Xâm nhập mặn vùng ĐBSCL: Hệ thống công trình thủy lợi phát huy hiệu quả

TMO – Cơ quan chức năng khuyến cáo các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, nguồn nước, xâm nhập mặn trong các bản tin dự báo cập nhật của các cơ quan chuyên ngành để có giải pháp quản lý nguồn nước hiệu quả.

Theo báo cáo của Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, lưu vực sông Mekong, bao gồm cả vùng ĐBSCL đang chịu ảnh hưởng của hiện tượng La Nina và dự báo sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến tháng 3/2025, sau đó có khả năng chuyển sang ENSO trung tính. Cụ thể, xâm nhập mặn tại các cửa sông vùng ĐBSCL từ đầu mùa khô đến nay đã xuất hiện ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm, mùa khô năm 2023-2024; riêng tại sông Cổ Chiên và sông Hậu xâm nhập mặn đã xuất hiện cao hơn trung bình nhiều năm.

Tại các cửa sông Cửu Long: Ranh mặn 4g/l cao nhất đã xuất hiện từ 42-60 km (tùy từng cửa sông), so với xâm nhập mặn lớn nhất mùa khô năm 2023-2024 thấp hơn từ 1-13 km (riêng sông Cổ Chiên cao hơn 2 km) so với năm 2019-2020 thấp hơn từ 8-49 km, so với năm 2015-2016 thấp hơn 5-22 km. Vùng 2 sông Vàm Cỏ (Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây): Ranh mặn 4g/l đã xuất hiện từ 52-57 km, so xâm nhập mặn lớn nhất mùa khô năm 2023- 2024 thấp hơn 43-78 km, so với năm 2019-2020 thấp hơn từ 34-91 km, so với năm 2015-2016 thấp hơn từ 54-71 km và thấp hơn 22-34 km so với trung bình nhiều năm. Tại sông Cái Lớn, sông Cái Bé, các công trình được đưa vào vận hành nên xâm nhập mặn đã được chủ động kiểm soát.

(Ảnh minh họa)

Trong các đợt triều cường, xâm nhập mặn đã ảnh hưởng đến việc lấy nước của các công trình thủy lợi cách biển 40-60 km. Tuy nhiên, do thời gian ảnh hưởng ngắn (3-5 ngày triều cường) và trong tháng 1 và tháng 2/2025, khu vực ĐBSCL vẫn xuất hiện mưa trái mùa, các địa phương cũng đã chủ động vận hành hệ thống công trình thủy lợi tích trữ nước trước khi mặn tăng cao nên hiện tại các vùng ven biển chưa xảy ra hiện tượng thiếu nước.

Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam nhận định: Từ nay đến cuối mùa khô, ĐBSCL còn các đợt xâm nhập mặn vào các kỳ triều cường, từ ngày 24/2-4/3/2025; 11/3-15/3/2025; ngày 30/3-02/4/2025. Cụ thể, từ ngày 24/2 đến ngày 4/3/2025 xâm nhập mặn bắt đầu tăng dần theo kỳ triều cường, với chiều sâu dự báo ranh mặn 4 g/l lớn nhất ở các cửa sông Cửu Long trong kỳ triều vào khoảng 45-62 km (dự báo, đây có khả năng là đợt xâm nhập mặn sâu nhất từ đầu mùa khô trên các cửa sông Cửu Long); vùng hai sông Vàm Cỏ, chiều sâu xâm nhập mặn vào sâu từ 65-70 km.

Từ giữa tháng 3 đến hết mùa khô năm 2025, ĐBSCL còn các đợt xâm nhập mặn vào các kỳ triều cường: từ ngày 11/3 -15/3/2025; từ ngày 30/3-02/4. Trường hợp nguồn nước thượng lưu về hạn chế, chiều sâu xâm nhập mặn ở các cửa sông Cửu Long ở mức tương đương như trong tháng 2/2025. Đối với vùng hai sông Vàm Cỏ xâm nhập mặn có thể kéo dài sang tháng 4/2025 nếu khu vực chưa xuất hiện mưa.

Cơ quan chức năng khuyến cáo các địa phương vùng ĐBSCL cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, nguồn nước, xâm nhập mặn trong các bản tin dự báo cập nhật của các cơ quan chuyên ngành để có giải pháp quản lý nguồn nước hiệu quả, tổ chức vận hành hợp lý công trình thủy lợi để tranh thủ lấy nước khi độ mặn ở mức cho phép để tăng cường tích trữ nước vào nội đồng ngay từ thời điểm này khi độ mặn ngoài sông còn thấp. Khi lấy nước tưới cho cây trồng, nhất là khu vực trồng cây ăn quả cần kiểm tra chặc chẽ độ mặn ngoài sông.

Đồng thời, rà soát diện tích vườn cây ăn trái và vườn giống cây ăn trái, chủ động ứng phó với thời kỳ xâm nhập mặn tăng cao, sử dụng tối đa nguồn vật liệu hữu cơ (rơm rạ, cỏ khô, lá khô, lục bình…) hoặc màng phủ nông nghiệp để phủ gốc để giữ ẩm cho cây; cắt tỉa cành, tạo tán gọn, tỉa bớt nụ, hoa để hạn chế thoát hơi nước.

MỸ KIM