TMO - Dịp Quốc khánh 2/9 năm nay, Bảo tàng Lịch sử quốc gia mang đến cho công chúng một trải nghiệm đặc biệt khi ứng dụng công nghệ điện toán không gian trong trưng bày tư liệu, hiện vật.

Với cách tiếp cận mới mẻ, những giá trị lịch sử không chỉ được giới thiệu qua hiện vật truyền thống mà còn trở nên sinh động, trực quan và tương tác hơn, giúp người xem có cảm giác như “bước vào” dòng chảy lịch sử. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc kết hợp công nghệ hiện đại với hoạt động bảo tồn, phát huy di sản văn hóa, đồng thời mở ra hướng đi mới trong nâng cao trải nghiệm tham quan bảo tàng.

Theo đó, nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia đã và đang tổ chức trưng bày chuyên đề: “Bình dân học vụ – thắp sáng tương lai”. Sau khi giành chính quyền, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa non trẻ phải đối mặt với muôn vàn khó khăn, thách thức, trong đó ba “giặc” lớn là giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm.

Ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, trong khi đó ở nước ta lúc bấy giờ có tới hơn 90% dân số mù chữ, vì vậy, xóa nạn mù chữ là một trong 6 nhiệm vụ cấp bách của đất nước. Ngày 8/9/1945, Chính phủ lâm thời ban hành Sắc lệnh số 17/SL về việc thành lập Nha Bình dân học vụ – mở đầu cho phong trào học tập chưa từng có trong lịch sử. Hàng triệu người dân trên khắp mọi miền đất nước, không kể tuổi tác, tầng lớp, đều tham gia học chữ như một hành động yêu nước thiêng liêng.

Phong trào “Bình dân học vụ” đã trở thành ngọn đuốc thắp sáng tri thức, hun đúc tinh thần độc lập và khát vọng khai sáng cho toàn dân tộc. Với gần 160 hình ảnh, tài liệu, hiện vật, trưng bày sẽ gồm 3 phần.

Phần 1 “Diệt giặc dốt – Cuộc chiến không tiếng súng” với các hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, ngày 2/9/1945; Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thành viên Hội đồng Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà ra mắt sau phiên họp đầu tiên, ngày 3/9/1945. Cùng với đó là nhóm tài liệu, hiện vật giới thiệu sự ra đời phong trào “Bình dân học vụ” như Lời kêu gọi, sắc lệnh, thư…

Phần 2 “Ánh sáng tri thức lan tỏa”: phong trào “Bình dân học vụ” do Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động là biểu tượng của lòng quyết tâm, ý chí, tinh thần đoàn kết giúp người dân thoát khỏi mù chữ, tiếp cận tri thức. Phong trào đã được toàn dân đồng tình hưởng ứng, diễn ra khắp nơi trên cả nước, dấy lên phong trào học chữ quốc ngữ phát triển ngày càng rộng khắp từ Bắc vào Nam, từ thành thị đến nông thôn, miền núi.

Tài liệu, hiện vật trưng bày là một số văn bản thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc xóa bỏ “giặc dốt”, coi đây là một phần thiết yếu của sự nghiệp cách mạng và xây dựng một nước Việt Nam độc lập, dân chủ, tiến bộ. Cùng với đó còn có hình ảnh phong trào Bình dân học vụ trên toàn quốc từ Bắc vào Nam; dụng cụ giảng dạy, tài liệu giảng dạy (bảng, sách, bút…); dụng cụ học tập, tài liệu học tập (bàn, ghế, đèn, bút, vở học…); tặng phẩm của các Ty, lớp, học viên “Bình dân học vụ” kính tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh…

Nhiều tài liệu quý được trưng bày tại bảo tàng. (Ảnh: TT).

Phần 3 “Từ bình dân học vụ đến học tập suốt đời”: trong chiến tranh cũng như thời bình, trên nền tảng truyền thống hiếu học, Nhân dân ta kiên trì xóa mù chữ, xây dựng nền giáo dục đại chúng. Phong trào “Bình dân học vụ” không chỉ góp phần diệt “giặc dốt” mà còn để lại di sản tinh thần quý báu, trở thành nền tảng cho các phong trào học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập, “Bình dân học vụ số” ngày nay.

Tài liệu, hiện vật trưng bày là hình ảnh của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong công tác chỉ đạo các phong trào: xây dựng xã hội học tập; học tập suốt đời; phong trào “Bình dân học vụ số”...

Đặc biệt trong trưng bày lần này, hầu hết tài liệu, hiện vật quý, có giá trị đều là những hiện vật lần đầu tiên được giới thiệu tới công chúng, tiêu biểu như: Sổ ghi cảm tưởng của các đồng chí lãnh đạo và nhân sĩ trí thức về công tác “Bình dân học vụ”; Huy hiệu “Bình dân học vụ” của chiến sĩ cách mạng bị giam ở Côn Đảo vẽ và in để cổ động học Bình dân học vụ trong tù, năm 1951…

Trưng bày giúp công chúng, nhất là thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về phong trào “Bình dân học vụ” cách đây 80 năm và “Bình dân học vụ số” hiện nay như những thời khắc lịch sử đặc biệt quan trọng. Từ đó, khơi dậy tinh thần hiếu học, khát vọng học tập và niềm tin bền bỉ vào sức mạnh của tri thức. Đặc biệt, lần đầu tiên Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam ứng dụng công nghệ điện toán không gian, trải nghiệm thực tế tăng cường (AR) trên nền tảng định vị không gian trực quan (Visual Positioning System – VPS) tại hệ thống trưng bày thường trực và phòng trưng bày chuyên đề “Bình dân học vụ – Thắp sáng tương lai”.

Khách tham quan chỉ cần dùng điện thoại là có thể khám phá hiện vật qua mô hình 3D, phim tư liệu, hiệu ứng minh họa và thuyết minh tự động. Trải nghiệm này không chỉ mang lại phương thức tham quan hiện đại, cá nhân hóa mà còn tạo cho những tài liệu, hiện vật trở nên sống động và dễ tiếp cận hơn đồng thời mở ra hướng đi mới trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản bằng công nghệ số. Trưng bày sẽ mở cửa đến tháng 12/2025.

Ứng dụng công nghệ điện toán không gian trong trưng bày dịp Quốc khánh 2/9 tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia không chỉ mang đến trải nghiệm mới mẻ, hấp dẫn cho công chúng mà còn mở ra hướng đi tiên phong trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa.

Thông qua công nghệ hiện đại, những tư liệu, hiện vật như được “thổi hồn”, trở nên sinh động, trực quan, giúp người xem không chỉ quan sát mà còn có thể tương tác, cảm nhận sâu sắc hơn về những câu chuyện lịch sử. Đây là bước chuyển mình quan trọng, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa di sản và công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, đồng thời khẳng định nỗ lực của bảo tàng trong việc đổi mới cách tiếp cận, nâng cao hiệu quả giáo dục truyền thống.

Thanh Nga

Tin nổi bật