[TP. Hải Phòng] Vượt qua thách thức để hiện thực hóa giấc mơ “Đô thị cảng xanh” - Bài 2

TMO - Với tốc độ đô thị hóa và công nghiệp hóa mạnh mẽ, "Hải Phòng mới" đang vươn mình trở thành cực tăng trưởng kinh tế hàng đầu miền Bắc. Tuy nhiên, cùng với ánh hào quang của tăng trưởng, thành phố cũng đối mặt với những "bài toán sống còn" về môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Làm thế nào để giữ gìn màu xanh của thiên nhiên, đảm bảo chất lượng cuộc sống cho người dân, và kiến tạo một đô thị bền vững giữa làn sóng phát triển? Đó là câu hỏi lớn mà "Hải Phòng mới" đang nỗ lực tìm lời giải đáp. 

Áp lực đa chiều từ "mặt trái" của tăng trưởng

Theo thông tin từ Sở Tài nguyên và Môi trường Hải Phòng, áp lực môi trường đang gia tăng rõ rệt. Mỗi ngày, thành phố phải xử lý khoảng 2.010 tấn chất thải rắn sinh hoạt, phần lớn tập trung ở khu vực đô thị. Con số này không ngừng tăng lên cùng với sự bùng nổ dân số và kinh tế, trong khi năng lực thu gom và xử lý vẫn còn nhiều hạn chế, đặt ra thách thức lớn cho hệ thống quản lý môi trường

Ngoài chất thải sinh hoạt, ô nhiễm từ hoạt động công nghiệp là một vấn đề cấp bách khác. Hàng năm, các khu công nghiệp và khu kinh tế tại Hải Phòng tiêu thụ khoảng 2,76 tỷ kWh điện và xả thải khoảng 8 triệu mét khối nước công nghiệp, kèm theo 1,5 triệu tấn chất thải rắn công nghiệp. Khói bụi, khí thải và tiếng ồn từ công trường xây dựng, nhà máy sản xuất, và giao thông vận tải thường xuyên vượt ngưỡng cho phép tại nhiều điểm quan trắc, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng sống của hàng triệu người dân.

Không dừng lại ở ô nhiễm cục bộ, "Hải Phòng mới" còn chịu tác động nặng nề từ biến đổi khí hậu và hiện tượng nước biển dâng – một thách thức mang tính sống còn đối với một thành phố ven biển với nhiều khu vực thấp trũng và hệ sinh thái nhạy cảm. Số liệu cho thấy mực nước biển đang dâng trung bình 3,3 mm/năm. Điều này không chỉ đe dọa trực tiếp các vùng cửa sông, rừng ngập mặn mà còn gây ra tình trạng xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng. Điều này không chỉ phá hủy hệ sinh thái nhạy cảm mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp, nguồn nước ngọt và sinh kế của hàng ngàn hộ dân ven biển, đòi hỏi những giải pháp ứng phó quyết liệt và dài hạn.

Phát triển kinh tế xanh và bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong chiến lược phát triển bền vững của thành phố Hải Phòng 

Kinh tế xanh: Định hướng chiến lược trọng tâm, xuyên suốt

Trước những thực trạng và thách thức nêu trên, phát triển kinh tế xanh và bảo vệ môi trường đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong chiến lược phát triển bền vững của "Hải Phòng mới". Đây không còn là lựa chọn mà là yêu cầu cấp thiết, là chìa khóa để thành phố duy trì đà tăng trưởng mà vẫn đảm bảo hài hòa với thiên nhiên.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo rõ ràng về định hướng phát triển bền vững của Hải Phòng cần: Phát triển thông minh, xanh, hiện đại, bền vững, giàu bản sắc văn hóa;  Xây dựng các trụ cột kinh tế đa ngành, hiện đại, cạnh tranh toàn cầu, hình mẫu của công nghiệp công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, dịch vụ logistics tầm quốc tế;  Hạ tầng chiến lược, đồng bộ, hiện đại và thông minh, tạo động lực kết nối liên vùng, khẳng định vị thế cửa ngõ hàng hải, hàng không quốc gia;  Xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao mang tinh thần đột phá của đất Cảng và truyền thống hiếu học của xứ Đông.

Rõ ràng, phát triển đô thị xanh, sạch, hiện đại, thân thiện với môi trường là yêu cầu cấp thiết, đồng thời là cơ hội để Hải Phòng phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Từ cam kết đến hành động: Những bước đi cụ thể

Bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu không chỉ là khẩu hiệu mà đã trở thành nhiệm vụ chiến lược, xuyên suốt trong lộ trình phát triển bền vững của Hải Phòng. Thành phố tích cực mở rộng diện tích rừng ngập mặn ven biển, bảo vệ các khu bảo tồn biển quan trọng, đồng thời kiểm soát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm từ hoạt động công nghiệp và đô thị.

Các dự án ứng phó biến đổi khí hậu được triển khai đồng bộ, bao gồm việc xây dựng hệ thống đê biển kiên cố, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước đô thị để chống ngập úng. Đặc biệt, Hải Phòng đang khuyến khích mạnh mẽ phát triển năng lượng tái tạo, với các dự án điện gió ngoài khơi tiềm năng công suất trên 200 MW, và lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các khu công nghiệp, khu dân cư. Những nỗ lực này không chỉ góp phần giảm phát thải khí nhà kính mà còn tăng cường khả năng thích ứng của thành phố trước những tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu.

