Xuất khẩu rau quả dự kiến đạt trên 5 tỷ USD

TMO - Dự kiến hết quý III/2023, xuất khẩu rau quả thu về hơn 4 tỷ USD, với kết quả này Hiệp hội Rau quả Việt Nam dự báo xuất khẩu ngành hàng rau quả năm nay có thể đạt hơn 5,5 tỷ USD.

Thống kê của Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho thấy, xuất khẩu rau quả trong tháng 9/2023 ước đạt gần 587 triệu USD, tăng 33,4% so với cùng kỳ năm 2022. Lũy kế 9 tháng của năm 2023, xuất khẩu rau quả đạt 4,134 tỷ USD, tăng 69,1% so với cùng kỳ 2022. Kết quả này sẽ vượt kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả năm 2022 là 3,34 tỷ USD. Đồng thời, sẽ vượt con số kỷ lục xuất khẩu của ngành rau quả vào năm 2018 là 3,81 tỷ USD.

Trong số các nhóm rau quả, sầu riêng, chuối, thanh long đóng góp lớn vào tăng trưởng. Với sầu riêng, từ vị trí thứ 4 trong nhóm các loại quả, vươn lên dẫn đầu về xuất khẩu, vượt cả chuối và thanh long để gia nhập nhóm trái cây tỷ USD. Xuất khẩu sầu riêng cũng dự báo sớm cán đích kim ngạch xuất khẩu 1,5 tỷ USD tháng tới. Trong Top 10 thị trường lớn nhất của ngành rau quả, ngoài Trung Quốc thì thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Hà Lan và Các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất tăng trưởng dương; Hoa Kỳ, Thái Lan, Australia giảm nhập khẩu.

Dự báo xuất khẩu ngành hàng rau quả năm nay có thể đạt hơn 5,5 tỷ USD. 

Trong đó, Trung Quốc là quốc gia nhập nhiều rau quả Việt Nam nhất với tổng kim ngạch 8 tháng đạt 2,3 tỷ USD, tăng 134% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm 64% thị phần. Tiếp theo là xuất khẩu thị trường Mỹ đạt trên 168 triệu USD, giảm hơn 6% so với cùng kỳ năm ngoái; Hàn Quốc đạt 148 triệu USD, tăng 18%; Nhật Bản là 123 triệu USD, tăng 6%...

Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết nguyên nhân giúp xuất khẩu rau quả khả quan nhờ các quốc gia tăng mua. Trong đó, Trung Quốc tạo nhiều thuận lợi cho nông sản Việt vào thị trường họ. Năm 2022, nước này ký hàng loạt nghị định thư với Việt Nam đã tạo bước đệm cho hoạt động xuất khẩu rau củ quả của nước ta đạt nhiều thuận lợi. Nhờ đó, giá nông sản tăng cao so với cùng kỳ đẩy giá trị kim ngạch tăng đột biến.

Với trái sầu riêng, xuất khẩu đang tăng gần 20 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Sầu riêng Việt Nam thu hoạch kéo dài và nhiều thời điểm trái vụ với các quốc gia khác như Thái Lan, Philippines nên được ưa chuộng và xuất với giá cao. Ngoài ra, chuối và mít của Việt Nam cũng được Trung Quốc tăng mua và trả giá cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Trung Quốc đang xem xét cho dừa tươi Việt được xuất khẩu chính ngạch. Nếu được thông qua trong thời gian tới, xuất khẩu dừa sẽ có nhiều bứt phá. Mới đây, Mỹ đã chính thức mở của thị trường cho quả dừa tươi của Việt  (loại gọt vỏ xanh và một phần xơ trắng). 

