Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và bảo vệ rừng

TMO - Những năm gần đây, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Định tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, giám sát, nhằm đạt được mục tiêu bảo vệ diện tích rừng tự nhiên cũng như nâng cao độ che phủ rừng trên địa bàn tỉnh.

Tỉnh Bình Định hiện có hơn 415.724 ha rừng và đất lâm nghiệp; trong đó, diện tích đất có rừng hơn 345.580 ha, gồm rừng tự nhiên hơn 214.543 ha, rừng trồng hơn 131.036 ha, còn lại là diện tích mới trồng chưa thành rừng và đất chưa có rừng các loại. Để nâng cao hiệu quả công tác theo dõi, quản lý, bảo vệ, phòng cháy, chữa cháy rừng, kịp thời phát hiện sớm tình trạng vi phạm Luật Lâm nghiệp, Chi cục Kiểm lâm tỉnh (Sở NN&PTNT) đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hoạt động giám sát, quản lý, bảo vệ và phát triển rừng.  

Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho biết, cùng với sử dụng các phần mềm FRMS do Bộ NN&PTNT triển khai để cập nhật diễn biến rừng, hệ thống theo dõi cháy rừng trực tuyến FireWatch Việt Nam của Cục Kiểm lâm, ngành Kiểm lâm còn ứng dụng phần mềm v5PFES để xác định diện tích chi trả dịch vụ môi trường rừng; áp dụng các phần mềm GIS cài đặt trên máy tính và trên thiết bị di động, như: Qgis, mapinfo, global mapper, Vtool, geopfes… để nâng cao hiệu quả quản lý, cập nhật biến động rừng, theo dõi hiện trạng rừng qua hình ảnh từ vệ tinh, thu thập số liệu chính xác để giám sát mức độ phát triển rừng tốt hơn.

Hạt Kiểm lâm các địa phương cho biết, ứng dụng các phần mềm chuyên dụng của ngành tạo thuận lợi rất nhiều cho đơn vị trong quản lý, bảo vệ rừng. Các số liệu xác định diện tích rừng, khoanh vẽ các lô, khoảnh, tiểu khu rừng… được số hóa dữ liệu đồng bộ trên hệ thống. Khi tuần tra rừng, lực lượng sử dụng máy định vị GPS hoặc mở phần mềm cài đặt trên điện thoại là có thể xác định ngay vị trí cháy rừng, phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp trái phép”. Thông qua các phần mềm cập nhật ảnh vệ tinh theo dõi diễn biến rừng, cũng như cảnh báo sớm cháy rừng, chúng tôi triển khai lực lượng, phương tiện để kịp thời xử lý.

Chẳng hạn, vào mùa khô nguy cơ cháy rừng ở mức cao, phần mềm theo dõi cháy rừng trực tuyến FireWatch Việt Nam sẽ cảnh báo và phát hiện cháy rừng; dựa trên phân tích số liệu, thu thập hình ảnh qua ảnh vệ tinh địa điểm có nguy cơ xảy ra cháy rừng, hoặc nghi cháy rừng, phần mềm cảnh báo, chúng tôi đến chính xác vị trí cảnh báo để triển khai giải pháp phòng cháy chữa cháy rừng kịp thời, góp phần hạn chế thiệt hại đến mức thấp nhất”. Những phần mềm chuyên dụng này hỗ trợ nhiều chức năng cho lực lượng kiểm lâm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Tuy nhiên, vào mùa mưa, trời âm u, phần mềm không chụp được ảnh vệ tinh, cũng như cập nhật dữ liệu nên cần có thêm nhiều phần mềm khác phù hợp hơn để phục vụ công việc.

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Định tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, giám sát, bảo vệ rừng (Ảnh minh họa).

Trong những năm qua, ngành Nông nghiệp tỉnh đã triển khai đến lực lượng kiểm lâm, các chủ rừng và các đơn vị liên quan của ngành triển khai sử dụng các ứng dụng các phần mềm chuyên ngành, các ứng dụng được nghiên cứu, học hỏi nhằm phục vụ cho các hoạt động lâm nghiệp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo vệ rừng và theo dõi diễn biến rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng trên địa bàn tỉnh. 

