Quảng Ngãi: Số hoá quy trình nhân giống cây trồng

TMO - Thông qua ứng dụng công nghệ số vào quản lý, theo dõi và kiểm soát chất lượng giống, Trung tâm Ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) tỉnh Quảng Ngãi, Sở KH&CN Quảng Ngãi đã và đang từng bước hiện đại hóa công tác nhân giống cây trồng, đáp ứng yêu cầu phát triển nông nghiệp bền vững.

Thời gian qua, Trung tâm Ứng dụng KHCN tỉnh Quảng Ngãi đẩy mạnh triển khai số hoá quy trình nhân giống cây trồng, góp phần hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp theo hướng chính xác, hiệu quả. Việc ứng dụng công nghệ số được thực hiện xuyên suốt từ khâu chọn lọc nguồn giống, theo dõi sinh trưởng, quản lý quy trình chăm sóc đến kiểm soát chất lượng cây con trước khi xuất vườn.

Thông qua hệ thống phần mềm quản lý và cơ sở dữ liệu điện tử, toàn bộ quá trình sản xuất giống được cập nhật, lưu trữ và truy xuất thuận lợi, giúp nâng cao tính minh bạch và độ chính xác trong từng công đoạn. Đồng thời, công nghệ cảm biến, tự động hóa cũng được áp dụng nhằm kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, dinh dưỡng, tạo điều kiện sinh trưởng tối ưu cho cây giống.

Nhờ đó, chất lượng cây trồng được nâng lên rõ rệt, tỷ lệ sống cao, giảm rủi ro dịch bệnh và thất thoát. Việc số hoá không chỉ giúp Trung tâm nâng cao năng lực nghiên cứu, sản xuất giống mà còn tạo nền tảng quan trọng  để nhân giống, sản xuất các loại nấm, cây trồng sạch bệnh, phù hợp với nhiều vùng khí hậu, thổ nhưỡng canh tác.

Bên cạnh đó, Trung tâm Ứng dụng KHCN tỉnh đã đẩy mạnh triển khai phương pháp nuôi cấy mô để nhân giống, sản xuất cây trồng và mang lại những kết quả tích cực. Điển hình là mô hình ứng dụng KHCN trong nhân giống, sản xuất nấm đông trùng hạ thảo. Để sản xuất thành công nấm đông trùng hạ thảo, đội ngũ kỹ thuật của trung tâm đã hoàn thiện quy trình công nghệ nhân giống, công nghệ nuôi trồng khép kín và công nghệ bảo quản, chế biến nấm đông trùng hạ thảo. Đặc biệt, trong quá trình nuôi nấm đông trùng hạ thảo, trung tâm đã triển khai thực hiện kỹ thuật mới trong phân lập, tạo nguồn gen đông trùng hạ thảo tổng hợp được các hoạt chất quý hiếm.

Đến nay, trung tâm đã triển khai sản xuất được hơn 12 nghìn hũ nấm đông trùng hạ thảo cung cấp cho Công ty Yến sào Kon Tum. Cùng với đó, Trung tâm Ứng dụng KHCN tỉnh đã nghiên cứu và thực hiện phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật tạo ra 3 giống khoai lang mới, gồm giống DH-KL83, DH-KL79, Lệ Cần.

Trung tâm cũng đã thực hiện đăng ký lưu hành giống đối với 2 loại giống DH-KL83 và DH-KL79; triển khai sản xuất hơn 71 nghìn cây giống cà phê THA1 và cà phê Robusta. Cùng với đó, trung tâm phối hợp với Viện Nghiên cứu quy hoạch nông nghiệp, nông thôn triển khai đề tài “Trồng thử nghiệm giống nho hạ đen trên một số tiểu vùng sinh thái của tỉnh Kon Tum cũ” với diện tích trồng 500m2. Trung tâm đã sản xuất 151kg giống nấm cấp 3 và 40 nghìn bịch phôi nấm các loại nhằm cung cấp ra thị trường; lưu giữ an toàn giống lợn bản kiềng sắt, gà Hrê; chăm sóc vườn giống cây ăn quả như bưởi da xanh, chôm chôm java, sầu riêng hạt lép...

