Quảng Ngãi đa dạng hóa mô hình sinh kế để giảm nghèo bền vững

TMO - Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, các địa phương miền núi Quảng Ngãi đã sử dụng nguồn kinh phí được phân bổ hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, giúp nhiều hộ người đồng bào dân tộc thiểu số có nguồn sinh kế, phát triển kinh tế bền vững, vươn lên thoát nghèo.

Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Quảng Ngãi chiếm 63% diện tích tự nhiên của tỉnh. Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ XX xác định phát triển kinh tế-xã hội, giảm nghèo bền vững ở các huyện miền núi là một trong bốn nhiệm vụ trọng tâm nhiệm kỳ 2020-2025, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã ban hành nhiều Nghị quyết, kế hoạch, chương trình để thực hiện.

Chỉ thị số 34-CT/TU về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện công tác xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững trên địa bàn các huyện miền núi trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi được ban hành và triển khai nhằm huy động trách nhiệm của cả hệ thống chính trị trong công tác xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững; xác định xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững ở các huyện miền núi là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. 

Thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục đẩy mạnh quán triệt, tuyên truyền sâu rộng nội dung Nghị quyết số 02-NQ/TU của Tỉnh ủy gắn với thực hiện hiệu quả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; chú trọng đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội của tỉnh hướng mạnh về cơ sở, phát huy vai trò người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Qua đó, tạo bứt phá về đổi mới tư duy, nhận thức và hành động của từng cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong hệ thống chính trị và nhân dân trong xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.

Các địa phương miền núi Quảng Ngãi đã sử dụng nguồn kinh phí được phân bổ hỗ trợ vật nuôi, mạnh dạn đầu tư phát triển đàn gia súc. 

Tỉnh khuyến khích, hỗ trợ người dân miền núi thay đổi tư duy, nếp nghĩ, cách làm, chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững; khắc phục tư tưởng trông chờ, ỷ lại của một bộ phận người dân; đồng thời, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện công tác xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững; kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.

Nhờ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, tỷ lệ giảm nghèo tại các huyện miền núi Quảng Ngãi hằng năm đều đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Đến nay, các huyện Ba Tơ, Sơn Hà, Minh Long đã được công nhận ra khỏi danh sách huyện nghèo. Đầu năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh là 7,8%, đến cuối năm giảm xuống còn 6,2%, vượt 0,46% so với kế hoạch. Các tiêu chí xây dựng nông thôn mới tiếp tục được quan tâm thực hiện, đời sống vật chất, tinh thần của người dân từng bước được cải thiện, quốc phòng, an ninh và trật tự an toàn xã hội ổn định.

Sơn Tây là một trong hai huyện nghèo của tỉnh Quảng Ngãi. Toàn huyện có 5.319 hộ, trong đó 91% dân số là người đồng bào dân tộc thiểu số Cadong, H’rê. Đến nay, Dự án 2 Đa dạng sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã hỗ trợ bò giống cho 56 hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo ở 2 xã Sơn Dung và Sơn Liên, huyện miền núi Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi.

Các hộ nhận bò về nuôi đều được hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi. Huyện Sơn Tây cũng đã hỗ trợ 76 hộ nghèo ở các xã Sơn Long, Sơn Tân trồng cau trên diện tích hơn 18 hécta; hỗ trợ 28 hộ nghèo ở các xã Sơn Mùa, Sơn Liên trồng nghệ, gừng, dừa xiêm. Những loại cây trồng, vật nuôi được hỗ trợ theo nhu cầu của người dân và phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu ở địa phương. Từ năm 2021 đến nay, số hộ nghèo, cận nghèo của huyện miền núi Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi đã giảm hơn 5%

Tại huyện Bình Sơn, với sự vào cuộc tích cực của chính quyền các xã, thị trấn, chương trình hỗ trợ sinh kế cho hộ nghèo, hộ cận nghèo từng bước phát huy hiệu quả. Tạo việc làm, sinh kế bền vững cho người dân và góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững trên địa bàn. Năm 2023, từ nguồn kinh phí 2,7 tỷ đồng của Dự án 2, đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo, huyện Bình Sơn đã phân bổ cho các xã để thực hiện các mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất. Trong đó, chủ yếu là hỗ trợ vật nuôi cho hộ nghèo, cận nghèo.

