Xuất khẩu rau quả tăng trưởng mạnh

TMO - Trong khi nhiều mặt hàng nông sản có dấu hiệu suy giảm xuất khẩu thì ngành hàng rau quả là một trong những điểm sáng. 5 tháng đầu năm 2023 xuất khẩu rau quả đạt trên 1,8 tỷ USD, tăng gần 29% so với cùng kỳ năm trước. Dự báo, năm nay ngành rau quả có thể cán mốc 4 tỷ USD. 

Báo cáo sơ bộ của Tổng cục Hải quan cho thấy, trong 5 tháng/2023 xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 466 triệu USD, tăng 80,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 5 tháng đầu năm nay đạt trên 1,8 tỷ USD, tăng gần 29% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu rau quả trong những tháng đầu năm có sự thay đổi đáng kể khi suy giảm tại một số thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, Úc... Trong khi đó, xuất khẩu mặt hàng này sang một số nước châu Âu, Đông Nam Á, Trung Quốc… lại tăng mạnh.

Cụ thể, trong 4 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Hà Lan tăng trưởng mạnh nhất với 72%; Đức tăng 30,1%, Malaysia tăng 33,7%, Lào tăng 57,5%, Hàn Quốc tăng gần 10%...Đáng chú ý, Trung Quốc vẫn là thị trường quan trọng với tốc độ tăng trưởng gần 30%. Trung bình từ đầu năm đến nay, mỗi tháng Trung Quốc nhập khẩu rau quả từ Việt Nam trên 200 triệu USD. 

Tính đến hết tháng 4, giá trị xuất khẩu thanh long và sầu riêng đang tương đương nhau với tỷ lệ khoảng 23% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả ngành rau quả. Tuy nhiên, hiện nay xuất khẩu thanh long đang chậm lại do Trung Quốc đang vào vụ thu hoạch và sức tiêu thụ kém. Còn sầu riêng tiếp tục đón nhận tin vui khi mới đây, phía Trung Quốc đã cấp thêm 47 mã số vùng trồng và 18 mã số cơ sở đóng gói cho sầu riêng Việt Nam. Như vậy, đến nay Việt Nam đã có 93 vùng trồng và 115 cơ sở đóng gói sầu riêng đã được phía Trung Quốc cấp mã số xuất khẩu chính thức sang thị trường này.

Xuất khẩu sầu riêng 5 tháng đầu năm tăng 41% so với cả năm 2022. Ảnh: NT. 

Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết đơn vị này đang làm việc với Hải quan Trung Quốc để thống nhất lịch kiểm tra trực tuyến đợt tiếp theo cho khoảng 400 vùng trồng và 60 cơ sở đóng gói sầu riêng đã gửi hồ sơ cho phía Trung Quốc. Trong 5 tháng đầu năm 2023, khối lượng sầu riêng quả tươi xuất khẩu đạt trên 65.000 tấn, tăng 41% so với cả năm 2022. Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu sầu riêng lớn nhất của Việt Nam. Tỷ lệ xuất khẩu sầu riêng quả tươi sang thị trường Trung Quốc là 97%.

Trước đó (19/4) lô hàng 28 tấn khoai lang đầu tiên của Việt Nam đã xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc. Toàn bộ sản phẩm được tuyển chọn nghiêm ngặt từ vùng nguyên liệu thuộc huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. Theo Bộ NN&PTNT, vào cuối năm 2022, 70 vùng trồng và 13 cơ sở đóng gói khoai lang đã được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cấp phép xuất khẩu chính ngạch sang thị trường này. Với sản lượng hàng năm từ 1,2 - 1,3 triệu tấn, việc Trung Quốc cấp phép xuất khẩu chính ngạch khoai lang góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu nông sản Việt Nam sang thị trường 1,4 tỷ dân này.

Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo xuất khẩu rau quả trong những tháng tới tiếp tục khả quan khi bước vào mùa trái cây, đặc biệt là vải thiều rộ mùa vào tháng 6 và 7. Bên cạnh đó, sầu riêng có cơ hội vươn lên trở thành mặt hàng tỷ USD khi vừa có thêm nhiều vùng trồng được cấp mã xuất khẩu vào Trung Quốc. Năm 2022, nhiều loại trái cây tươi như chuối, sầu riêng, chanh dây… đã được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc. Ngoài ra, bưởi, chanh của Việt Nam cũng được phép nhập khẩu vào thị trường New Zealand; nhãn tươi được phép nhập khẩu vào Nhật Bản. Với những lợi thế như vậy, ngành rau quả đề ra mục tiêu, năm 2023 tăng trưởng ít nhất là 20% so với năm 2022 và dự kiến xuất khẩu rau quả có thể đạt giá trị tới 4 tỷ USD.

Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu rau quả. 

Để hỗ trợ hoạt động sản xuất, xuất khẩu ngành hàng này, Hiệp hội Rau quả Việt Nam cũng kiến nghị Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan tăng cường kêu gọi đầu tư vốn, công nghệ tiên tiến cho các doanh nghiệp chế biến rau quả nhằm tăng thêm giá trị xuất khẩu, thâm nhập hiệu quả các thị trường xa, thị trường khó tính như Mỹ, EU. Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài tổ chức lễ hội trái cây Việt Nam ở nước sở tại cùng các món ăn chế biến từ rau quả nhằm quảng bá cho ngành hàng rau quả và du lịch văn hóa ẩm thực Việt Nam đến bạn bè nước sở tại và khách quốc tế.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, để thúc đẩy thị trường nông sản, trong quý II, dự kiến bộ sẽ xúc tiến thương mại với doanh nghiệp tại tỉnh Vân Nam và Quảng Tây (Trung Quốc); đồng thời tổ chức các hoạt động giao thương, kết nối xuất khẩu tại các khu vực thị trường đang duy trì tốt đà tăng trưởng như ASEAN, châu Âu.

Ngành hàng rau quả cũng đang tận dụng ngày một tốt hơn lợi thế từ các Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam tham gia như: Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA); Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UKVFTA); Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)…, cho nên cơ hội xuất khẩu rau quả sang các thị trường lớn như châu Âu, Vương quốc Anh, Australia, New Zealand… cũng rất rộng mở. Do đó, vấn đề quan trọng hiện nay đối với ngành hàng chính là nâng cao chất lượng sản phẩm, thực hiện truy xuất nguồn gốc để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của từng thị trường.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, đến nay cả nước có gần 6.500 vùng trồng tại 53/63 tỉnh, thành phố và 1.600 cơ sở đóng gói tại 33 tỉnh, thành phố được cấp mã số xuất khẩu. Đồng thời, có 25 sản phẩm được cấp mã số xuất khẩu như: Thanh long, nhãn, vải, xoài, chôm chôm, vú sữa, chanh, bưởi, măng cụt, dưa hấu, mít, khoai lang, sầu riêng… tập trung ở các thị trường: Trung Quốc, Mỹ, Australia, New Zealand, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Thái Lan, UAE, Malaysia...

Việc thiết lập vùng trồng để cấp mã số sẽ bao gồm xác định diện tích, sử dụng thống nhất một quy trình sản xuất trong vùng trồng, kiểm soát các sinh vật gây hại thuộc danh mục đối tượng kiểm dịch thực vật của các nước, có nhật ký canh tác, thực hành nông nghiệp tốt, tối thiểu là theo quy trình VietGAP.

Huy Đào