TMO - Bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn không chỉ gìn giữ "lá chắn xanh" cho vùng ven biển mà còn là hành động thiết thực để Bình Định ứng phó biến đổi khí hậu, bảo vệ đa dạng sinh học và sinh kế cộng đồng.

Những năm qua, với sự vào cuộc của chính quyền địa phương các cấp, cùng các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh Bình Định đã chung tay phục hồi lại hệ sinh thái rừng ngập mặn. Nhiều doanh nghiệp, người dân địa phương đã tích cực trồng mới và tăng cường bảo vệ, nhờ đó diện tích rừng ngày được mở rộng. Tuy diện tích phục hồi vẫn còn hạn chế so với trước kia, nhưng đó là dấu hiệu tích cực cho thấy sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của cộng đồng.

Tính đến năm 2024, toàn tỉnh Bình Định có hơn 88ha rừng ngập mặn tập trung tại đầm Thị Nại và đầm Đề Gi, như “lá phổi” điều hòa môi trường và là nơi duy trì, phát triển nguồn lợi thủy sản, nơi trú ngụ của nhiều loài động vật hoang dã, quý hiếm.

Vì vậy, việc nâng cao nhận thức cho cộng đồng, thu hút sự tham gia của người dân địa phương vào việc cùng bảo vệ rừng, bảo vệ các loài động vật hoang dã trong rừng ngập mặn, ngăn chặn hoạt động săn bắt và tiêu thụ sản phẩm trái phép là hết sức quan trọng…

Trong bối cảnh nhiều diện tích rừng ngập mặn đang bị xâm lấn hoặc suy thoái nghiêm trọng, việc khôi phục và phát triển hệ sinh thái này trở thành ưu tiên cấp thiết, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ từ chính quyền, người dân đến các tổ chức xã hội. Do đó, thời gia qua, Trung tâm Khuyến nông (Sở Nông nghiệp và Môi trường) đã triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn trên địa bàn tỉnh.

Tỉnh Bình Định có trên 88ha rừng ngập mặn.

Nhờ vậy, hệ sinh thái rừng ngập mặn dần phục hồi, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học, ngăn chặn tình trạng xâm thực, sạt lở. Ðồng thời tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, góp phần phát triển kinh tế, xã hộ địa phương. Năm 2024, Trung tâm Khuyến nông tiếp tục tổ chức chăm sóc 18,8 lượt ha rừng hiện có, trồng 4.600 cây ngập mặn phân tán trên đầm Đề Gi và Thị Nại.

Đồng thời, phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức bảo vệ, không để xảy ra tình trạng xâm hại đối với 88,11 ha rừng ngập mặn tại xã Mỹ Chánh (huyện Phù Mỹ), thị trấn Cát Khánh (huyện Phù Cát); xã Phước Hòa, Phước Sơn, Phước Thuận (huyện Tuy Phước) và phường Nhơn Bình (TP Quy Nhơn); xử lý dứt điểm tình trạng cắm cọc, quây lưới trái phép tại Khu sinh thái Cồn Chim - đầm Thị Nại. Bên cạnh đó, hằng năm Trung tâm triển khai nhiều lớp tập huấn, tuyên truyền bảo vệ rừng, bảo vệ hệ sinh thái, vai trò và tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng ngập mặn đối với sự phát triển KT-XH và môi trường.

Qua đó góp phần hình thành được ý thức, thói quen và thu hút sự quan tâm của người dân sống ven đầm Đề Gi và Thị Nại cùng chung tay bảo vệ, giữ gìn hệ sinh thái tự nhiên của rừng ngập mặn. Công tác thông tin, truyền thông cũng được Trung tâm đẩy mạnh qua việc xây dựng các panô, áp phích, biển báo, tổ chức tuyên truyền trên báo chí, qua hệ thống đài truyền thanh tại các xã, nhằm nâng cao nhận thức bảo vệ rừng, bảo vệ các loài động vật hoang dã trong rừng ngập mặn.

Nhờ vậy, người dân dần ý thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng ngập mặn trong việc ổn định môi trường sinh thái, ứng phó với biến đổi khí hậu. Đại diện Trạm nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật nông nghiệp (Trung tâm Khuyến nông) cho biết: Dự kiến trong năm 2025, Trung tâm sẽ tiếp tục tổ chức 6 lớp tập huấn, tuyên truyền bảo vệ rừng ngập mặn cho các hộ dân sống ven đầm Đề Gi và Thị Nại. Đại diện thôn Vinh Quang 2, xã Phước Sơn (huyện Tuy Phước) cho biết, nhận thức của các hộ dân được nâng lên thấy rõ, không còn tình trạng phá rừng, lấn chiếm, cắm cọc khai thác thủy sản như trước đây.

