Ứng dụng công nghệ số trong ngành văn hoá, lịch sử

TMO - Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, tỉnh Đồng Nai đã tận dụng công nghệ một cách hiệu quả nhằm thúc đẩy phát triển văn hóa và các sản phẩm văn hoá truyền thống, tạo điều kiện thuận lợi để công chúng dễ dàng tiếp cận. Đồng thời quảng bá, lan toả hình ảnh của Đồng Nai đến với du khách trong và ngoài nước.

Với lịch sử hơn 300 năm hình thành và phát triển, vùng đất Đồng Nai đã để lại nhiều di sản văn hóa, ẩm thực đặc sắc, phong phú và đa dạng mang dấu ấn riêng ở vùng đất phương Nam.

Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên đặc sắc và độc đáo cho văn hóa tỉnh Đồng Nai đó chính là các di tích lịch sử mang dấu ấn sâu đậm của bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam.

Đồng Nai là vùng đất có nhiều di tích mang giá trị văn hóa được xếp hạng, đa dạng về loại hình: Khảo cổ, lịch sử, văn hóa, kiến trúc nghệ thuật, tín ngưỡng, lưu niệm danh nhân, truyền thống cách mạng. Đến nay, toàn tỉnh có trên 60 di tích, danh thắng được xếp hạng, trong đó có 02 di tích cấp quốc gia đặc biệt.

Nhờ công nghệ số, các giá trị văn hóa của Đồng Nai đã và đang được quảng bá, đem lại những thay đổi tích cực trong việc lan tỏa hình ảnh vùng đất, con người Đồng Nai đến bạn bè trong nước và quốc tế. Vài năm trở lại đây, ngành văn hóa đã đạt được những bước tiến đáng kể về ứng dụng công nghệ trong công tác cải cách hành chính, phục vụ người dân và doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.

Hiện ngành có 50% dịch vụ công trực tuyến toàn trình được tích hợp, cung cấp trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Việc thanh toán trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia trên tổng số giao dịch thanh toán của dịch vụ công đạt 82,1% và 70% thủ tục hành chính có yêu cầu nghĩa vụ tài chính được thanh toán trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Đặc biệt, ngành văn hóa đã thí điểm thực hiện mô hình Thủ tục nộp ngay - kết quả liền tay từ ngày 3-10-2024 đối với 2 thủ tục: tiếp nhận hồ sơ thông báo sản phẩm quảng cáo trên bảng quảng cáo, băng-rôn và tiếp nhận thông báo tổ chức đoàn người thực hiện quảng cáo.

Du khách khám phá những sản phẩm mỹ thuật được trưng bày. (Ảnh minh hoạ).

Thời gian thực hiện vào ngày thứ năm (tuần thứ nhất, hàng tháng). Bên cạnh cải cách hành chính, thư viện và bảo tàng là những đơn vị đã và đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để tiếp cận bạn đọc, người dân và du khách trong và ngoài tỉnh. Hiện nguồn tài nguyên số của Thư viện tỉnh có hơn 16 nghìn tài liệu, báo, tạp chí, bản đồ số hóa.

Còn tại thư viện các huyện, thành phố sở hữu hơn 6 nghìn tài liệu số các loại. Từ năm 2022 đến nay, Thư viện tỉnh Đồng Nai đã số hóa trên 400 tên tài liệu địa chí với 540 nghìn trang. Cùng với thành phố Biên Hòa và các huyện: Long Thành, Vĩnh Cửu, Thống Nhất… ứng dụng công nghệ trên lĩnh vực thư viện, một số địa phương còn thực hiện triển lãm thực tế ảo.

Chỉ tính riêng năm 2024, huyện Nhơn Trạch thực hiện triển lãm ảo chủ đề Nhơn Trạch 30 năm xây dựng và phát triển; thành phố Long Khánh thực hiện triển lãm chủ đề Không gian văn hóa Hồ Chí Minh, phục vụ khách tham quan thông qua hình thức quét mã QR trên điện thoại thông minh, máy tính bảng…Lãnh đạo Bảo tàng Đồng Nai cho biết, hiện bảo tàng đã cập nhật, số hóa hơn 8,5 nghìn hiện vật, thông tin hiện vật và các di tích đã xếp hạng vào phần mềm quản lý thông tin do Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch cung cấp. Chỉ tính riêng năm 2024, Bảo tàng Đồng Nai đã thực hiện tour tham quan 360 thực tế ảo Di tích quốc gia Đền thờ, mộ Nguyễn Hữu Cảnh (thành phố Biên Hòa).

