Bảo vệ, phát triển rừng gắn với ổn định sinh kế cho người dân

TMO - Cùng với đẩy mạnh công tác trồng rừng phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, việc tạo sinh kế cho người dân đã được các địa phương, đơn vị chủ rừng trên địa bàn tỉnh Đắk Nông quan tâm thực hiện.

Toàn tỉnh Đắk Nông hiện còn trên 248.343 ha rừng, trong đó có hơn 196.358 ha rừng tự nhiên. Thời gian qua, ngoài việc tập trung mọi nguồn lực bảo vệ thật tốt gần 200.000 ha rừng tự nhiên, tỉnh Đắk Nông đang tiếp tục nâng cao độ che phủ rừng và đẩy mạnh phát triển kinh tế rừng. Nhờ làm tốt công tác giao khoán bảo vệ rừng cho nhóm hộ và cộng đồng dân cư, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân sống gần rừng, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.​

Vườn quốc gia Tà Đùng có khoảng 25.000ha rừng tự nhiên và diện tích vùng đệm thuộc địa giới hành chính ở 7 xã, 4 huyện của 2 tỉnh Đắk Nông, Lâm Đồng. Trên lâm phần do Vườn quốc gia Tà Đùng quản lý có địa hình phức tạp, người dân có lịch sử canh tác trong vùng lõi từ lâu đời. Thế nên, thời gian qua, công tác bảo vệ và phòng chống cháy rừng tại đây gặp nhiều khó khăn, thử thách. Đơn vị đã gắn lợi ích của người dân gần rừng vào công tác bảo vệ, phòng chống cháy rừng và phát triển rừng.

Trong đó, đặc biệt là công tác giao khoán bảo vệ rừng và hỗ trợ cho các cộng đồng tại vùng đệm. Chỉ tính riêng giai đoạn 2021 - 2025, Vườn quốc gia Tà Đùng đã tiến hành khoán bảo vệ rừng cho 153 hộ gia đình. Trong đó, đáng phấn khởi nhất là 100% là các hộ được giao khoán đều là người đồng bào dân tộc thiểu số sống gần rừng như: Người M’Nông, Dao, Tày... ở các xã Đắk Som, Đắk R'Măng, huyện Đắk Glong (Đắk Nông) và xã Phi Liêng, Đạ K'Nàng, huyện Đam Rông (Lâm Đồng) với diện tích trên 3.000ha.

 Nhờ làm tốt công tác giao khoán bảo vệ rừng, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân sống gần rừng. Ảnh: HD. 

Trên cơ sở diện tích giao khoán, hàng năm, đơn vị đã tiến hành chi trả cho các hộ dân từ 15 – 20 triệu đồng/hộ/năm. Ngoài chi trả tiền nhận khoán bảo vệ rừng, Vườn quốc gia Tà Đùng còn ưu tiên thuê các hộ dân sống gần rừng thực hiện các công trình lâm sinh như trồng rừng, phòng chống cháy rừng… Qua những việc làm này đã góp phần không nhỏ trong phát triển kinh tế của người dân. Từ đầu năm 2023 đến nay, Vườn quốc gia Tà Đùng đã tiến hành hỗ trợ cho 26 cộng đồng vùng đệm thực hiện các công trình công cộng với tổng kinh phí khoảng 1,04 tỉ đồng. Ngoài ra, đơn vị còn huy động người dân chia thành 14 tổ nhận khoán bảo vệ rừng... 

Tỉnh Đắk Nông xác định, nguồn thu dịch vụ môi trường (DVMTR) rừng giúp huy động nguồn tài chính ổn định để đầu tư cho công tác bảo vệ và phát triển rừng, góp phần quan trọng trong việc quản lý, khai thác có hiệu quả, bền vững trên địa bàn tỉnh. Sau hơn 10 năm triển khai, tỉnh Đắk Nông đã thu gần 1.000 tỷ đồng tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng.

Đến nay, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh Đắk Nông đã ký kết 21 hợp đồng ủy thác chi trả DVMTR; phối hợp với Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Việt Nam ký kết 25 hợp đồng với các đơn vị có chung lưu vực sử dụng DVMTR liên tỉnh. Hàng năm, Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh tổ chức rà soát, cập nhật các đối tượng có sử dụng dịch vụ phải chi trả tiền DVMTR trên địa bàn tỉnh theo quy định; xây dựng kế hoạch thu, chi tiền chi trả DVMTR trình UBND tỉnh phê duyệt và thực hiện.

Theo thống kê, hiện tại, trên địa bàn toàn tỉnh Đắk Nông có 48 đơn vị chủ rừng là tổ chức, 11 chủ rừng là cộng đồng dân cư được giao đất, giao rừng; 97 chủ rừng là hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao đất, giao rừng; 31 UBND cấp xã được Nhà nước giao việc quản lý rừng. Tổng diện tích bình quân qua các năm được xác định cung ứng DVMTR cho các chủ rừng trên địa bàn tỉnh là hơn 148.061ha. Năm 2023, diện tích rừng được chi trả tiền DVMTR là hơn 140.087ha, chiếm 53,2% diện tích rừng của toàn tỉnh Đắk Nông. Thông qua chi trả DVMTR, ý thức, trách nhiệm bảo vệ rừng của người dân được nâng lên so với trước đây. Rừng được chăm sóc, bảo vệ tốt hơn, chất lượng rừng trồng được cải thiện.

Đắk Nông triển khai giải pháp để khôi phục diện tích rừng đã mất. Ảnh: HN. 

UBND tỉnh Đắk Nông vừa phê duyệt đề án phát triển rừng tự nhiên gắn với phát triển kinh tế - xã hội, ổn định dân cư giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định số 35/QĐ-UBND). Đề án được giao cho Sở NN-PTNT tỉnh Đắk Nông làm chủ đầu tư, với kinh phí thực hiện gần 893 tỷ đồng. Trọng tâm của đề án là quả lý, bảo vệ tốt diện tích rừng tự nhiên gắn với phát triển kinh tế - xã hội, ổn định dân cư sống trong và gần rừng; nâng tỷ lệ che phủ rừng của tỉnh đến năm 2025 đạt trên 40%, đến năm 2030 là trên 42%, tương mức bình quân cả nước; nỗ lực bảo vệ hơn 248.000 ha rừng, giảm thấp nhất các hành vi xâm hại tài nguyên rừng. Chú trọng đến công tác bảo tồn, phát triển, theo dõi, giám sát, cứu hộ và phát triển sinh vật, đặc biệt là các loài động, thực vật nguy cấp trong các khu rừng có giá trị bảo tồn cao. 

Ngoài việc quản lý, bảo vệ tốt diện tích rừng tự nhiên, tỉnh Đắk Nông sẽ chú trọng phát triển kinh tế rừng. Xây dựng các mô hình phát triển kinh tế rừng, góp phần tăng doanh thu cho các đơn vị quản lý, bảo vệ rừng, thông qua các hoạt động như: nuôi heo, bò, dê dưới tán rừng; khai thác lồ ô, tre nứa; trồng cây đặc sản trong rừng tự nhiên; trồng dược liệu dưới tán rừng; phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng. 

Nguyễn Hưng