Vì vậy, các loài thủy sản như tôm, cua, cá và các loài chim về trú ngụ ngày càng nhiều. Ban nhân dân thôn sẽ tiếp tục vận động, tuyên truyền người dân để bảo vệ rừng ngập mặn ngày càng tốt hơn. Lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông chia sẻ: Việc trồng rừng ngập mặn đã khó nhưng công tác chăm sóc, quản lý và bảo vệ rừng càng khó hơn, đòi hỏi sự nỗ lực chung tay phối hợp của các cấp, các ngành địa phương và của cộng đồng dân cư sinh sống ven đầm.

Bình Định thường xuyên tổ chức trồng rừng ngập mặn để bảo tồn và mở rộng diện tích rừng, bảo vệ sinh kế cho người dân.

Do đó, năm 2025, Trung tâm Khuyến nông tiếp tục ký hợp đồng khoán bảo vệ với các hộ dân, tổ chức trồng cây phân tán, thông tin tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức. Đồng thời tăng cường công tác tuần tra, kiểm tra, phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương trong việc ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm phá rừng. cắm cọc, quây lưới trái phép trên đầm Thị Nại và Đề Gi.

Cùng với việc triển khai trồng rừng ngập mặn, Trung tâm Khuyến nông Bình Định đã phối hợp với ngành Kiểm lâm tổ chức tập huấn tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức bảo vệ các loài động vật hoang dã, bảo vệ rừng ngập mặn cho người dân địa phương. Theo đó, bà con nông dân được tuyên truyền về hệ sinh thái rừng ngập mặn, vai trò và tầm quan trọng của hệ sinh thái rừng ngập mặn đối với sự phát triển KT-XH và bảo vệ môi trường.

Đồng thời, được giới thiệu một số loài động vật hoang dã cư trú trong rừng ngập mặn, tuyên truyền một số quy định của pháp luật về các hành vi bị nghiêm cấm, hình thức xử lý vi phạm hành chính và giải pháp bảo vệ các loài động vật hoang dã trong rừng ngập mặn.

Theo nhận định của người dân, trong những năm gần đây, nhờ được thường xuyên tập huấn, tuyên truyền về công tác bảo vệ rừng ngập mặn, nhận thức của các hộ dân nâng lên thấy rõ, không còn diễn ra tình trạng phá rừng, lấn chiếm khai thác thủy sản như trước đây.

Vì vậy, các loài thủy sản như tôm, cua, cá và các loài chim về trú ngụ ngày càng nhiều. Trong thời gian tới, lực lượng chức năng tiếp tục vận động, tuyên truyền người dân thực hiện tốt công tác bảo vệ rừng và các loài động vật hoang dã. Cùng với đó là ban hành quy ước để xử phạt nghiêm các hành vi săn bắt, buôn bán, vận chuyển trái phép các động vật hoang dã sinh sống trong rừng ngập mặn.

Khi diện tích rừng ngập mặn được phủ xanh không chỉ giữ vai trò phòng hộ xung yếu mà còn góp phần rất lớn trong công tác bảo vệ môi trường, tăng độ che phủ của rừng trên địa bàn.

Với mục tiêu bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn, tháng 2/2023, UBND tỉnh Bình Định ban hành Quyết định số 304/QĐ-UBNd về phê duyệt Dự án Bảo vệ và Phát triển rừng ngập mặn tỉnh Bình Định giai đoạn 2021 – 2025 của Trung tâm Khuyến nông, tổng vốn đầu tư là gần 500 triệu đồng.

Quy mô dự án là quản lý, bảo vệ 258,25 lượt ha rừng; Chăm sóc rừng trồng: 18,8 lượt ha; Trồng 7.300 cây phân tán xung quanh ao hồ nuôi thủy sản và vùng bãi triều ven đầm các huyện Phù Mỹ, Phù Cát, Tuy Phước và Thành phố Quy Nhơn.

Bảo vệ hệ sinh thái rừng ngập mặn là nhiệm vụ cấp thiết, gắn liền với mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu của tỉnh Bình Định. Để giữ vững “lá chắn xanh” này, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền, cộng đồng địa phương và các tổ chức bảo tồn, thông qua các giải pháp như phục hồi rừng, kiểm soát khai thác, nâng cao nhận thức và thúc đẩy sinh kế bền vững. Khi rừng ngập mặn được bảo vệ đúng cách, không chỉ môi trường được cải thiện mà sinh kế của hàng triệu người dân ven biển cũng được bảo đảm lâu dài.

Ngọc Ánh