Nhờ chú trọng nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng KHCN, trung tâm đã làm chủ được một số công nghệ có khả năng cao áp dụng vào đời sống như: Kiểm định ADN và phân tích hàm lượng sâm Ngọc Linh; chứng nhận VietGAP trong lĩnh vực trồng trọt; nuôi cấy mô tế bào thực vật của lan Kim Tuyến, sâm Ngọc Linh, ba kích, đẳng sâm, các loại lan rừng, khoai lang; chiết xuất dược liệu, đông trùng hạ thảo; sản xuất nấm đông trùng hạ thảo, nấm mối, nấm sò; chế phẩm vi sinh xử lý rác thải thành phân bón.

Ứng dụng công nghệ trong tạo giống, nhân giống cây trồng giúp các loại cây nông nghiệp tại tỉnh Quảng Ngãi phát triển phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu. (Ảnh: NV). 

Lãnh đạo Trung tâm Ứng dụng KHCN tỉnh Quảng Ngãi thông tin, việc ứng dụng tiến bộ KHCN vào chọn tạo giống cây trồng bằng phương pháp nuôi cấy mô đã giúp nhân giống nhanh, sạch bệnh, đồng đều phẩm chất và phù hợp với nhiều khu vực canh tác. Thời gian tới, trung tâm tập trung triển khai nhiệm vụ nghiên cứu, phát triển, phổ biến, chuyển giao tri thức và công nghệ, đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững kinh tế, xã hội của tỉnh.

Trong đó, sản xuất các giống khoai lang DH-KL79, Lệ Cần sạch bệnh từ nguồn nuôi cấy mô tế bào thực vật; nghiên cứu nhân giống cây gừng trâu bằng phương pháp nuôi cấy mô trong phòng thí nghiệm; ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất rễ tóc sâm Ngọc Linh. Trung tâm cũng sẽ thu thập và đánh giá chất lượng dược liệu đẳng sâm tại một số vùng trồng.

Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật xây dựng mô hình trồng thử nghiệm cây gừng nuôi cấy mô trên diện tích 1ha dưới tán cây ăn quả nhằm hoàn thiện quy trình trồng cây gừng nuôi cấy mô thu giống dưới tán rừng, từ đó chuyển giao cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, nghiên cứu, hoàn thiện quy trình nhân giống bưởi da xanh và sầu riêng nhằm xây dựng 2 vườn giống đầu dòng, cung cấp giống chất lượng, sạch bệnh cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh.

Số hoá quy trình nhân giống cây trồng tại Trung tâm Ứng dụng KHCN tỉnh Quảng Ngãi là bước đi phù hợp với xu thế chuyển đổi số trong nông nghiệp hiện nay. Không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giống, giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả quản lý, mô hình này còn mở ra hướng phát triển mới cho ngành trồng trọt theo hướng hiện đại, bền vững.

Khi quy trình được chuẩn hóa bằng công nghệ số, việc kiểm soát chất lượng cây giống, sản lượng sẽ trở nên thuận lợi hơn, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường. Tuy nhiên, để việc số hoá phát huy hiệu quả lâu dài, cần tiếp tục đầu tư hạ tầng công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và đẩy mạnh liên kết giữa cơ quan khoa học với doanh nghiệp, hợp tác xã và người sản xuất.

Trong bối cảnh nông nghiệp đang chịu nhiều tác động từ biến đổi khí hậu và yêu cầu cạnh tranh ngày càng cao, việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong nhân giống cây trồng không chỉ là giải pháp trước mắt, mà còn là nền tảng quan trọng để Quảng Ngãi nâng cao giá trị nông sản, hướng tới phát triển nông nghiệp thông minh trong giai đoạn tiếp theo.

Bích Vân