Ứng dụng công nghệ thâm canh trong sản xuất vụ Đông Xuân

TMO - Nhằm phát triển vùng lúa an toàn cũng như thích ứng với biến đổi khí hậu, đặc biệt trong tình hình hạn, mặn xâm nhập ngày càng phức tạp, tỉnh Tiền Giang đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là thâm canh vụ lúa Đông Xuân ở vùng ngọt hoá Gò Công, tạo ra hướng đi mới, theo hướng đột phá, phát triển bền vững cho bà con nông dân.

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang, hiện tỉnh có hơn 54.000 ha đất trồng lúa, diện tích gieo trồng lúa hằng năm khoảng 130.000 ha, sản lượng thu hoạch gần 800.000 tấn.  Hiện nay, Tiền Giang đã đăng ký tham gia Đề án Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đến năm 2030 (gọi tắt là Đề án) với diện tích 29.500 ha, tại 7 địa phương gồm: Các huyện Cái Bè, Cai Lậy, Tân Phước, Gò Công Đông, Gò Công Tây, TX. Cai Lậy và TP. Gò Công.

Theo đó, tỉnh đã thành lập Tổ đề xuất dự án tham gia Đề án và đã phối hợp với Ban Quản lý các dự án nông nghiệp - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) rà soát, đề xuất danh mục đầu tư “Dự án Hỗ trợ hạ tầng và kỹ thuật cho sản xuất lúa các bon thấp vùng ĐBSCL, vay vốn WB, tỉnh Tiền Giang” trên cơ sở nguồn vốn đã được phân bổ. Tổng nguồn vốn đề xuất cho toàn Dự án hơn 481 tỷ đồng; trong đó, vốn vay WB hơn 331 tỷ đồng, vốn đối ứng trên 90 tỷ đồng để sử dụng đầu tư xây dựng, phát triển, chuyển giao công nghệ và nguồn vốn khác hơn 59 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, để phát triển diện tích lúa theo hướng hiện đại trong vụ Đông Xuân này, theo Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang, địa phương đang triển khai xuống giống khoảng 20.000 ha lúa vụ Đông Xuân 2024 – 2025 tại các huyện vùng ngọt hóa Gò Công phía Đông tỉnh với quyết tâm ứng dụng khoa học công nghệ thâm canh, giành vụ sản xuất mới thắng lợi với sản lượng thu hoạch trên 129.000 tấn lúa hàng hóa. Dựa vào tình hình thực tế trong vùng cũng như dự báo thời tiết, thủy văn mùa khô 2025, Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang phân bố lịch thời vụ xuống giống tập trung, đồng loạt, né rầy hiệu quả với mục tiêu dứt điểm trong tháng 12/2024 để thu hoạch trước khi hạn hán và xâm nhập mặn trong mùa khô vào cao điểm không thể gây hại.

Tỉnh Tiền Giang đẩy mạnh việc canh tác các diện tích lúa phát thải thấp. (Ảnh minh hoạ: BB). 

Đồng thời, triển khai nhiều giải pháp thích hợp nâng chất lượng hạt gạo xuất khẩu thông qua khuyến cáo nông dân sử dụng phổ biến các giống lúa thơm và lúa chất lượng cao, có khả năng chịu hạn và chịu mặn tốt như: VD 20, OM 6976, OM 7347, Nàng Hoa 9, OM 5451…Đặc biệt là ưu tiên các giống lúa được thương lái hoặc doanh nghiệp liên kết sản xuất - tiêu thụ, bao tiêu, đầu ra thuận lợi và nông dân bán được giá.

Ngay từ đầu vụ sản xuất, Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang phối hợp cùng các huyện, thành phố trong vùng tăng cường tập huấn, tuyên truyền đến tận hộ nông dân về việc chú trọng ứng dụng khoa học công nghệ trong quá trình thâm canh mà trọng tâm là áp dụng IPM, 1 phải 5 giảm trên cây lúa, tăng cường sử dụng phân hữu cơ, trung vi lượng tăng khả năng chống chịu trà lúa.

