Thị trường carbon: Nhiều thủ tục hành chính mới được đề xuất bổ sung

TMO - Thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính cho các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính; đăng ký tài khoản trên Hệ thống đăng ký quốc gia; đăng ký công nhận, điều chỉnh phương pháp luận tạo tín chỉ carbon theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước… là những thủ tục hành chính mới đang được đề xuất bổ sung về thị trường carbon.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2022 của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozone. Trong đó, đề xuất bổ sung 9 thủ tục hành chính mới về phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tổ chức và vận hành thị trường carbon.

Dự thảo nghị định đã cắt giảm thủ tục hành chính về thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính của các cơ sở thuộc danh mục Thủ tướng Chính phủ ban hành do UBND cấp tỉnh giao cơ quan chuyên môn liên quan tổ chức thực hiện. Theo đó, UBND cấp tỉnh chỉ tiếp nhận báo cáo của các cơ sở chưa được phân bổ hạn ngạch, tổ chức rà soát theo các nội dung quy định tại nghị định. Dự thảo cũng sửa đổi theo hướng minh bạch hóa, đơn giản hóa 3 thủ tục hành chính. Các thủ tục hành chính bổ sung mới đều sẽ triển khai dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Nông nghiệp chất lượng cao, phát thải thấp sẽ có nhiều cơ hội tham gia thị trường carbon. Ảnh minh họa.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các thủ tục hành chính bổ sung mới gồm: Thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính cho các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính; đăng ký tài khoản trên Hệ thống đăng ký quốc gia; đăng ký công nhận, điều chỉnh phương pháp luận tạo tín chỉ carbon theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; đăng ký, điều chỉnh dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước.

Cùng với đó là các thủ tục về thay đổi thành phần tham gia dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; hủy đăng ký dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; cấp tín chỉ carbon theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; chấp thuận đăng ký chuyển đổi chương trình, dự án đăng ký theo Cơ chế phát triển sạch (CDM) sang cơ chế Điều 6.4 của Thỏa thuận Paris; chấp thuận chuyển giao quốc tế tín chỉ carbon, kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính.

Thủ tục hành chính bổ sung mới về thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính cho các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính do bộ quản lý lĩnh vực thực hiện. Đây là thay đổi so với quy định Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức thẩm định tại Nghị định 06/2022, nhằm bảo đảm mức độ chi tiết, làm cơ sở để phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính. Các thủ tục hành chính bổ sung mới còn lại nhằm triển khai quy định bổ sung về cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước khi triển khai thị trường carbon.

Bên cạnh đó, các thủ tục hành chính sửa đổi theo hướng đơn giản hóa gồm: Xác nhận tín chỉ carbon để trao đổi trên sàn giao dịch carbon; chấp thuận chương trình, dự án đăng ký theo cơ chế của Thỏa thuận Paris. Quy định mới nhằm giảm bớt đối tượng phải thực hiện xác nhận tín chỉ carbon và giảm thủ tục hành chính về xác nhận hạn ngạch phát thải khí nhà kính. Thủ tục chấp thuận chương trình, dự án đăng ký theo cơ chế của Thỏa thuận Paris cũng sẽ rõ ràng, minh bạch hơn.

Theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường, kinh tế và xã hội, đặt ra thách thức lớn trong việc chung tay giảm phát thải khí nhà kính toàn cầu. Trong bối cảnh đó, phát triển thị trường carbon được xem là một giải pháp quan trọng để thúc đẩy các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần giúp các quốc gia và doanh nghiệp đạt được mục tiêu phát triển bền vững. Thị trường carbon mang lại nhiều cơ hội để Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của công nghệ sạch và năng lượng tái tạo.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt về khung pháp lý, hệ thống đo đạc, thông tin, dữ liệu, báo cáo và thẩm định (MRV), trang thiết bị, cũng như hạn chế về nhận thức của doanh nghiệp và cộng đồng vẫn là những rào cản chính. Để vượt qua thách thức, biến thách thức thành cơ hội, cần sớm thiết lập một hệ thống chính sách đồng bộ và xây dựng, hoàn thiện cơ chế vận hành thị trường carbon, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tham gia vào các dự án giảm phát thải và tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Cũng theo các chuyên gia, biến đổi khí hậu hiện là một trong những thách thức lớn nhất của nhân loại. Khí nhà kính (KNK), đặc biệt là CO₂, là nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng ấm lên toàn cầu, từ đó gây ra biến đổi khí hậu, thiên tai và suy thoái môi trường. Để ứng phó với tình trạng này, các quốc gia đã cam kết giảm phát thải KNK, Thỏa thuận Paris năm 2015 là một “bước ngoặt lịch sử” nhằm giữ mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu dưới 2°C và hướng tới mục tiêu 1,5­oC so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Giống như nhiều quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang đối mặt với vấn đề phát thải KNK gia tăng đáng kể do tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Sự gia tăng này không chỉ góp phần tạo áp lực lên môi trường mà còn làm gia tăng tác động của biến đổi khí hậu đối với quốc gia.

Với sự nhận thức về trách nhiệm và vai trò của mình trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, Việt Nam đã cam kết giảm phát thải KNK và phấn đấu đạt mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, nhất là các nước phát triển, cả về tài chính và chuyển giao công nghệ, trong đó có việc thực hiện các cơ chế theo Thỏa thuận Paris. Cam kết này không chỉ phản ánh nghĩa vụ quốc tế mà còn là sự cần thiết phải ứng phó với thực trạng phát thải ngày càng tăng của quốc gia, đồng thời bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Phát triển thị trường carbon là một trong những giải pháp quan trọng giúp Việt Nam đạt được mục tiêu này. Thị trường carbon cung cấp cơ chế tài chính cho các doanh nghiệp và tổ chức mua bán tín chỉ carbon, hạn ngạch phát thải KNK, từ đó thúc đẩy việc giảm phát thải và nghiên cứu, sản xuất năng lượng xanh, sạch. Với tiềm năng lớn về giảm phát thải KNK, trong đó có hoạt động sản xuất năng lượng tái tạo và sử dụng hiệu quả năng lượng, thị trường carbon cũng mở ra cơ hội thu hút đầu tư quốc tế vào các dự án năng lượng tái tạo và công nghệ xanh cho Việt Nam, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Có thể thấy, phát triển thị trường carbon không chỉ góp phần giúp Việt Nam phát triển bền vững mà còn nâng cao vai trò và trách nhiệm của quốc gia trong việc ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và đóng góp vào nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu.

QUỲNH VÂN