Một số ứng dụng được lực lượng kiểm lâm tỉnh tăng cường ứng dụng như hệ thống theo dõi cháy rừng trực tuyến của Cục Kiểm lâm (FireWatch Việt Nam) giúp tăng cường tính chủ động, phát hiện sớm các điểm cháy rừng để nhanh chóng triển khai lực lượng chữa cháy, hạn chế thiệt hại do cháy rừng gây ra. Phần mềm cập nhật diễn biến rừng (FRMS) do Bộ NN&PTNT triển khai. Phần mềm này giúp cho việc cập nhật biến động rừng thuận lợi, số liệu kết xuất từ phần mềm bản đồ nên giảm được sai sót, khắc phục được hạn chế của những phần mềm trước đây.

Bên cạnh đó, các phần mềm, ứng dụng GIS trên máy vi tính và trên thiết bị di động giúp nâng cao năng suất, chất lượng công việc. Ngoài ra, phần mềm v5PFES giúp xác định diện tích chi trả dịch vụ môi trường rừng kịp thời, qua đó giúp người dân tham gia bảo vệ rừng được chi trả tiền đúng quy định. Cùng với việc ứng dụng phần mềm cảnh báo cháy rừng trên hệ thống thông tin cảnh báo cháy sớm tại địa chỉ website của kiểm lâm, lực lượng kiểm lâm Bình Định còn ứng dụng công nghệ viễn thám, công nghệ thông tin và hệ thống thông tin địa lý (GIS) theo dõi diễn biến tài nguyên rừng và cảnh báo nguy cơ cháy rừng.

Chi cục Kiểm lâm Bình Định đã ứng dụng phần mềm Mapinfor, phần mềm QGis để theo dõi diễn biến rừng và đất lâm nghiệp. Các dữ liệu về tài nguyên rừng, đất rừng được số hóa. Về ứng dụng công nghệ viễn thám, Chi cục Kiểm lâm ứng dụng phần mềm Vtools mapinfo, Google Earth,… để phục vụ công tác theo dõi hiện trạng rừng. Phần mềm này giúp thu thập dữ liệu hình ảnh nhanh, kịp thời đối chiếu giữa bản đồ hiện trạng rừng với ảnh vệ tinh tại thời điểm cập nhật để phát hiện sớm các biến động về diện tích, hiện trạng thay đổi rừng để kịp thời tổ chức kiểm tra, xác minh ngoài hiện trường, cập nhật theo quy định. Ngoài ra, lực lượng kiểm lâm tỉnh còn tìm hiểu, nghiên cứu các phần mềm GIS có liên quan để phục vụ công tác, trong đó các phần mềm, ứng dụng trên máy vi tính và trên điện thoại. 

Trong thời gian tới, lực lượng kiểm lâm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ viễn thám, công nghệ thông tin và hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, theo dõi diễn biến rừng và cảnh báo nguy cơ cháy rừng để phát hiện sớm các biến động rừng, cháy rừng; ứng dụng công. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ viễn thám, công nghệ thông tin và hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, theo dõi diễn biến rừng và cảnh báo nguy cơ cháy rừng để phát hiện sớm các biến động rừng, cháy rừng; ứng dụng công nghệ máy bay không người lái phục vụ kiểm tra, phát hiện biến động rừng.

Chi cục sẽ tăng cường tham mưu cấp thẩm quyền đầu tư kinh phí để mua sắm các trang thiết bị, phương tiện hiện đại nhằm chủ động ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng phá rừng, mất rừng, kiểm soát hiệu quả cháy rừng, nâng cao khả năng giám sát biến động rừng, cháy rừng; đầu tư nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, hệ thống máy vi tính, mạng Internet chất lượng cao,... phục vụ cho hoạt động ứng dụng công nghệ cao trong ngành lâm nghiệp.

Ứng dụng công nghệ số trong lĩnh vực lâm nghiệp đã và đang tạo điều kiện thuận lợi trong việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Đây cũng là yêu cầu tất yếu, bảo đảm sự minh bạch về xuất xứ, nguồn gốc lâm sản thông qua công nghệ số, đáp ứng ngày càng tốt đòi hỏi của thực tiễn hội nhập và phát triển trong giai đoạn kinh tế số hiện nay. Đến nay, Cục Kiểm lâm đã triển khai ứng dụng dự báo cháy rừng, ứng dụng trong phân cấp nguy cơ cháy rừng. Việc cảnh báo tự động sẽ giảm thiểu thiệt hại xảy ra do cháy. Các đơn vị quản lý rừng của ngành lâm nghiệp cũng đã ứng dụng hệ thống thông tin địa lý và viễn thám trong quản lý tài nguyên rừng bền vững. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động như xây dựng cơ sở dữ liệu tài nguyên rừng, thực vật, lâm sản ngoài gỗ cũng đã tham gia kế hoạch chuyển đổi số…

Huyền Trang