Ứng dụng công nghệ thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm

TMO - Bằng cách kiểm tra mã QRCode, khách hàng có thể xác thực nguồn gốc và tính xác thực của sản phẩm. Mã QRcode không chỉ giúp người tiêu dùng tự bảo vệ quyền lợi mua sắm mà còn giúp cơ quan nhà nước dễ dàng hơn trong chống lại vấn nạn hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

Căn cứ Quyết định 645/QĐ-TTg ngày 15/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch tổng thể Phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 với một trong những nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng và hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các giải pháp công nghệ số (công nghệ mã vạch, mã QRcode) để xác thực sản phẩm là hàng chính hãng, xây dựng thương hiệu trực tuyến và tiếp thị trên môi trường điện tử, Trung tâm Tin học và Công nghệ số (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương) đã xây dựng và đưa vào vận hành hệ thống xác thực hàng chính hãng thông qua QRCode trong thương mại điện tử (truyxuat.gov.vn).

Bằng cách quét mã QRcode trên hệ thống này, khách hàng có thể biết được nguồn gốc của sản phẩm, thông số kỹ thuật và nhiều thông tin quan trọng khác. Hệ thống truyxuat.gov.vn vừa có chức năng xác thực hàng chính hãng, vừa có chức năng chống giả. Công nghệ QRCode động được quản lý chặt chẽ, đảm bảo các tiêu chí về bảo mật, giới hạn số lần truy xuất, chống đoán trước. 

Mã QRcode không chỉ giúp người tiêu dùng tự bảo vệ quyền lợi mua sắm, mà còn giúp cơ quan quản lý nhà nước dễ dàng hơn trong công tác chống lại vấn nạn hàng giả, hàng nhái đang diễn ra trên thị trường nhằm tạo nên một môi trường kinh doanh, mua sắm thông minh, an toàn và minh bạch. Việc sử dụng tem truy xuất nguồn gốc trên các sản phẩm giúp khách hàng có cái nhìn toàn diện hơn về sản phẩm trước khi đưa ra quyết định mua sắm. Người tiêu dùng có thể truy xuất thông tin nhanh chóng, chính xác, qua đó nâng cao niềm tin vào các sản phẩm có gắn tem truy xuất nguồn gốc.

Nhằm kết nối tốt hơn giữa doanh nghiệp và người tiêu dùng, tạo cơ hội lớn cho việc ứng dụng các công nghệ số, Trung Tâm tin học và Công nghệ đang đẩy mạnh nghiên cứu và áp dụng giải pháp công nghệ hiện đại, tiên tiến nhất vào việc vận hành hệ thống xác thực hàng chính hãng thông qua QRCode trong thương mại điện tử. Qua đó, góp phần xây dựng một cộng đồng mua sắm an toàn và tin cậy, nơi mọi người có thể lựa chọn thông tin và sản phẩm thông minh và tạo nên lợi thế cạnh tranh cho sản phẩm giúp gia tăng giá trị sản phẩm, thương hiệu cho doanh nghiệp. 

Bằng cách quét mã QRcode trên hệ thống này, khách hàng có thể biết được nguồn gốc của sản phẩm, thông số kỹ thuật và nhiều thông tin quan trọng khác. 

Tại tỉnh Thái Nguyên, từ năm 2021, Sở Khoa học và Công nghệ đã xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh Thái Nguyên (chè; các loại quả: na, nhãn, bưởi; thịt lợn; thịt gà và trứng gà; gỗ; quế). Bộ tài liệu được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn quốc tế, quy định và hướng dẫn của các bộ, ngành về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá. Đồng thời được Sở Khoa học và Công nghệ triển khai áp dụng thí điểm cho các sản phẩm OCOP tiêu biểu của 3 hợp tác xã (Hợp tác xã chè Hảo Đạt, Hợp tác xã trà Sơn Dung, Hợp tác xã Tâm Trà Thái). Đây cũng là bộ tài liệu hướng dẫn cấp tỉnh đầu tiên trong cả nước về lĩnh vực truy xuất nguồn gốc đối với nông sản. 

Trong năm 2022, Sở Khoa học và Công nghệ đã xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc gắn với nhận diện thương hiệu và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm chè mang chỉ dẫn địa lý Tân Cương và hỗ trợ áp dụng cho 6 hợp tác xã đã được cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý Tân Cương. Năm 2023, Sở Khoa học và Công nghệ tiếp tục hỗ trợ các địa phương xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc gắn với nhận diện thương hiệu và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm.

Đặc biệt, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP và đăng ký sản phẩm tham gia Chương trình OCOP năm 2023. Từ đầu năm đến nay, Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản Thái Nguyên đã in và cấp phát 570.000 tem truy xuất nguồn gốc sử dụng mã Qr-Code cho các cơ sở tham gia chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, sản phẩm đạt chứng nhận OCOP, hướng dẫn, áp dụng giải pháp ứng dụng hệ thống thông tin điện tử từ tem QR-Code truy xuất nguồn gốc trong quản lý, nhận diện, xác định nguồn gốc thực phẩm nông sản an toàn cho các hộ sản xuất, chế biến và doanh nghiệp.

Có thể nói, hoạt động truy xuất nguồn gốc không chỉ là hướng đi tất yếu giúp đáp ứng đòi hỏi ngày càng khắt khe của người tiêu dùng về tính minh bạch của các loại nông sản, mà còn là chìa khóa giúp doanh nghiệp, cơ sở sản xuất nâng cao năng lực cạnh tranh, hướng đến một nền nông nghiệp sạch, an toàn, thông minh, nâng giá trị thương hiệu sản phẩm nông sản của tỉnh.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc nông sản vẫn gặp một số khó khăn, bất cập. Nguyên nhân được xác định là do đa phần các cơ sở sản xuất nông nghiệp, nhất là hợp tác xã trên địa bàn tỉnh quy mô còn nhỏ, ít vốn; việc mua sắm và sử dụng trang thiết bị áp dụng đồng bộ công nghệ thông tin vào hoạt động sản xuất, kinh doanh, sơ chế, chế biến còn hạn chế; khâu ghi nhật ký sản xuất vẫn lúng túng, chưa thông tin được toàn bộ quy trình sản xuất theo chuỗi giá trị.

Với mục tiêu thúc đẩy phát triển kinh tế, hướng tới sản xuất sản phẩm, hàng hóa giá trị gia tăng cao, sản xuất theo chuỗi giá trị bền vững, minh bạch, khẳng định thương hiệu sản phẩm, đẩy mạnh tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu. Trong thời gian tới cần tiếp tục phối hợp với các cơ quan, ban, ngành của các tỉnh hỗ trợ cho các đơn vị triển khai hoạt động truy xuất nguồn gốc cho các mặt hàng nông sản chủ lực, kết nối Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa quốc gia, góp phần xây dựng và khẳng định thương hiệu nông sản, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. 

Đức Nam