Triển khai nhiều giải pháp về quản lý rác thải nhựa

TMO - Tỉnh Trà Vinh đang triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao năng lực quản lý tái sử dụng, tái chế và giảm thiểu rác thải nhựa, qua đó góp phần thực hiện hiệu quả những mục tiêu trong công tác bảo vệ môi trường bền vững trên địa bàn.

Theo thống kê từ ngành chuyên môn, từ năm 2017 - 2022, tỷ lệ rác thải nhựa trong rác thải sinh hoạt tại các khu du lịch dao động từ 13,3 - 83,3% và ở các chợ truyền thống dao động từ 23,3 - 45,24%. Với các hợp tác xã nuôi trồng thủy sản, rác thải nhựa phát sinh chủ yếu từ bao bì chứa thức ăn nuôi, trồng thủy sản, các sản phẩm nhựa chứa thuốc, hóa chất dùng trong nuôi, trồng thủy sản…

Số liệu từ kết quả khảo sát dựa trên ước lượng của 1.116 người dân trong năm 2021 tại tỉnh Trà Vinh cho thấy, tỷ lệ rác thải nhựa (RTN) trong rác thải sinh hoạt (RTSH) tại Trà Vinh là 5,32%. Bên cạnh đó, rác thải sinh hoạt phát sinh trong quá trình đánh bắt cá rất ít, không có rác thải nhựa trong quá trình hoạt động trên biển (do đã được thả xuống biển hoặc bán cho người thu mua khi vào bờ như các ngư cụ hỏng không sử dụng), chủ yếu từ ăn uống của ngư dân (RTN chiếm tỷ lệ rất nhỏ) được thải trực tiếp xuống biển. Với các hợp tác xã nuôi trồng thủy sản, RTN phát sinh chủ yếu từ bao bì chứa thức ăn nuôi, trồng thủy sản, các sản phẩm nhựa chứa thuốc, hóa chất dùng trong nuôi, trồng thủy sản. 

Theo thống kê tống khối lượng RTSH phát sinh trên địa bàn tỉnh năm 2022 là 482,67 tấn/ngày (trong đó: RTSH đô thị phát sinh 195,32 tấn/ngày, RTSH nông thôn phát sinh 287,35 tấn/ngày). Khối lượng RTSH đô thị được thu gom, xử lý là 194,35 tấn/ngày (đạt tỷ lệ 99,5%), khối lượng RTSH nông thôn được thu gom, xử lý là 248,75 tấn/ngày (đạt tỷ lệ 86,57%). Như vậy mỗi ngày có 39,570 tấn RTSH có khả năng thất thoát ra môi trường, trong đó chứa khoảng 2,11 tấn RTN (5,32%). 

Cùng với nhiều giải pháp khác các mô hình về thu gom rác thải nhựa bắt đầu lan rộng tại nhiều địa phương.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Trà Vinh cho biết, đến cuối tháng 6/2023, toàn tỉnh đã xây dựng được 872 mô hình bảo vệ môi trường, 3.997 câu lạc bộ môi trường với 84.538 thành viên. Năm 2023, triển khai xây dựng 04 mô hình thí điểm về giảm thiểu, thu gom rác thải nhựa tại 04 trường học ở xã Đôn Xuân (huyện Duyên Hải); chợ thị trấn Càng Long (huyện Càng Long); khu dân cư ở 03 xã Kim Hòa, Hiệp Mỹ Tây, Nhị Trường (huyện Cầu Ngang) và 01 điểm thu gom rác thải nhựa (hộ kinh doanh thu mua phế liệu)...

Việc triển khai các mô hình, hoạt động quản lý, thu gom rác thải nhựa được các đoàn thể tại địa phương hưởng ứng trong đó có rác thải nhựa thông qua các mô hình của Hội Liên hiệp phụ nữ phát động; như mô hình “Hạt gạo từ chai nhựa, lon nhôm” của Hội LHPN huyện Tiểu Cần; mô hình “Ngôi nhà thu gom rác thải nhựa” của các cấp Hội LHPN ở cơ sở; mô hình chi hội “Gia đình 5 có, 3 sạch” (5 có: ngôi nhà an toàn, sinh kế bền vững, sức khỏe, kiến thức, nếp sống văn hóa; 3 sạch: sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ) gắn với mô hình xử lý, thu gom rác thải nhựa trong phong trào xây dựng nông thôn mới của Hội LHPN huyện Cầu Kè...

