Ứng dụng công nghệ cao trong phát triển nông nghiệp đô thị

TMO - Ngành Nông nghiệp TP. HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 ít nhất 70% diện tích sản xuất nông nghiệp của thành phố ứng dụng công nghệ cao để gia tăng giá trị, hiệu quả sử dụng đất, đồng thời tạo tiền đề xây dựng nền nông nghiệp đô thị hiện đại, phát triển bền vững. 

Hiện nay, quá trình đô thị hoá tại TP. HCM diễn ra nhanh chóng đã dẫn đến tình trạng mất đất nông nghiệp gây ảnh hưởng lớn đến cơ cấu kinh tế của thành phố. Diện tích canh tác không thể mở rộng và đang có xu hướng giảm dần, điều kiện sản xuất ngày càng khó khăn. Vì vậy, việc áp dụng chuyển đổi số và ứng dụng các công nghệ số mới, như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big data) trong hoạt động sản xuất nông nghiệp đô thị của TP.HCM sẽ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường, góp phần bảo đảm cung cấp đủ nguồn lương thực, thực phẩm an toàn cho các khu vực trong TP.HCM. 

Ngành Nông nghiệp TP.HCM phát triển theo xu thế tất yếu là nông nghiệp đô thị, ứng dụng công nghệ cao, kỹ thuật tiên tiến hiện đại vào sản xuất là điều cần thiết. Theo đó, TP.HCM đã tập trung vào phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp đô thị. Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp; tập trung nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sinh học để sản xuất giống cây, giống con chất lượng và năng suất cao, phát triển khoa học - công nghệ, nông nghiệp công nghệ cao gắn với đào tạo nguồn nhân lực để tận dụng tốt cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Thành phố tiếp tục xây dựng bộ tiêu chí nông thôn mới phù hợp với quá trình đô thị hóa của vùng nông thôn; phát triển nông thôn mới lên đô thị nông nghiệp công nghệ cao.  

TP.HCM đẩy mạnh phát triển nông nghiệp đô thị theo hướng hiện đại hoá (Ảnh: HNM). 

TP.HCM là địa phương đầu tiên xây dựng Khu Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình đa chức năng, gắn nghiên cứu, trình diễn, chuyển giao công nghệ với việc tổ chức dịch vụ du lịch sinh thái đồng thời thu hút đầu tư của các doanh nghiệp. Quy mô diện tích của Khu là 88,17 ha được thành phố đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ.

Do quá trình đô thị hóa, trên địa bàn thành phố, diện tích đất nông nghiệp giảm liên tục. Giai đoạn 2010-2015, mỗi năm thành phố giảm 700 ha đất nông nghiệp, giai đoạn 2015-2020 mỗi năm giảm thêm 1.000 ha. Tuy nhiên, giá trị sản xuất trên 1 ha đất vẫn tăng hằng năm. Năm 2015 giá trị sản xuất trên 1 ha đất sản xuất nông nghiệp đạt 375 triệu đồng/ha/năm. Tính chung cả giai đoạn 2015-2020 giá trị sản xuất nông nghiệp trên 1 ha đạt khoảng 500 triệu đồng/ha.

Nhờ ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số ngành nông nghiệp hiệu quả, năm 2023, tổng sản phẩm địa phương (GRDP) ngành nông, lâm, thủy sản TP ước đạt 8.190 tỷ đồng, tăng 1,53%; giá trị sản xuất bình quân trên ha đất sản xuất nông nghiệp ước đạt 579 triệu đồng/ha, tăng 1,57%. Giá trị sản xuất các nhóm sản phẩm nông nghiệp chủ lực chiếm tỷ trọng khoảng 73% so với tổng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản. Một số sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Thành phố tiếp tục tăng trưởng, như: rau các loại ước đạt 627.053 tấn, tăng 3,2%; sản lượng hoa, cây kiểng tăng 8,5%; sản lượng tôm nước lợ đạt 10.350 tấn, tăng 8,8%; sản lượng cá cảnh ước đạt 110 triệu con, tăng 17,3%

Để thúc đẩy hiện đại hoá nông nghiệp đô thị phát triển mạnh mẽ, chính quyền thành phố đã ban hành các kế hoạch, chương trình hành động cụ thể triển khai trên địa bàn thành phố. Theo đó UBND TP.HCM đã ban hành Quyết định số 6002/QĐ-UBND ngày 29/12/2023 về phê duyệt Chương trình phát triển nông nghiệp đô thị trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Địa phương này phấn đấu đến năm 2030, tốc độ tăng GRDP ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt bình quân 2%/năm  và giá trị sản xuất ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt bình quân 2 – 2,5%/năm; Tỷ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chiếm từ 75 – 85% tổng giá trị sản xuất của ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản; Tốc độ tăng trưởng dịch vụ nông nghiệp và công nghiệp, dịch vụ nông thôn trên 10%/năm; Tốc độ tăng năng suất lao động nông nghiệp đạt 5,5 – 6%/năm; Giá trị sản xuất bình quân trên hecta đất canh tác nông nghiệp đến năm 2030 đạt 850 – 1 tỷ đồng/năm; Phấn đấu trên 30% hợp tác xã sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao;…

Tầm nhìn đến 2050 đó là phát triển nông nghiệp gắn với điều kiện đô thị hoá, ứng dụng công nghệ cao, bền vững, tích hợp đa ngành tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, thu hút mạnh mẽ đầu tư từ các thành phần kinh tế. Nông dân và dân cư nông thôn phát triển các phương thức sản xuất nông nghiệp hữu cư, hiện đại bền vững. Trung tâm logistics nông nghiệp cấp vùng tại TP hoạt động hiệu quả…

Bên cạnh những thuận lợi để phát triển nông nghiệp đô thị, TP.HCM vẫn gặp nhiều khó khăn đó là tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh nhưng chưa được quản lý, kiểm soát chặt chẽ, dẫn đến đất nông nghiệp bị chia cắt manh mún, thiếu ổn định và sử dụng kém hiệu quả; ô nhiễm nguồn nước và đất đai có chiều hướng gia tăng. Bên cạnh đó, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn dài…

Phát triển nông nghiệp đô thị TP.HCM theo hướng hiện đại hoá sẽ từng bước thay đổi nhận thức của nông dân từ nền sản xuất truyền thống sang sản xuất hàng hóa, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật theo hướng sinh thái, bền vững, giảm thiểu các tác động đến môi trường. Nhờ đó, sẽ đóng góp vào chiến lược đô thị xanh, thông minh của các khu vực đô thị, TP trên cả nước nói chung và khu vực TP.HCM nói riêng.

Thu Hương