Trong lộ trình phát triển, thành phố Hải Phòng đã xác định ba nhiệm vụ cốt lõi trong năm 2025 liên quan đến môi trường: giảm phát thải CO2 tại huyện Cát Hải (nơi tập trung nhiều hoạt động công nghiệp và du lịch), kiểm soát khí CO2 và mê-tan trong lĩnh vực giao thông vận tải, và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính trong các ngành thương mại, dịch vụ, du lịch và đô thị.

Biến những thách thức thành cơ hội đột phá

Một trong những minh chứng rõ nét cho cam kết phát triển kinh tế xanh của Hải Phòng là sự chuyển mình mạnh mẽ của các khu công nghiệp theo mô hình sinh thái. Điển hình, Khu công nghiệp DEEP C đã tiên phong áp dụng hệ thống xử lý nước thải tiên tiến, giúp giảm khoảng 30% lượng phát thải ra môi trường so với trước đây. Mô hình này không chỉ thể hiện hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ xanh mà còn góp phần giảm thiểu ô nhiễm và tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, biến chất thải thành tài nguyên.

Khu công nghiệp DEEP C tiên phong áp dụng hệ thống xử lý nước thải tiên tiến, giúp giảm khoảng 30% lượng phát thải ra môi trường so với trước đây. 

Trong lĩnh vực xử lý nước thải đô thị, Nhà máy xử lý nước thải An Dương đã được nâng cấp công suất lên 45.000 m³/ngày đêm, ứng dụng công nghệ sinh học hiện đại để xử lý triệt để nước thải sinh hoạt và công nghiệp trước khi xả ra môi trường. Cùng với đó, các dự án phân loại rác thải tại nguồn và tái chế đang được triển khai rộng khắp tại các quận, huyện, góp phần giảm tải cho các bãi chôn lấp, hạn chế ô nhiễm môi trường đất, nước và khuyến khích kinh tế tuần hoàn.

Đặc biệt, chương trình trồng và bảo vệ rừng ngập mặn ven biển đã mang lại những kết quả tích cực, giúp tăng diện tích rừng lên khoảng 10% trong 5 năm qua. Rừng ngập mặn không chỉ là "bức tường xanh" tự nhiên chống xói mòn bờ biển và phòng chống thiên tai, mà còn là hệ sinh thái quan trọng bảo vệ đa dạng sinh học và nguồn lợi thủy sản, đóng góp vào sự phát triển bền vững của kinh tế biển.

Kinh tế tuần hoàn và hợp tác quốc tế: Chìa khóa tương lai

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế xanh một cách toàn diện, thành phố Hải Phòng đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Quy hoạch sử dụng đất được xây dựng theo hướng bền vững, ưu tiên dành quỹ đất cho phát triển các khu công nghiệp sinh thái, khu đô thị xanh, đồng thời bảo tồn nghiêm ngặt các khu dự trữ sinh quyển và hệ sinh thái ven biển nhạy cảm.

Mô hình kinh tế tuần hoàn được khuyến khích áp dụng rộng rãi thông qua việc thúc đẩy sản xuất tái chế, tái sử dụng nguyên vật liệu và giảm thiểu chất thải đầu ra. Nhiều doanh nghiệp trong các khu công nghiệp lớn như DEEP C đã chủ động thu gom và tái sử dụng nước thải, đồng thời hợp tác với các đối tác quốc tế để tiếp nhận và áp dụng công nghệ xanh, giúp giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng.

Trong lĩnh vực năng lượng, Hải Phòng đang đẩy mạnh phát triển các dự án năng lượng tái tạo, điển hình là điện gió ngoài khơi với công suất dự kiến trên 200 MW, cùng với việc khuyến khích lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các khu công nghiệp và khu dân cư. Đây là những bước đi quan trọng nhằm giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch, giảm phát thải carbon và tăng cường khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bên cạnh các giải pháp nội tại, thành phố cũng tích cực mở rộng hợp tác liên vùng và quốc tế. Hải Phòng đã ký kết và triển khai các thỏa thuận hợp tác với nhiều đô thị biển lớn trong khu vực như Busan (Hàn Quốc), Yokohama (Nhật Bản). Các hoạt động hợp tác này tập trung vào trao đổi kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ quản lý đô thị xanh, phát triển cảng biển bền vững và ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên môi trường, góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả công tác bảo vệ môi trường của thành phố.

Phát triển kinh tế xanh không chỉ là xu hướng mà còn là nhiệm vụ cấp bách, mang tính sống còn đối với "Hải Phòng mới" – một đô thị biển năng động, hiện đại và hướng tới bền vững. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp từ quy hoạch bền vững, phát triển kinh tế tuần hoàn, đầu tư năng lượng tái tạo đến tăng cường hợp tác quốc tế sẽ giúp thành phố vừa duy trì tốc độ phát triển kinh tế cao, vừa bảo vệ hiệu quả môi trường và tài nguyên thiên nhiên quý giá.

"Hải Phòng mới" đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành đô thị cảng biển xanh, văn minh, hiện đại, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân và gìn giữ môi trường trong lành cho các thế hệ tương lai, đồng thời khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế vùng và quốc gia trong bối cảnh mới.

Bài cuối: Hải Phòng mới - Từ mục tiêu đến hành động đột phá, kiến tạo tương lai bền vững

TRỌNG NHÂN

Đưa Hải Phòng trở thành một cực tăng trưởng năng động, hiện đại, xanh và bền vững