Tại huyện Duyên Hải, là vùng ven biển, phát triển với nghề nuôi thủy sản, khai thác biển...Địa phương này thực hiện mô hình quản lý rác thải nhựa, ngoài tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn cho hội viên và người dân tại các xã, thị trấn, huyện còn xây dựng được mô hình “giảm thiểu rác thải nhựa, túi ni-lông sử dụng một lần” của Hội LHPN; qua đó, có 1.260 hội viên được tập huấn và hướng dẫn xử lý rác thải nhựa kết hợp với việc tặng 1.260 giỏ đi chợ cho hội viên.

UBND tỉnh đặt mục tiêu cụ thể đến năm 2025: Giảm thiểu 50% RTN trên biển; 50% ngư cụ khai thác thủy sản bị mất hoặc bị vứt bỏ được thu gom; 80% các khu, điểm du lịch, cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy; Đảm bảo tối thiểu một năm một lần phát động tổ chức chiến dịch thu gom, làm sạch các bãi tắm ven biển trên địa bàn tỉnh.

Mục tiêu đến năm 2030: Giảm thiểu 75% RTN trên biển; Đảm bảo 100% ngư cụ thủy hải sản thải bỏ được thu gom; 100% các khu, điểm du lịch, cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú du lịch và dịch vụ khác ven biển trên địa bàn tỉnh không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy; Đảm bảo tối thiểu một năm hai lần phát động tổ chức chiến dịch thu gom, làm sạch các bãi tắm ven biển trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.

Phòng, chống ô nhiễm rác thải nhựa từ các hoạt động kinh tế ven biển như nuôi trồng, du lịch... các đoàn thể đẩy mạnh phong trào, chiến dịch thu gom, làm sạch bãi biển.

Các mục tiêu trên được thực hiện thông qua tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, ứng xử với các sản phẩm nhựa và RTN Xây dựng và thực hiện các chương trình truyền thông về tác hại của các sản phẩm nhựa dùng một lần, túi ni lông khó phân hủy đối với sức khỏe con người, các hệ sinh thái biển, môi trường, biển và đại dương; cách thức, ý nghĩa của việc phân loại chất thải tại nguồn, thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy; thu gom, xử lý RTN khu vực ven biển, trên biển. Thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải, RTN ở khu vực ven biển, trên biển và đất liền.

Tổ chức thực hiện có hiệu quả các phong trào, chiến dịch thu gom, làm sạch bãi biển tối thiểu 02 lần/năm phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương; đối với các khu vực còn lại, thực hiện lồng ghép trong các chương trình phát động của ngành, địa phương; bố trí các thiết bị lưu chứa và các điểm tập kết chất thải, rác thải nhựa phù hợp, an toàn, thuận lợi, bảo đảm mỹ quan và vệ sinh môi trường. Điều tra, thống kê, phân loại, đánh giá các nguồn thải nhựa phát sinh từ đất liền và các hoạt động trên biển; thực hiện tốt mô hình phân loại chất thải, RTN tại nguồn.

Đồng thời, xây dựng và hoàn thiện hệ thống thu gom, phân loại, vận chuyển, xử lý RTN tại các khu công nghiệp, đô thị, khu du lịch, khu dân cư tập trung ven biển, ven sông, cảng biển theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường. Lồng ghép thực hiện việc điều tra, thống kê, phân loại, đánh giá các nguồn thải nhựa từ đất liền, từ các hoạt động biển với các giải pháp, biện pháp quản lý tổng hợp lưu vực sông, các đô thị ven biển, cửa sông; tăng cường kiểm soát, quản lý việc xả thải vào nguồn nước... 

Thanh Nga