Tăng cường chuyển đổi số trong giám sát hồ chứa nhà máy thủy điện

TMO - Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, đồng thời thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số, thời gian qua Công ty Cổ phần Thuỷ điện Sông Ba Hạ (Tổng Công ty Phát điện 2) đã số hoá công tác giám sát mực nước hồ chứa của Nhà máy thuỷ điện Sông Ba Hạ, góp phần mang lại hiệu quả trong công tác điều tiết, vận hành nhà máy.

Công trình thủy điện Sông Ba Hạ nằm trên Sông Ba thuộc địa phận huyện Sông Hinh, huyện Sơn Hoà tỉnh Phú Yên và huyện Krông Pa tỉnh Gia Lai. Vị trí công trình cách Thành phố Tuy Hoà (tỉnh Phú Yên) gần 60km về phía tây. Với việc ứng dụng hiệu quả các thành tựu của cuộc cách mạng 4.0, Nhà máy thuỷ điện Sông Ba Hạ không chỉ quản lý an toàn, hiệu quả công trình thủy điện mà còn góp phần đảm bảo an toàn cho hạ du, được các Bộ, ngành ghi nhận và đánh giá cao. 

Nhằm đáp ứng những yêu cầu về việc giám sát mực nước hồ chứa, Công ty Cổ phần (CTCP) Thủy điện Sông Ba Hạ đã đầu tư lắp đặt nhiều thiết bị công nghệ nhằm số hóa công tác này như lắp các thiết bị quan trắc, thiết bị truyền thông phụ trợ, thiết bị cảm biến, bộ điều khiển logic lập trình của Programmable Logic Controller để lập trình lấy dữ liệu từ các thiết bị này.

Nhà máy là nơi quản lý, vận hành hoạt động của các tổ máy, phục vụ công tác phát điện, điều tiết lũ… của đơn vị. Do đó việc theo dõi, giám sát mực nước hồ chứa vô cùng cần thiết để có thể giúp nhà máy chủ động được kế hoạch phát điện, đáp ứng yêu cầu công tác Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn trong mùa mưa bão, đảm bảo an toàn hồ chứa, giảm lũ cho vùng hạ du.

Do đó, quá trình ứng dụng công nghệ, số hoá công tác giám sát mực nước hồ chứa đã mang lại nhiều thuận lợi cho cán bộ kỹ thuật cũng như cấp quản lý của CTCP Thuỷ điện Sông Ba Hạ. Cụ thể, nếu như trước đây, khi chưa số hóa, nhân viên các ca trực vận hành mất nhiều thời gian kiểm tra, thu thập số liệu, tính toán lưu lượng nước về hồ, nhập thông số, xuất file, báo cáo các cơ quan quản lý…Ngay cả việc cập nhật báo cáo cũng phải tới ngày hôm sau mới hoàn thành, tuy nhiên từ khi lắp đặt các thiết bị hỗ trợ, toàn bộ công tác này đã được số hóa, mang lại sự thuận tiện, nhanh chóng và chính xác hơn rất nhiều.

Bên cạnh đó tại khu vực đập xả tràn, tín hiệu thiết bị quan trắc mực nước thượng lưu thông qua các bộ chuyển đổi tín hiệu sẽ được kết nối đến các bộ truyền thông datalogger trước khi truyền về đơn vị giám sát.Khi quan trắc lưu lượng xả qua tràn, 12 thiết bị quan trắc ở mỗi cửa van cung sẽ thu nhận độ mở. Thông số này được bộ điều khiển logic lập trình của Programmable Logic Controller chuyển đổi từ tín hiệu xung sang tín hiệu điện để thực hiện tính toán lưu lượng xả qua cửa van cung bằng phần mềm tính toán.

