Bình Thuận: Ưu tiên công tác quy hoạch, bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia

TMO - Để nâng cao công tác bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia, chính quyền các cấp của tỉnh Bình Thuận đã sớm triển khai nhiều chương trình, dự án để bảo vệ các giống cây trồng, vật nuôi, bước đầu mang lại kết quả khả quan.

Vùng biển Bình Thuận với diện tích 52.000 km2 là một trong ba ngư trường lớn nhất của cả nước. Thềm lục địa thuộc tỉnh mở rộng dần từ Bắc đến Nam. Vùng biển Bình Thuận có 2 dòng chảy Bắc - Nam và hiện tượng nước trồi, giàu khối động thực vật phù du, tạo ra tiềm năng về tài nguyên sinh vật biển.

Trữ lượng hải sản từ 220 đến 240 nghìn tấn, phong phú về chủng loại với nhiều loại hải đặc sản quý hiếm có giá trị kinh tế cao. Ngoài ra, có 2 khu bảo tồn biển là Khu bảo tồn biển Cù Lao Câu thuộc huyện Tuy Phong rộng 12.500 ha, với 146 loài san hô, 78 loài động vật phù du, 107 loài động vật đáy và loài cá rạn san hô do Ban quản lý KBT quản lý; và huyện đảo Phú Quý.

Được đánh giá là vùng biển có các rạn san hô còn giữ được độ bao phủ cao. Đây cũng là nơi có rùa biển đẻ và đặc biệt là loài trai Tai tượng khổng lồ phân bố khắp khu vực này. Cù Lao Câu còn có rất nhiều các loài cá cảnh biển hiếm có. Ngoài ra, tại Bình Thuận còn rất nhiều loại động, thực vật khác có ý nghĩa quan trọng trong hệ sinh thái của Việt Nam. Nhiều loài có tên trong Sách Đỏ cần được bảo vệ nghiêm ngặt…

Do đó, tỉnh Bình Thuận xác định, công tác bảo tồn, phát triển đa dạng sinh học quốc gia là một trong những mục tiêu ưu tiên hàng đầu trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó tỉnh cũng đã triển khai các giải pháp nhằm duy trì tính toàn vẹn của hệ sinh thái khu vực bảo tồn, xây dựng và thực hiện Quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Việc xây dựng phương án bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học trên địa bàn tỉnh không chỉ đảm bảo một môi trường tự nhiên trong sạch, lành mạnh mà còn phục vụ cho việc phát triển bền vững kinh tế - xã hội.

Chính vì thế, tỉnh Bình Thuận đã tăng diện tích các hệ sinh thái tự nhiên được bảo vệ, phục hồi và bảo đảm tính toàn vẹn, kết nối. Đa dạng sinh học được bảo tồn, sử dụng bền vững nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng nền kinh tế xanh, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu và kết nối các hệ sinh thái tự nhiên.

Cù Lao Câu (hay còn gọi là Hòn Cau) là Khu bảo tồn biển có nhiều loài động thực vật quý hiếm. 

Bình Thuận còn thúc đẩy việc quản lý và bảo tồn hiệu quả các loài hoang dã, các nguồn gen quý hiếm, xây dựng và phát triển hệ thống khu bảo tồn thiên nhiên, hành lang đa dạng sinh học, cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, khu vực đa dạng sinh học cao, cảnh quan sinh thái quan trọng, vùng đất ngập nước quan trọng góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững đất nước. Nhằm thúc đẩy các hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học, tỉnh Bình Thuận cho biết, đến năm 2030 tỉnh sẽ nâng cấp và nâng cao hiệu quả quản lý các khu bảo tồn thiên nhiên đã thành lập.

Bên cạnh đó, chuyển tiếp 3 khu bảo tồn hiện có đó là: Khu bảo tồn Núi Ông, Tà Kóu, Hòn Cau. Phối hợp hình thành và tổ chức quản lý hiệu quả hành lang đa dạng sinh học Côn đảo - Phú Quý, khu vực đa dạng sinh học cao Phan Rang – Hòn Cau, vùng nước trồi Bình Thuận - Ninh Thuận.