Từ nguồn vốn được cấp, các xã, thị trấn đã rà soát, xét duyệt và cấp phát hỗ trợ con giống, vật nuôi để người dân phát triển kinh tế. Nhiều địa phương linh hoạt trong công tác đa dạng hóa sinh kế cho người dân như hỗ trợ giống cây trồng, tập huấn, cập nhật kiến thức, kỹ thuật mới để người dân phát triển kinh tế bền vững. Từ năm 2021 đến nay, huyện Bình Sơn được phân bổ hơn 20 tỷ đồng từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Riêng năm 2023, huyện được phân bổ 7,8 tỷ đồng. Trong đó, vốn Trung ương hơn 6,8 tỷ đồng, ngân sách tỉnh 681 triệu đồng, còn lại là vốn đối ứng ngân sách huyện. Nguồn kinh phí thực hiện các dự án, nhất là dự án đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo được huyện bố trí kịp thời, đúng người. Nhờ đó, nhiều hộ nghèo, cận nghèo đã vươn lên thoát nghèo. Năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo của huyện xuống còn 2,82%. 

Nhiều hộ không chỉ thoát nghèo, có thu nhập ổn định mà còn trở thành hạt nhân tích cực trong phát triển kinh tế ở địa phương. Ảnh: VU. 

Thực hiện dự án “Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo”, huyện Tư Nghĩa đã chọn mô hình nuôi bò sinh sản. Từ nguồn vốn Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, địa phương đã hỗ trợ cho trên 100 hộ thuộc hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo để chăn nuôi bò sinh sản. Dự án rất phù hợp vì có thể tận dụng thời gian nhàn rỗi, sử dụng nguồn lao động ở các độ tuổi và không đòi hỏi nhiều về kỹ thuật. Năm 2023, huyện Tư Nghĩa tiếp tục phân bổ gần 1,8 tỷ đồng thực hiện dự án “Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo”. Trong đó, ngân sách trung ương bố trí gần 1,56 tỷ đồng, còn lại là ngân sách tỉnh và huyện. Địa phương thực hiện mô hình giảm nghèo theo chuỗi giá trị là nuôi bò sinh sản. Mô hình đã giúp 30 hộ nghèo, 30 hộ cận nghèo và 8 hộ mới thoát nghèo phát triển kinh tế.

Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021 - 2025 đã góp phần cải thiện và nâng cao cuộc sống của người dân. Các hộ nghèo, cận nghèo còn được tập huấn kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi nên có động lực vươn lên thoát nghèo. Nhiều hộ không chỉ thoát nghèo, có thu nhập ổn định mà còn trở thành hạt nhân tích cực trong phát triển kinh tế ở địa phương. 

Năm 2024, tỉnh Quảng Ngãi thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, hạn chế tái nghèo và phát sinh nghèo; giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo, nhất là các huyện miền núi; hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo vượt lên mức sống tối thiểu, tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều, nâng cao chất lượng cuộc sống; hỗ trợ các huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn. Phấn đấu đạt chỉ tiêu giảm nghèo năm 2024 để góp phần hoàn thành mục tiêu giảm nghèo giai đoạn 2021-2025. Trong đó, phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh 1,58 - 1,60%, riêng tỷ lệ hộ nghèo các huyện miền núi giảm 6 - 7 % theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025;

Hỗ trợ xây dựng, nhân rộng trên 20 mô hình giảm nghèo, xây dựng và phê duyệt trên 200 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch, khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh nhằm tạo sinh kế, việc làm, thu nhập bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, dịch bệnh cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; người dân sinh sống trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; Phấn đấu 80% người có khả năng lao động, có nhu cầu thuộc hộ nghèo, hộ trên địa bàn huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp nhằm đổi mới phương thức, kỹ thuật sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, tăng thu nhập;

Xây dựng và nhân rộng các mô hình giảm nghèo thật sự đã có hiệu quả trong thực tế, các mô hình phải có đánh giá cụ thể về hiệu quả kinh tế, xã hội và tác động môi trường. Đổi mới phương thức hỗ trợ hộ nghèo, chuyển từ hỗ trợ riêng lẻ theo hộ gia đình sang tập trung hỗ trợ theo các mô hình tổ chức sản xuất (doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm hộ gia đình, cộng đồng) phù hợp với đặc điểm tình hình địa phương, nhu cầu của hộ nghèo, hộ gia đình tham gia đóng góp bằng ngày công lao động, tiền hoặc hiện vật. Trọng tâm của mô hình, dự án giảm nghèo là phát triển kinh tế vùng, địa phương; từng bước hình thành các vùng sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt lớn, tạo động lực phát triển vùng nghèo một cách bền vững.

Giai đoạn 2021-2025, Quảng Ngãi dành gần 3500 tỷ đồng (ngân sách Trung ương hơn 2.000 tỷ đồng, ngân sách địa phương đối ứng hơn 1.400 tỷ đồng) đầu tư cho ba chương trình mục tiêu quốc gia. Trong đó, riêng Chương trình mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và Chương trình giảm nghèo bền vững được phân bổ hơn 1.800 tỷ đồng. Việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia tại Quảng Ngãi đã huy động được cả hệ thống chính trị vào cuộc, nhất là khơi dậy được ý thức vươn lên thoát nghèo của người dân.

Đức Minh