độ mặn cao hơn; chiều  sâu ranh mặn 4‰ thời kỳ này trên các sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây từ 45 - 55 km; sông Cửa Tiểu, Cửa Đại là 40 - 48 km; sông Hàm Luông là 50 - 58 km; sông Cổ Chiên là 45 - 50 km; sông Hậu là 40 - 45 km; sông Cái Lớn là 30 - 35 km. Xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long mùa khô năm 2024 - 2025 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm, nhưng không gay gắt như mùa khô năm 2015 - 2016 và năm 2019 - 2020.

Xâm nhập mặn ở các cửa sông Cửu Long có xu thế giảm dần; các sông Vàm Cỏ, Cái Lớn còn tăng cao từ ngày 27/4 - 1/5, từ giữa tháng 5 xâm nhập mặn giảm dần. Tình hình xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long phụ thuộc vào nguồn nước từ thượng nguồn sông Mê Công, triều cường và còn biến động trong thời gian tới.

Các địa phương ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần cập nhật kịp thời thông tin dự báo khí tượng thủy văn và có các biện pháp chủ động phòng, chống xâm nhập mặn. Cảnh báo độ rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long cấp 2. Chuyên gia thủy văn lưu ý, độ mặn xâm nhập sâu trong sông, kênh rạch sẽ ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân trong khu vực.

Các địa phương cần tranh thủ tích trữ nước ngọt khi triều thấp phục vụ nông nghiệp và dân sinh, đồng thời cần hạn chế tưới nhằm giảm thiểu thiệt hại sản xuất. Các chuyên gia khuyến cáo người dân nên trồng các loại cây thời vụ có thể chịu được độ mặn cao, chuyển đổi cơ cấu con giống phù hợp, đồng thời có những biện pháp chăm sóc chu đáo để hạn chế những thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn gây ra. Đối với diện tích trồng cây ăn trái có giá trị kinh tế cao, chịu mặn kém, trước khi tưới nước người dân cần kiểm tra nồng độ mặn.

Bên cạnh việc lưu trữ và tiết kiệm, người dân cần lắp đặt các hệ thống lọc nước mặn để đảm bảo tốt nhất lượng nước sử dụng cho sinh hoạt và tưới tiêu. Hệ thống lọc nước mặn được xem là biện pháp sử dụng trực tiếp nguồn nước mặn hiện tại. Hệ thống lọc nước mặn giúp xử lý các thành phần muối hòa tan trong nước, mang lại nguồn nước có độ ngọt hợp lý. Đặc biệt, nước sau lọc có thể sử dụng để uống trực tiếp hoặc tưới tiêu cho các loại cây có khả năng chịu mặn thấp.

Xâm nhập mặn gây ảnh hưởng trực tiếp tới đồng ruộng. 

Đối với các hộ nuôi thủy sản, cần thực hiện quan trắc theo dõi độ mặn môi trường nuôi; từ đó xác định khoảng thời gian bắt đầu nuôi và thời điểm kết thúc phù hợp với hiện trạng xâm nhập mặn. Về tình hình triều cường, đại diện phòng Dự báo thời tiết, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia cho hay, ven biển phía Đông của Nam Bộ mực nước triều đang ở mức cao. Từ cuối tháng 3 - 5/2025, khu vực ven biển Đông Nam Bộ có khả năng xuất hiện 4 đợt triều cường. Đợt 1 từ ngày 11/4 - 17/4, đợt 2 từ ngày 27 - 30/4, đợt 3 từ ngày 12 - 15/5, đợt 4 từ ngày 26 - 29/5.

Các chuyên gia về thủy văn lưu ý, triều cường cao sẽ làm chậm quá trình thoát lũ trên các sông phía Đông Nam Bộ. Các khu vực trũng, thấp ở ven biển, ven sông, vùng ngoài đê bao phía Đông Nam Bộ có khả năng ngập úng trong khoảng thời gian sáng sớm và đầu giờ chiều. Ngoài ra, triều cường cao trong giai đoạn này còn làm gia tăng xâm nhập mặn trong nội đồng. Để chủ động ứng phó, giảm thiểu thiệt hại do triều cường lớn gây ngập úng trong thời gian tới, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đề nghị các tỉnh, thành phố chịu ảnh hưởng, triển khai việc theo dõi chặt chẽ các bản tin dự báo, cảnh báo, thông tin kịp thời cho các cấp chính quyền, nhân dân để chủ động phòng tránh.

Trước đó, vào cao điểm hạn  hán và xâm nhập mặn năm 2023-2024 tại Đồng bằng sông Cửu Long đã làm 1.189ha lúa giảm năng suất, 43ha lúa mất trắng và gần 74.000 hộ thiếu nước sinh hoạt. Bên cạnh đó, Đồng bằng sông Cửu Long phải đối mặt với tình trạng sụp lún cục bộ với 2.059 điểm sụp lún, chiều dài tương đương 51km và 686 vị trí sạt lở bờ sông, với chiều dài hơn 591km. Có 57 vị trí sạt lở bờ biển, chiều dài hơn 203km, trong đó có 22 điểm sạt lở đặc biệt nguy hiểm, với chiều dài hơn 103km tại vùng châu thổ này.

Người dân cần chủ động tích nước để tưới tiêu cho cây nông nghiệp trong cao điểm hạn mặn. 

Để chủ động ứng phó đợt xâm nhập mặn cao điểm ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM năm 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 15/CĐ-TTg ngày 17/2/2025, trong đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, Bộ trưởng các Bộ: Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM tiếp tục chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả Công điện số 128/CĐ-TTg ngày 08 tháng 12 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục chỉ đạo theo dõi sát diễn biến, cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin về tình hình, dự báo thủy văn, nguồn nước, nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM. Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nêu trên, nhất là khu vực ven biển Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến và dự báo khí tượng thủy văn, nguồn nước, xâm nhập mặn để chủ động triển khai các biện pháp ứng phó cụ thể theo chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường và phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương, tập trung triển khai các phương án bảo đảm cấp nước sinh hoạt cho người dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh, tuyệt đối không được để người dân thiếu nước sinh hoạt, cơ sở y tế, cơ sở giáo dục thiếu nước ngọt.

Các đơn vị báo chí, thông tin, truyền thông cập nhật thông tin, đưa tin kịp thời, chính xác về tình hình xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt cục bộ (nếu có) và nhất là công tác chỉ đạo, các nhiệm vụ, giải pháp ứng phó của cơ quan có thẩm quyền để người dân biết, chủ động triển khai ứng phó phù hợp.

Giao Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương có liên quan triển khai thực hiện nghiêm túc công điện này và tiếp tục chỉ đạo triển khai công tác ứng phó xâm nhập mặn phù hợp với tình hình. Văn phòng Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ được giao theo dõi, đôn đốc việc thực hiện Công điện này; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách những vấn đề đột xuất, phát sinh.

Minh Ánh