Tháng 9 này, các quốc gia như Thái Lan, Malaysia đều kết thúc mùa sầu riêng, trong khi vùng Tây Nguyên nước ta mới bước vào chính vụ thu hoạch rộ. Dự kiến, kim ngạch xuất khẩu loại trái cây này sang thị trường Trung Quốc sẽ tiếp tục bùng nổ. Đáng chú ý, trong quý III và quý IV/2023, cả nước có khoảng gần 7,6 triệu tấn trái cây chủ lực các loại đưa ra tiêu thụ. Trong khi đó, theo thông lệ hàng năm, xuất khẩu hàng rau quả thường đạt mức cao trong các tháng cuối năm nhờ nhu cầu thị trường tăng. Do đó, nguồn cung trái cây dồi dào sẽ đáp ứng tốt các đơn hàng xuất khẩu trong thời gian tới. Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, dự báo, xuất khẩu ngành hàng rau quả cả năm 2023 có thể đạt hơn 5,5 tỷ USD.

Trung Quốc là quốc gia nhập nhiều nhất rau quả Việt Nam, trong đó sầu riêng là ngành hành xuất khẩu chủ lực sang thị trường này. 

Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), các mặt hàng rau quả Việt ngày càng rộng cửa xuất khẩu. Nhà chức trách đang đàm phán mở cửa thị trường chanh leo sang Mỹ, Australia; bưởi sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, Ấn Độ; sầu riêng sang Ấn Độ; các loại quả có múi, dừa, sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc.

Các doanh nghiệp xuất khẩu cho biết nửa cuối năm, nếu chanh dây được xuất vào Mỹ, dừa tươi xuất chính ngạch sang Trung Quốc, mục tiêu 5 tỷ USD kim ngạch cả năm 2023 trở nên dễ dàng. Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp, hàng Việt cần nâng cao chất lượng, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm để tạo thêm uy tín với khách hàng. Hiện nay, nhiều mặt hàng trái cây Việt Nam tăng trưởng nóng về sản lượng nhưng gặp nhiều hệ lụy khi xuất khẩu ồ ạt.

Mặc dù xuất khẩu rau quả đang ghi nhận những điểm sáng nổi bật các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn cần kiểm soát tốt chất lượng các mặt hàng, bảo đảm chặt chẽ các quy định về phía nhập khẩu. Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ã nhận được một số thông báo từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc liên quan đến vi phạm yêu cầu về kiểm dịch thực vật của các lô hàng chuối, mít, xoài, nhãn, thanh long và sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang thị trường Trung Quốc.

Với các trường hợp vi phạm quy định kiểm dịch thực vật theo thông báo từ phía Trung Quốc, Bộ NN&PTNT cũng sẽ tạm dừng đối với các mã số liên quan để điều tra nguyên nhân và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp. Bộ NN&PTNT khuyến cáo các doanh nghiệp và các địa phương cần kiểm soát tốt chất lượng để hạn chế tối đa tình trạng gian lận mã số vùng trồng, ảnh hưởng đến thương hiệu rau quả Việt Nam xuất khẩu. Đồng thời, xây dựng các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, đáp ứng đầy đủ các quy định về kiểm dịch từ các thị trường nhập khẩu.

Trong quá trình tăng trưởng nóng của nhiều mặt hàng hiện nay, nhất là các mặt hàng trái cây, thì yêu cầu giữ vững và không ngừng nâng cao chất lượng, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm là yếu tố quan trọng hàng đầu, quyết định uy tín và giá trị của cả ngành hàng. Nhất là đối với sầu riêng, mặt hàng này đang tăng trưởng nóng trong thời gian vừa qua do mang lại giá trị kinh tế lớn tuy nhiên cũng xảy ra nhiều bất cập như: : cạnh tranh trong thu mua, gom hàng; hạ tầng chế biến; quản trị chất lượng; liên kết giữa nhà vườn, thương lái, doanh nghiệp xuất khẩu; nguồn nhân lực...

Do đó Việt Nam phải xây dựng khung chính sách và các tiêu chuẩn sản xuất và xuất khẩu phù hợp; quy hoạch chặt chẽ việc phát triển diện tích trồng sầu riêng trên cả nước. Ngoài sản phẩm tươi, ngành hàng cần phát triển thêm các mặt hàng chế biến, quan tâm hơn đến các thị trường khác ngoài Trung Quốc như Mỹ, EU… 

Đức Trung