Tăng giải pháp ứng phó trong quản lý, sử dụng hóa chất

TMO - Đóng vai trò quan trọng, không thể thiếu trong phát triển kinh tế, nhưng hóa chất cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh. Dù áp dụng nhiều biện pháp quản lý nghiêm ngặt, nhưng vẫn còn nhiều bất cập trong triển khai thực hiện.

Theo thống kê, Hà Nội, Hải Phòng, TP.HCM…là nơi có nhiều nhà máy, xí nghiệp sử dụng hóa chất nhiều nhất và với đặc tính của nhiều loại hóa chất độc, nguy hiểm là tính oxy hóa, ăn mòn mạnh, dễ cháy, độc cấp, tính độc hại đến môi trường nên nếu xảy ra các sự cố rò rỉ, cháy nổ sẽ rất nguy hiểm.

 (Ảnh chỉ mang tính minh họa)

Theo ông Nguyễn Văn Thanh - Cục trưởng Cục Hóa chất: Nhiều loại hóa chất khác nhau, tiềm ẩn những mức độ nguy cơ sự cố hóa chất khác nhau. Sự cố đơn giản nhất là vương vãi hóa chất. Đối với một số loại hóa chất có tính độc hại, tính khuếch tán, phát tán lớn thì việc vương vãi hóa chất hết sức nguy hiểm, đặc biệt đối với hóa chất có thể tác động ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và môi trường gây ngộ độc cấp tính hoặc là mãn tính, đấy là một trong những sự cố hóa chất thường gặp nhất và đơn giản nhất.

Hiện nay, hệ thống văn bản pháp luật về quản lý hóa chất của nước ta đã được ban hành tương đối đầy đủ với Luật Hóa chất và các quy định pháp luật liên quan đã tạo hành lang pháp lý doanh nghiệp hoạt động liên quan đến hóa chất phải tự chịu trách nhiệm thực thi. Trong đó, Luật Hóa chất đã quy định hoạt động hóa chất là một trong những hoạt động có điều kiện và phải đảm bảo đáp ứng được các yêu cầu về an toàn cho con người và đảm bảo về môi trường.

Tại nhiều cơ sở sản xuất, tính chuyên nghiệp đã được đề cao trong mọi khâu giám sát chặt chẽ mọi hóa chất nguy hiểm; Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người lao động, bố trí đầy đủ trang thiết bị bảo hộ, lắp đặt các hệ thống xử lý, vận hành đúng chế độ, bảo đảm các quy định về nước thải, khí thải, chất thải rắn…

Ông Thanh cảnh báo: “Tuy nhiên vẫn còn tình trạng doanh nghiệp (DN) chủ quan, lơ là, thụ động chỉ chú trọng quan tâm thật sự sau khi sự cố xảy ra. Vi phạm phổ biến là chưa thực hiện việc xây dựng biện pháp, kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố; chưa tổ chức huấn luyện an toàn hóa chất; chưa xây dựng được nội quy an toàn hóa chất cho cơ sở sản xuất, sắp xếp hóa chất trong kho chưa đảm bảo an toàn theo đúng các quy định hiện hành”.

Ông Đàm Tiến Thắng - Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội cho biết: Hà Nội có dân số đông, quy mô diện tích rộng, số lượng cơ sở sản xuất nhiều, tập trung tại 8 khu công nghiệp, 70 cụm công nghiệp đang hoạt động, rất nhiều làng nghề và nhiều cơ sở kinh doanh hóa chất trong nội thành. Hoạt động hóa chất trên địa bàn thành phố diễn ra trên quy mô rộng và sâu ở cả ngành sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, buôn bán, thậm chí còn có các vị trí làm kho trung chuyển từ các tỉnh vùng Thủ đô Hà Nội.

Ý thức được điều đó nên sau khi có Luật Hóa chất và hướng dẫn từ các nghị định của Chính phủ, Thông tư của Bộ Công Thương, Hà Nội đã triển khai xây dựng kế hoạch, chương trình từng năm để thực hiện tốt nhất về phòng ngừa, ứng phó với các sự cố hóa chất. Từ đó đưa ra được những kịch bản để các cơ quan chuyên môn, lực lượng chuyên trách nắm bắt và ứng phó với từng tình huống sự cố hóa chất một cách chủ động khi thực tế xảy ra.

Nên sửa đổi Luật hóa chất?

Trách nhiệm của DN là rất lớn trong việc phòng ngừa và xử lý sự cố hóa chất. Trước hết DN phải nhận thức và có chiến lược lâu dài để đảm bảo an toàn theo như tinh thần của khẩu hiệu “An toàn là số một”, bởi an toàn đồng hành với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Đặc biệt, người đứng đầu DN phải là người có nhận thức cao nhất trong hệ thống quản lý của doanh nghiệp về an toàn hóa chất và đảm bảo sức khỏe, môi trường.

Về phía cơ quan quản lý Nhà nước, ông Nguyễn Văn Thanh nhìn nhận, sau 13 năm thực thi, Luật Hóa chất đã phát huy hiệu quả nhất định, hệ thống pháp luật về hóa chất dần dần được hoàn thiện. Nhiều quy định của Luật Hóa chất đến nay vẫn có giá trị trong thực tiễn sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, có thể nói cho đến bây giờ, Luật cũng đã bộc lộ một số điểm bất hợp lý, không còn phù hợp với diễn biến thực tiễn trên thị trường và các thông lệ quốc tế, do đó cần có những thay đổi, bổ sung các quy định về quản lý hóa chất. “Trong năm 2021 Cục Hóa chất đã rà soát về cơ bản những quy định pháp luật về quản lý hóa chất: quy định nào nên giữ lại, quy định nào nên đổi mới, cải tiến, bổ sung; dự kiến đến cuối năm 2022 sẽ tham mưu Chính phủ để trình Quốc hội đưa vào chương trình sửa luật năm 2023 - 2024”- ông Thanh khẳng định.

Lê Hùng