TMO - Tỉnh Quảng Nam sẽ giảm tàu cá khai thác ven bờ, phát triển tàu công suất lớn hoạt động vùng khơi, áp dụng công nghệ vào sản xuất, nâng cao hiệu quả khai thác thủy hải sản.

Tỉnh Quảng Nam có gần 2.600 tàu cá nhưng có đến hơn 1.500 tàu có công suất nhỏ, hoạt động khai thác ven bờ. Ngư dân sản xuất ven bờ tự phát đi biển mà không thực hiện các quy định của nghề cá như đăng ký để ngành chức năng cấp giấy phép khai thác hải sản. Do khu vực bãi ngang không có trạm kiểm soát biên phòng nên hoạt động của nghề cá ven bờ rất lỏng lẻo, tùy tiện. Ngư dân sản xuất ven bờ sử dụng các nghề tận diệt nguồn lợi hải sản như giã cào, pha xúc, lồng bẫy, thậm chí dùng mìn nổ, chích điện.

Hướng đến mục tiêu nâng cao hiệu quả khai thác bền vững gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản, định hướng tái cơ cấu đội tàu đánh bắt hải sản của Quảng Nam là giảm tàu cá sản xuất ven bờ, tăng số lượng tàu cá khai thác hải sản xa bờ. Thời gian qua, Quỹ Hỗ trợ ngư dân Quảng Nam đẩy mạnh hỗ trợ giúp ngư dân trên địa bàn tỉnh vay vốn đóng tàu công suất lớn. Quỹ đã giải ngân 193 tỷ đồng giúp ngư dân vay vốn đóng mới 123 tàu cá công suất lớn sản xuất ở các vùng biển xa của Tổ quốc. Trước đây, ngư dân chỉ được vay tối đa 1,5 tỷ đồng để đóng mới tàu cá công suất lớn thì nay số tiền cho vay đã tăng lên 2 tỷ đồng.

Địa phương này phát triển tàu cá công suất lớn hoạt động vùng khơi, nâng cao hiệu quả khai thác (Ảnh: BNN).

Huyện Núi Thành hiện có 1.931 tàu cá khai thác hải sản, trong đó có 336 tàu cá đăng ký hoạt động ở các vùng biển xa. Toàn huyện có 22 tàu vỏ thép công suất lớn, giải quyết việc làm cho 264 lao động bằng các nghề lưới vây, lưới chụp. Địa phương này có 42 chiếc tàu công suất lớn hành nghề câu mực khơi ở ngư trường Trường Sa, 161 tàu cá hành nghề lưới vây ở ngư trường Hoàng Sa, 36 tàu cá hành nghề lưới chụp xa bờ, 12 chiếc làm dịch vụ hậu cần trên các vùng biển xa. Ngoài ra còn 52 chiếc tàu lớn hành nghề câu, lưới rê, lưới cá chuồn.

Thời gian qua, năng lực khai thác hải sản của ngư dân huyện Núi Thành nâng cao nhờ huy động các nguồn lực, nhất là vay vốn lãi suất thấp của Quỹ Hỗ trợ ngư dân Quảng Nam đầu tư đội tàu công suất lớn. Đặc biệt, ngư dân huyện Núi Thành đánh bắt hải sản trên các vùng biển xa bằng các tổ, đội đoàn kết sản xuất trên biển. Huyện Núi Thành đến nay thành lập được 323 tổ, đội đoàn kết đánh bắt hải sản với sự tham gia của 265 tàu. Đã có 4 nghiệp đoàn nghề cá của ngư dân huyện Núi Thành thành lập với 340 tàu và 992 lao động tương trợ cùng nhau sản xuất trên biển.

Chi cục Thủy sản Quảng Nam (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, hạn ngạch đóng tàu công suất lớn Bộ Nông nghiệp và Môi trường phân bổ cho Quảng Nam là hơn 600 chiếc. Vậy nên, các ngư dân có nhu cầu có thể vay vốn với lãi suất ưu đãi của Quỹ Hỗ trợ ngư dân Quảng Nam đóng tàu cá lớn. Quảng Nam cũng vận động ngư dân đầu tư hầm bảo quản P.U, máy dò cá đứng, máy dò cá ngang, thiết bị liên lạc tầm xa, tầm trung, tầm ngắn, tời thủy lực… để nâng cao khả năng đánh bắt, bảo quản hải sản để tăng hiệu quả kinh tế thu được sau chuyến biển.

Quảng Nam cũng triển khai đồng bộ các giải pháp trong phòng, chống khai thác IUU (Ảnh: QV).

Trong bối cảnh cả nước đang gấp rút triển khai các giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tỉnh Quảng Nam triển khai đồng bộ các giải pháp để triển khai hiệu quả công tác trên.

Theo báo cáo công tác chống khai thác IUU gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ ngày 1/1/2023 đến 27/4/2025, tỉnh Quảng Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực trong việc thực hiện chỉ đạo của Trung ương và Chính phủ về phòng, chống khai thác IUU, đặc biệt nhằm chuẩn bị cho đợt thanh tra lần thứ 5 của Ủy ban châu Âu (EC).

Tính đến hết tháng 4/2025, toàn tỉnh có 2.545 tàu cá đã đăng ký. Trong đó, 569 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên – nhóm bắt buộc phải lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS). Đến nay, 568 tàu cá có chiều dài từ 15m đã lắp đặt VMS, đạt tỷ lệ 99,8%. Chỉ còn 1 tàu chưa đủ điều kiện an toàn về kỹ thuật để hoạt động ở vùng khơi, hiện đang nằm bờ.

Công tác cấp giấy phép khai thác cũng đạt 94,8% trên toàn tỉnh, với tỉ lệ cấp phép vùng khơi đạt 97%, vùng lộng đạt 77% và vùng bờ đạt tới 99%. Tuy nhiên, vẫn còn 132 tàu chưa được cấp phép do các lý do như sang tên không đúng quy định, tự ý cải hoán, hoặc bị hỏng nhưng chưa thực hiện xóa đăng ký.

Tỉnh đã cấp đăng ký cho 1.276 tàu "3 không", và hiện chỉ còn 7 tàu chưa hoàn tất thủ tục, đang được địa phương phối hợp với các đơn vị giám sát chặt chẽ tại vị trí neo đậu. Hệ thống phần mềm eCDT đã được triển khai cho toàn bộ tàu cá trên 15m, với 2.200 lượt tàu rời cảng và 1.844 lượt cập cảng trong thời gian qua. Tại cảng cá Tam Quang (huyện Núi Thành), tổng sản lượng bốc dỡ đạt hơn 860 tấn, đều được kiểm soát theo quy định.

UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, địa phương khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế và tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách trong công tác chống khai thác IUU. Trọng tâm là tiếp tục theo dõi và cập nhập các thông tin tàu cá mất kết nối VMS, tàu cá vi phạm ranh giới được phép khai thác thủy sản trên biển và tàu cá chưa lắp đặt VMS vào hệ thống cơ sở dữ liệu để giám sát; rà soát và hoàn thành việc cấp giấy phép khai thác thủy sản, cập nhật vào cơ sở dữ liệu VNFishbase.

Tập trung xử lý nghiêm tàu cá cố tình vi phạm VMS, nhất là nhóm tàu câu mực khơi ở vùng giáp ranh với vùng biển Philippines, đồng thời nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các chủ tàu, thuyền trưởng và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc đưa tàu cá Việt Nam sang vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép.../.

Thu Hương