Tích hợp, xử lý thông tin dữ liệu quan trắc trên một hệ thống

TMO - Việc tích hợp toàn bộ hệ thống dữ liệu quan trắc chất lượng môi trường trong một hệ thống chung đã tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình chia sẻ dữ liệu thông tin về chất lượng môi trường, đồng thời giúp cơ quan quản lý nhà nước xây dựng kế hoạch ứng phó, kiểm soát ô nhiễm môi trường kịp thời khi xảy ra sự cố.

Trong bối cảnh thời đại công nghệ ngày càng phát triển, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã và đang hoàn thiện các hướng dẫn, quy định về hoạt động công bố thông tin chất lượng môi trường; nâng cấp nền tảng hệ thống thông tin, ứng dụng công nghệ mới phục vụ hệ thống truyền dẫn và tiếp nhận, xử lý dữ liệu; xây dựng cơ sở dữ liệu và các phần mềm, ứng dụng để công bố, công khai thông tin môi trường một cách thống nhất, hiệu quả để phục vụ công tác quản lý môi trường và thông tin môi trường đến người dân.       

Thực hiện quá trình chuyển đổi số, mới đây Bộ TN&MT vừa khánh thành Trung tâm Tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và Điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia. Trung tâm Tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và Điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia do Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc (thuộc Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ TN&MT) quản lý và vận hành.

Trung tâm được thành lập với mục tiêu tích hợp toàn bộ hệ thống dữ liệu quan trắc chất lượng môi trường trong một hệ thống chung, chia sẻ dữ liệu và công bố thông tin chất lượng môi trường trên toàn quốc theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020; triển khai một số mô hình chuyển đổi số bảo đảm thông tin đồng bộ, có hệ thống và độ tin cậy cao.

Hiện nay, Trung tâm đang tiếp nhận, xử lý, phân tích số liệu quan trắc tự động của 5 dạng dữ liệu (không khí xung quanh, nước mặt, nước thải, khí thải và nước ngầm) từ gần 2.000 trạm quan trắc môi trường trên 63 tỉnh, thành phố trong cả nước thông qua phần mềm quản lý dữ liệu quan trắc môi trường tự động (EnviSoft).

Qua đó, giúp cơ quan quản lý Nhà nước về môi trường từ Trung ương đến địa phương theo dõi được 3 nội dung quan trọng đó là theo dõi diễn biến chất lượng môi trường nước và không khí; đánh giá hiện trạng chất lượng môi trường không khí các vùng, các địa phương thông qua chỉ số AQI; theo dõi, giám sát hoạt động xả thải của các cơ sở sản xuất, khu - cụm công nghiệp thuộc đối tượng phải lắp đặt, truyền số liệu quan trắc tự động, liên tục theo quy định; từ đó nâng cao hiệu quả giám sát các nguồn thải lớn.

Trung tâm được thành lập với mục tiêu tích hợp toàn bộ hệ thống dữ liệu quan trắc chất lượng môi trường trong một hệ thống chung, chia sẻ dữ liệu và công bố thông tin chất lượng môi trường trên toàn quốc Ảnh: KT.

Các dữ liệu quan trắc môi trường xung quanh và quan trắc nguồn thải được thu nhận từ các hệ thống quan trắc tự động, liên tục là nguồn thông tin đầu vào tin cậy để phục vụ hiệu quả công tác công bố, công khai thông tin quan trắc môi trường đến các nhà quản lý và người dân. Các dữ liệu về quan trắc nêu trên cũng được kết nối liên thông với hệ thống thông tin điện tử phục vụ điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính Phủ.

Việc tích hợp toàn bộ hệ thống dữ liệu về quan trắc môi trường trong một hệ thống sẽ giúp cơ quan quản lý sẽ được cung cấp các thông tin kịp thời, nhận diện các vùng ô nhiễm để điều chỉnh chính sách và đưa ra các giải pháp quản lý thiết thực. Đối với doanh nghiệp, sẽ có một không gian để kết nối, chia sẻ dữ liệu và công khai thông tin một cách minh bạch, toàn diện và đầy đủ.

Đáng chú ý, những thông tin cảnh báo, dự báo ô nhiễm môi trường sẽ được công bố thông qua các bản tin trên truyền hình, ứng dụng di động, thiết bị online. Người dân dễ dàng tiếp cận thông tin, cảnh báo về nguy cơ ô nhiễm môi trường, và nhiệm vụ bảo vệ môi trường được lan tỏa trong nhận thức, hành vi của mỗi người dân.

Bộ TN&MT cho biết, thời gian tới, Trung tâm Tích hợp, xử lý thông tin, dữ liệu và Điều hành mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia sẽ phát triển các nền tảng phục vụ dự báo, cảnh báo môi trường theo cách tiếp cận đa mô hình và đa nguồn dữ liệu. Trong đó, trước mắt tập trung phát triển cảnh báo và tiến tới dự báo chất lượng môi trường tại một số thành phố lớn.

Nhằm phát huy hiệu quả của Trung tâm tích hợp xử lý dữ liệu và điều hành quan trắc môi trường quốc gia, trong thời gian tới, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường và các đơn vị chuyên môn của các bộ, ngành địa phương cần phối hợp chặt chẽ và triển khai một số nhiệm vụ chính như tiếp tục nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ xử lý thông tin quan trắc môi trường. Rà soát đôn đốc chủ các dự án, cơ sở, khu kinh doanh, sản xuất dịch vụ tập trung; khu công nghiệp, cụm công nghiệp phải lắp đặt các hệ thống quan trắc tự động theo quy định, hoàn thành chậm nhất vào ngày 31/12/2024.

Bên cạnh đó, Bộ TN&MT giao Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu phát triển, mở rộng hệ thống phần mềm quản lý dữ liệu quan trắc môi trường, hệ thống công bố thông tin công khai dữ liệu môi trường có tính đến các nền tảng kỹ thuật số, nhằm phuc vụ công tác cảnh báo, dự báo về ô nhiễm môi trường trong thời gian tới.

Đức Trọng