Ứng dụng khoa học, công nghệ nâng cao giá trị ngành hàng yến sào

TMO - Hiện nay, tại tỉnh Phú Yên nghề nuôi chim yến lấy tổ đang phát triển mạnh mẽ. Để nâng cao sản lượng tổ, tăng tỉ lệ con giống, giữ đàn luôn ổn định, người nuôi yến đã tích cực áp dụng khoa học công nghệ trong quá trình nuôi yến. tích cực áp dụng khoa học công nghệ trong quá trình nuôi yến. 

Thông tin từ Hội Yến sào tỉnh Phú Yên cho biết, theo thống kê năm 2023 toàn tỉnh có hơn 1.000 nhà yến, tổng sản lượng tổ yến thu được khoảng 900kg/năm (tương đương 22 tỉ đồng). Chim yến là loài hoang dã, chưa được thuần dưỡng, quen sống trong các hang động tự nhiên. Do vậy, hiện nay muốn dụ được chim yến vào các nhà yến nhân tạo thì người nuôi cần tạo ra một môi trường sống tương tự môi trường tự nhiên. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của KH&CN, việc áp dụng công nghệ kỹ thuật hiện đại vào quá trình nuôi yến đã giúp nâng cáo giá trị của yến sào, gia tăng sản lượng, ổn định đàn, hướng tới phát triển nghề nuôi yến bền vững. 

Để phát huy hiệu quả từ nghề nuôi yến sào, Sở KH&CN tỉnh Phú Yên thông tin, từ nguồn ngân sách nhà nước Bộ KH&CN đã triển khai nhiệm vụ khoa học “Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật xây dựng mô hình nhà nuôi chim yến và quy hoạch vùng, làng nghề nuôi chim yến tại Phú Yên”. Kết quả triển khai đề tài khoa học này đã xây dựng được 4 mô hình nuôi chim yến, chuyển giao 6 quy trình nuôi, vận hành các mô hình; đào tạo tập huấn 150 lượt người, quy hoạch 4 vùng nuôi chim yến tập trung. Đến năm 2030, dự kiến hình thành 10 vùng nuôi chim yến giúp Phú Yên phát triển nghề nuôi này, đem lại nguồn lợi kinh tế bền vững cho người dân, góp phần nâng tầm giá trị yến sào Phú Yên.

Tỉnh Khánh Hòa đẩy mạnh ứng dụng KH&CN giúp quá trình nuôi, sản xuất và biến sản phẩm yến. 

Cùng với đó, Sở KH&CN cũng đã xây dựng nhiệm vụ khoa học “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận yến sào Phú Yên dùng cho sản phẩm yến sào tỉnh Phú Yên”. Đây là nhiệm vụ khoa học thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030. Nhiệm vụ này sẽ tiến hành thu thập thông tin sản xuất, lấy mẫu sản phẩm, xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu chứng nhận yến sào Phú Yên dùng cho sản phẩm yến sào của tỉnh; xây dựng hệ thống công cụ phục vụ cho việc quản lý, khai thác, phát triển quyền sở hữu trí tuệ của nhãn hiệu chứng nhận yến sào Phú Yên; thiết lập mô hình sản xuất, quản lý, phát triển sản phẩm yến sào Phú Yên được bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận theo chuỗi giá trị gắn với truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng sản phẩm đăng ký với Cục Sở hữu trí tuệ để cấp nhãn hiệu chứng nhận

Để nâng cao giá trị yến sào, Hội Yến sào Phú Yên đã kết nối các đơn vị sản xuất, chế biến yến với 20 chủ nhà yến tại tỉnh, lập hồ sơ, mã định danh để thực hiện các thủ tục liên quan đến việc xuất khẩu yến đã sơ chế, tinh chế qua thị trường Trung Quốc. Cùng với đó đẩy mạnh việc trưng bày sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, thời gian tới, hội yến sào tỉnh Phú Yên còn tiếp tục hỗ trợ hội viên đăng ký chứng nhận an toàn thực phẩm, đăng ký sản phẩm OCOP; tham mưu Sở KH&CN đăng ký dự án “Xây dựng chứng nhận nhãn hiệu yến sào tỉnh Phú Yên”.

Một trong những công nghệ mới được áp dụng trong nuôi yến đó là sử dụng hệ thống IoT (hệ thống Internet vạn vật) giúp người nuôi quản lý nhà yến dễ dàng. Sử dụng IoT giúp nâng cao một số chức năng trong nhà yến như sử dụng cả hai hệ thống điện: điện mạng lưới và điện dự phòng UPS. Hệ thống phun sương tạo ẩm theo cảm biến với thời gian hoạt động chủ động (ví dụ tạo ẩm ban ngày 80-85%, ban đêm tắt tạo ẩm để chim yến không bị lạnh vào những tháng mùa đông).

Hệ thống cảnh báo sự cố nhà yến qua tin nhắn điện thoại (hư hỏng thiết bị, máy móc, thiếu nước, máy tạo ẩm…). Cảm biến đếm số lượng chim yến trong nhà nuôi. Ghi nhận điện năng tiêu hao của nhà yến, phát hiện loa, amply bị hỏng. Chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh là người nuôi chim yến có thể điều khiển hệ thống từ xa, tạo môi trường thuận lợi nhất để chim yến phát triển an toàn, cho sản lượng tổ ổn định.

Hiện nay một trong những giải pháp lâu dài cho nghề nuôi yến là cần có sự phối hợp giữa người dân và ứng dụng kỹ thuật tiên tiến, khoa học công nghệ như kỹ thuật nhân nhanh đàn, biện pháp phòng trừ dịch bệnh, công nghệ bảo quản và chế biến các sản phẩm sau thu hoạch từ tổ yến…Bên cạnh đó người nuôi yến cần chú ý bảo vệ môi trường sinh thái, tiếp tục nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm. Nghề nuôi chim yến là nghề rất có triển vọng, mang lại hiệu quả kinh tế cao, tạo được công ăn việc làm cho người lao động địa phương, vì vậy cần có những giải pháp tối ưu để hướng tới nghề nuôi yến phát triển bền vững.

Lê Phương