Đồng thời số hóa 2D 31 hồ sơ di tích quốc gia và quốc gia đặc biệt trên địa bàn tỉnh; đồng thời, xây dựng các bước thực hiện Triển lãm ảo Đa dạng sinh học Vườn quốc gia Cát Tiên và bảo vật quốc gia. Thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 28-3-2022 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về chuyển đổi số, tại Sở Văn hóa, thể thao và du lịch, 100% hồ sơ công việc được xử lý trên môi trường mạng thông qua việc ứng dụng chữ ký số.

Về phát triển xã hội số, sở đã thực hiện hạ tầng mạng băng rộng cáp quang phủ trên 90% hộ gia đình trong ngành văn hóa năm 2024. Tỷ lệ người dân trong ngành văn hóa có tài khoản thanh toán điện tử đạt trên 60%. Nhà hát Nghệ thuật Đồng Nai là một trong những đơn vị nghệ thuật tiên phong ứng dụng công nghệ trong giới thiệu, quảng bá và lan tỏa tác phẩm nghệ thuật đến với công chúng trong và ngoài tỉnh.

Ứng dụng công nghệ đã giúp bảo tàng Đồng Nai thu hút đông đảo du khách hơn. (Ảnh minh hoạ). 

Với hơn 300 suất diễn mỗi năm, nhà hát đã và đang tiếp cận khán giả thông qua biểu diễn trực tiếp và trực tuyến, live stream trên Facebook, YouTube của đơn vị. Cũng nhờ ứng dụng công nghệ số, việc lưu trữ các chương trình nghệ thuật, các vở diễn cải lương trở nên thuận lợi và dễ dàng hơn. Công chúng có thể xem lại bất kỳ chương trình, vở diễn nào của nhà hát và có thể tương tác trực tiếp, gián tiếp với nghệ sĩ, diễn viên thông qua kết nối công nghệ.

Điều này góp phần tạo cơ hội cho nghệ sĩ và công chúng gặp gỡ nhau, đưa nghệ thuật của Đồng Nai vươn xa hơn. Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh Đồng Nai thời gian qua liên tục giới thiệu đến công chúng hàng chục chương trình văn nghệ, tuyên truyền lưu động và các triển lãm thực tế ảo thông qua fanpage và website của đơn vị.

Chỉ tính riêng năm 2024, đơn vị đã thực hiện các triển lãm ảo chủ đề Biển, đảo - trái tim Việt Nam; Đất nước trọn niềm vui; Đồng Nai - vùng đất văn hóa và con người. Lãnh đạo Trung tâm Văn hóa - điện ảnh Đồng Nai cho biết, việc ứng dụng công nghệ vào tuyên truyền được đơn vị thực hiện từ nhiều năm qua. Trong đó, đơn vị chú trọng xây dựng các triển lãm ảo, vừa phục vụ công tác tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, vừa đưa những câu chuyện, hình ảnh sinh động đến với nhân dân, nhất là đồng bào vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Các triển lãm thực tế ảo và chương trình văn nghệ nhằm góp phần quảng bá hình ảnh, con người, văn hóa Đồng Nai đến với công chúng. Là tỉnh công nghiệp phát triển, bên cạnh việc giữ gìn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, Đồng Nai  còn chú trọng đầu tư, phát triển văn hóa. Nghị quyết 12 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Đồng Nai về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, con người Đồng Nai trở thành nguồn lực, động lực quan trọng cho phát triển toàn diện và bền vững và Kế hoạch số 80-KH/UBND về triển khai thực hiện Nghị quyết 12 đã xác định mục tiêu cụ thể đến năm 2025, từng bước nâng mức đầu tư cho văn hóa đạt 3,5% tổng chi ngân sách; đến năm 2030 nâng mức chi tối thiểu cho văn hóa đạt 4%.

Có thể nói, sự hòa quyện giữa lịch sử và ứng dụng công nghệ số đã tạo cho Đồng Nai một nét riêng trong tổng hòa những nét chung của văn hóa Việt Nam. Đó cũng là nét độc đáo riêng biệt, minh chứng cho sự phát triển mạnh của nền văn hoá truyền thống trong thời đại cách mạng số.

Hồng Liên