Hình thành và quản lý khu vực đa dạng sinh học cao La Gi, cảnh quan sinh thái quan trọng đồi cát đỏ Bắc Bình - Hàm Thuận Nam. Đến năm 2050, các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng, các loài nguy cấp, quý, hiếm, các nguồn gen có giá trị bảo tồn được phục hồi, bảo tồn hiệu quả, đa dạng sinh học và dịch vụ hệ sinh thái được sử dụng bền vững và mang lại lợi ích thiết yếu trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo đảm an ninh môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững đất nước. Bố trí định hướng không gian cho bảo tồn đa dạng sinh học phù hợp với định hướng sử dụng đất theo nghị quyết của Quốc hội.

Từ đó góp phần bảo đảm cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên đối với phát triển kinh tế - xã hội, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu. Đặc biệt là phát huy, tăng cường sử dụng bền vững các dịch vụ hệ sinh thái, phát triển đa dạng sinh học đô thị, bảo đảm các chỉ tiêu về không gian xanh, chỉ tiêu về cây xanh đô thị...Để đẩy mạnh hoạt động bảo tồn đa dạng sinh học, các cấp chính quyền tỉnh Bình Thuận đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đan xen.

Cụ thể, các lực lượng chức năng của tỉnh thường xuyên tổ chức tuần tra, kiểm soát, ngăn chặn các hành vi xâm hại đến rừng và đất rừng, đến nguồn lợi thủy sản, các hành vi săn bắt, buôn bán động vật hoang dã. Thực hiện tốt các hoạt động phòng cháy, chữa cháy rừng, có biện pháp ứng phó các tình huống cháy rừng xảy ra.

Tỉnh Bình Thuận luôn chú trọng bảo tồn các loại động vật hoang dã. 

Về lâu dài,  tỉnh Bình Thuận sẽ áp dụng các cơ chế khuyến khích cho tổ chức, cá nhân tham gia thành lập, vận hành cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học theo quy định của pháp luật, cơ chế phát triển du lịch sinh thái, du lịch bền vững gắn với xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm ổn định cuộc sống của hộ gia đình, cá nhân sinh sống hợp pháp trong khu bảo tồn, hành lang đa dạng sinh học, cảnh quan sinh thái quan trọng, khu vực đa dạng sinh học cao, vùng đất ngập nước quan trọng.

Đồng thời tăng cường công tác thực thi pháp luật về bảo tồn đa dạng sinh học, các đối tượng của quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học. Đẩy nhanh chuyển đổi số, phấn đấu hoàn thiện kết nối liên thông hệ thống thông tin, trong đó có cơ sở dữ liệu về quy hoạch. Tăng cường áp dụng công nghệ viễn thám và hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong việc lập và giám sát thực hiện quy hoạch, giám sát các đối tượng của quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học.

Tập trung ứng dụng, phát triển các mô hình gây nuôi và tái thả các loài hoang dã vào tự nhiên, bảo tồn các loài đặc hữu, nguy cấp, ngăn chặn sự suy thoái của các loài có nguy cơ bị tuyệt chủng ngoài tự nhiên. Đồng thời áp dụng các chương trình đào tạo phát triển nguồn nhân lực phù hợp với từng đối tượng quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học, tăng cường năng lực của các cơ quan quản lý, giám sát đa dạng sinh học và cán bộ có liên quan đến bảo tồn đa dạng sinh học tại địa phương gắn với các đối tượng của quy hoạch.

Đặc biệt là bảo đảm nguồn lực để thành lập, quản lý các khu bảo tồn thiên nhiên, hành lang đa dạng sinh học, cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học, vùng đất ngập nước quan trọng. Các mục tiêu trên đã được UBND tỉnh Bình Thuận nhấn mạnh trong Kế hoạch số 649/KH-UBND ngày 21/2/2025 về việc triển khai quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đồng thời, Bình Thuận xác định bố trí định hướng không gian cho bảo tồn đa dạng sinh học phù hợp với định hướng sử dụng đất theo Nghị quyết số 39/2021/QH15 của Quốc hội[1] góp phần bảo đảm cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên đối với phát triển kinh tế xã hội, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu; phát huy, tăng cường sử dụng bền vững các dịch vụ hệ sinh thái; phát triển đa dạng sinh học đô thị, bảo đảm các chỉ tiêu về không gian xanh, chỉ tiêu về cây xanh đô thị, xây dựng hệ thống các khu vực đa dạng sinh học đô thị…/.

Bích Vân