Thảm họa môi trường toàn cầu nếu hệ thống hải lưu ngừng lưu thông

Thứ hai, 31/07/2023 18:07

TMO - Hệ thống dòng hải lưu đóng vai trò quan trọng trong hệ thống khí hậu, giúp điều hòa các hình thái thời tiết toàn cầu. Nếu hệ thống này sụp đổ sẽ tạo ra một thảm họa môi trường toàn cầu, tác động đến cuộc sống của tất cả mọi người trên Trái Đất.

Hệ thống hải lưu dòng (AMOC) sụp đổ sẽ khiến mùa đông khắc nghiệt hơn, mực nước biển dâng cao ảnh hưởng đến nhiều khu vực ở Mỹ và châu Âu, đồng thời sẽ làm thay đổi gió mùa ở vùng nhiệt đới. Theo một nghiên cứu vừa được công bố, hệ thống dòng hải lưu huyết mạch có thể ngừng lưu thông vào khoảng giữa thế kỷ này, thậm chí sớm nhất có thể vào năm 2025. Nếu điều này xảy ra sẽ là một thảm họa môi trường toàn cầu, tác động đến cuộc sống của tất cả mọi người trên Trái Đất.

(Ảnh minh họa)

Theo các chuyên gia, AMOC là một hệ thống phức tạp bao gồm nhiều dòng hải lưu, hoạt động giống như một băng chuyền toàn cầu khổng lồ. Hệ thống này vận chuyển nước ấm từ vùng nhiệt đới về bắc Đại Tây Dương, nơi nước được làm mát, trở nên mặn hơn và chìm sâu xuống dưới đại dương trước khi chảy về phía nam. Hệ thống dòng hải lưu này đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống khí hậu, giúp điều hòa các hình thái thời tiết toàn cầu. Nếu hệ thống này sụp đổ sẽ gây tác động lớn, khiến mùa đông khắc nghiệt hơn và mực nước biển dâng cao ảnh hưởng đến nhiều khu vực ở Mỹ và châu Âu cũng như làm thay đổi gió mùa ở vùng nhiệt đới.

Các nhà khoa học đã nhiều lần cảnh báo về sự bất ổn định của AMOC. Khủng hoảng khí hậu gia tăng đe dọa làm đảo lộn sự cân bằng về nhiệt độ và độ mặn của hệ thống dòng hải lưu này, tác động tiêu cực đến cường độ dòng chảy. Khi các đại dương ấm lên và băng tan, nước ngọt chảy vào đại dương nhiều hơn và làm giảm mật độ nước, khiến nước ít có khả năng chìm hơn. Khi nước trở nên quá nhạt, quá ấm hoặc cả hai thì băng chuyền sẽ ngừng lưu thông. Hiện tượng trên đã từng xảy ra. Hơn 12.000 năm trước đây, sông băng tan nhanh đã khiến AMOC ngừng lưu thông, dẫn đến sự dao động nhiệt độ lớn ở Bắc bán cầu từ 10 đến 15 độ C trong vòng một thập kỷ.

Mùa đông sẽ khắc nghiệt hơn, nước biển dâng cao nếu hệ thống hải lưu sụp đổ.

Năm 2019, một báo cáo của Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc đã dự báo AMOC sẽ suy yếu trong thế kỷ này nhưng khó xảy ra hiện tượng ngừng lưu thông hoàn toàn trước năm 2100. Tuy nhiên, nghiên cứu trên đã tìm thấy “những tín hiệu cảnh báo sớm” về những thay đổi quan trọng của AMOC, khiến các nhà khoa học đưa ra dự đoán hệ thống dòng hải lưu này có thể sẽ ngừng lưu thông muộn nhất vào năm 2095. Xác suất cao nhất xảy ra hiện tượng này là khoảng giữa năm 2039 và 2070. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều chưa chắc chắn về điểm tới hạn của AMOC, nhưng nghiên cứu mới bổ sung bằng chứng cho thấy thời điểm diễn ra gần hơn nhiều so những gì chúng ta nghĩ chỉ vài năm trước đây. Bằng chứng khoa học hiện nay chỉ ra rằng chúng ta thậm chí không thể loại trừ khả năng điểm tới hạn xảy ra trong một hoặc hai thập kỷ tới. Do đó, các báo cáo kêu gọi các nước nhanh chóng thực hiện mục tiêu giảm phát thải ròng các loại khí ô nhiễm về mức 0, giảm nhiệt độ toàn cầu và làm chậm quá trình tan băng ở Bắc Cực.