Từ đó sẽ giúp cho bộ phận chuyên môn có cơ sở để vận hành điều tiết nước qua tràn hợp lý, đảm bảo an toàn cho công trình, thiết bị và khai thác nước hiệu quả. Phía sau cửa tràn, 2 camera liên tục giám sát việc vận hành xả nước của 12 cửa xả. Các tín hiệu này được kết nối về đầu ghi camera ở nhà điều hành nhà máy để lưu trữ thông tin và truyền về đơn vị chức năng giám sát. Hình ảnh camera được theo dõi trực tiếp trên phần mềm giám sát.

Chuyển đổi số trong công tác giám sát các thông số mực nước hồ, lưu lượng xả qua nhà máy góp phần tăng cường năng lực theo dõi, giám sát các công trình, cung cấp số liệu quan trắc tài nguyên nước. Ảnh: TT. 

Lãnh đạo CTCP Thuỷ điện Sông Ba Hạ cho biết, chuyển đổi số trong công tác giám sát các thông số mực nước hồ, lưu lượng xả qua nhà máy, lưu lượng xả qua tràn đã mang lại nhiều hiệu quả như tăng cường năng lực theo dõi, giám sát các công trình, cung cấp số liệu quan trắc tài nguyên nước phục vụ đánh giá hiện trạng, xu hướng, khả năng khai thác, cảnh báo suy kiệt, ô nhiễm nguồn nước, đảm bảo an toàn cho người dân vùng hạ lưu... 

Những tín hiệu của hệ thống quan trắc tự động tại các khu vực xuất từ các thiết bị đo và thiết bị phân tích sẽ kết nối trực tiếp với thiết bị tại phòng giám sát của nhà máy. Các thông số quan trắc được gửi về cơ quan chức năng theo địa chỉ IP tĩnh do cơ quan chức năng cung cấp. Ngoài ra, dữ liệu quan trắc còn được giám sát thông qua ứng dụng trên điện thoại (IOS, Android) thuận lợi cho quá trình quản lý và báo cáo thông tin. Trường hợp phát hiện không tuân thủ quy định thì hệ thống sẽ tự động thông báo, cảnh báo đến phòng chức năng.

Đồng thời, từ nhiều năm nay CTCP Thủy điện Sông Ba Hạ còn xây dựng trang web đưa các tín hiệu đã thu thập được từ nhà máy lên mạng internet, đảm bảo truyền dữ liệu về Sở TN&MT theo quy định. Bên cạnh đó hằng ngày, tại đỉnh tràn luôn có một công nhân trực 24/24 giờ để quản lý thiết bị và cập nhật mực nước của hồ hàng giờ. Các số liệu này sẽ được ghi chép vào sổ theo dõi để đối chiếu với mực nước do các thiết bị cập nhật được. Việc này nhằm đảm bảo số liệu thu thập được luôn chính xác nhất.

Đặc biệt công tác theo dõi, giám sát mực nước hồ chứa, lưu lượng về hồ, lưu lượng xả duy trì dòng chảy tối thiểu, lưu lượng xả qua tràn nhà máy luôn được đơn vị chú trọng thực hiện, đảm bảo phục vụ tốt công tác Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, cũng như truyền dữ liệu đến các cơ quan quản lý nhà nước theo đúng yêu cầu tại Thông tư 17/2021/TT-BTNMT của Bộ TN&MT quy định về việc giám sát khai thác, sử dụng tài nguyên nước.

Việc áp dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quá trình giám sát mực nước hồ chứa của nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ đã giúp gia tăng đáng kể năng suất, hiệu quả làm việc của nhân viên vận hành. Đồng thời, thể hiện vai trò quan trọng khi hỗ trợ lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo các phòng ban nâng cao năng lực quản lý giám sát. Áp dụng chuyển đổi số trong quá trình khai thác, vận hành, giám sát hồ chứa của CTCP Thuỷ điện sông Ba Hạ đã mang lại hiệu quả tích cực. Đây là động lực thúc đẩy việc hoàn thành mục tiêu chuyển đổi số của đơn vị trong năm 2024 và những năm tiếp theo. 

Bích Thuỷ