Bên cạnh đó, thâm canh theo hướng hữu cơ, VietGAP giúp nông dân tiết giảm chi phí, tăng năng suất, nâng cao hiệu quả từ trồng lúa vừa bảo vệ môi trường giúp phát triển bền vững nghề trồng lúa thích ứng biến đổi khí hậu tại các huyện, thành phố vùng dự án ngọt hóa Gò Công phía Đông tỉnh Tiền Giang. Nông dân được khuyến cáo sử dụng công cụ sạ hàng hoặc máy cấy lúa 3 trong 1, sạ thưa với mật độ gieo sạ bình quân từ 80 đến 100 kg giống/ha kết hợp sử dụng giống lúa xác nhận, giúp tiết kiệm hạt giống, hạn chế sâu bệnh gây hại đồng thời bón phân cân đối giúp lúa phát triển tốt, chất lượng lúa hàng hóa nâng lên.

Bên cạnh đó, tỉnh đẩy mạnh cơ giới hóa các khâu sản xuất, từ làm đất, gieo sạ đến thu hoạch và xử lý sau thu hoạch, giảm được thất thoát. Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang cùng các địa phương trong vùng ngọt hóa Gò Công tích cực hướng dẫn nông dân áp dụng quy trình và sổ tay hướng dẫn quản lý rơm rạ khi thu hoạch theo hướng nông nghiệp tuần hoàn và phát thải thấp thông qua tận dụng và tái sử dụng rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp trong quá trình canh tác.

Theo Lãnh đạo Sở NN&PTNT tỉnh Tiền Giang, triển khai Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”, mục tiêu nhằm nâng cao thu nhập cho người trồng lúa và hiệu quả của chuỗi giá trị lúa gạo, giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.

Sử dụng cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp hỗ trợ người dân đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo sức khoẻ. (Ảnh minh hoạ: BB). 

Đồng thời tiến tới thúc đẩy hình thành và phát triển mạng lưới ổn định các hợp tác xã vừa tăng dần tỷ lệ liên kết tiêu thụ qua từng năm, đưa nghề trồng lúa phát triển bền vững tại tinh Tiền Giang. Đại diện phòng NN&PTNT huyện Gò Công Tây cho biết, trong vụ Đông Xuân 2024 – 2025, Gò Công Tây có kế hoạch gieo sạ trên 7.600 ha.

Địa phương đăng ký tham gia Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” với quy mô 7.254 ha. Dự kiến, Gò Công Tây đầu tư khoảng 95,8 tỷ đồng hỗ trợ hoàn thiện hạ tầng giao thông, thủy lợi và các tiện ích hạ tầng phục vụ vùng quy hoạch trong Đề án của tỉnh. Ngoài ra, để bảo đảm hiệu quả phục vụ sản xuất vụ Đông Xuân 2024 – 2025 trong vùng ngọt hóa Gò Công phía Đông tỉnh, đơn vị khai thác công trình thủy lợi Tiền Giang còn tăng cường kiểm tra các công trình cống đập ngăn mặn, kịp thời sửa chữa những cống đập bị hư hỏng trong năm 2024 vừa qua.

Bên cạnh đó, củng cố hệ thống đê bao cho từng vùng sản xuất đồng thời tiến hành xổ xã, rửa phèn mặn, cải tạo môi trường nước, xây dựng lịch vận hành các công trình thủy lợi hợp lý bảo đảm nâng cao hiệu quả phục vụ sản xuất. Đối với những địa bàn trũng thấp, Công ty phối hợp cùng các địa phương khuyến cáo nông dân kiện toàn đê bao, củng cố bờ vùng, bờ thửa phòng chống úng ngập cho trà lúa khi các cống vận hành lấy nước ngọt trữ trong nội đồng phục vụ sản xuất.

Hiện nay, nông dân trồng lúa đang đối diện với nhiều thách thức về biến đổi khí hậu, sâu bệnh gia tăng, yêu cầu tăng năng suất nhưng phải giảm các yếu tố đầu vào, phải giảm phát thải khí nhà kính. Do đó, việc ứng dụng các giải pháp canh tác lúa tiên tiến, thông minh sẽ giúp giải quyết cùng lúc nhiều vấn đề như giảm chi phí sản xuất; tạo ra sản phẩm chất lượng, tiến tới xây dựng được thương hiệu lúa gạo… Đây cũng được xem là nền móng vững chắc để xây dựng nền nông nghiệp sinh thái hiện đại, nông dân văn minh tại Tiền Giang nói riêng và trên cả nước nói chung.

Vũ Hà