[Phát triển năng lượng tái tạo] Cần khung pháp lý phù hợp

TMO – Về nguồn điện, tính đến hết năm 2021, hệ thống điện Việt Nam có tổng công suất lắp đặt là 76.364 MW. Tuy nhiên, còn tồn tại nhiều vấn đề cần giải quyết, đặc biệt là xây dựng khung pháp lý phù hợp.

Trong tổng công suất lắp đặt là 76.364 MW, điện mặt trời chiếm 21,2%, đạt 16.179 MW; điện gió chiếm 5,2%, đạt 3.987 MW. Công suất lắp đặt điện mặt trời đã vượt mục tiêu vào năm 2030, công suất lắp đặt điện gió đã vượt mục tiêu năm 2025. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng do cơ chế giá FIT đối với điện mặt trời và điện gió đã hết hạn nên việc phát triển mảng NLTT đã và đang chững lại.

Cụ thể, về mảng điện gió, 3.479 MW công suất nguồn điện gió đã xây dựng xong những vẫn chưa được đưa vào vận hành. Về điện sinh khối, phần lớn các nhà máy điện đang thực hiện đồng phát chỉ trong vụ mùa ép mía trong 4-5 tháng/năm. Nếu giá bán điện vẫn ở mức như điện đồng phát, hoạt động này sẽ không khả thi về mặt kinh tế vì việc mua nguyên liệu sinh khối sẽ làm giá thành sản xuất điện tăng cao.

Phụ phẩm nông nghiệp là nguồn tài nguyên lớn sản xuất điện sinh khối. 

Bên cạnh đó, tốc độ phát triển giữa các dự án NLTT với lưới điện truyền tải không đồng bộ. Điều này đã gây ra các điểm nghẽn về truyền tải, phải giảm phát tới 30-40%, thậm chí có dự án phải giảm hơn 60% công suất.

Theo giới chuyên gia, để khuyến khích phát triển NLTT đến năm 2050, cần có các chính sách minh bạch để tạo ra một lộ trình lâu dài. Cụ thể, trên cơ sở chuẩn xác lại tiến độ các dự án nguồn điện lớn đang xây dựng, cần tiến hành cân bằng công suất-điện năng, xác định khối lượng các dự án và các nguồn NLTT cần xây dựng tới năm 2030. Đối với các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp, EVN đã thực hiện đàm phán, ký hợp đồng mua bán điện trên giá phát điện tạm tính trong thời gian chờ tính khung giá chính thức.

Theo Vụ Kinh tế Công nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tình hình phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam thời gian qua đã có sự tăng trưởng. Tình hình phát triển điện gió và điện mặt trời vừa qua đã vượt xa so với nội dung Quyết định số 428/QĐ-TTg năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VII điều chỉnh. Theo đó, điện mặt trời khoảng đạt 850 MW vào năm 2020, khoảng 4.000 MW vào năm 2025 và khoảng 12.000 MW vào năm 2030; điện gió đạt khoảng 800 MW vào năm 2020; 2.000 MW vào năm 2025 và 6.000 MW vào năm 2030. Như vậy đến nay, công suất lắp đặt điện mặt trời đã vượt mục tiêu vào năm 2030, công suất lắp đặt điện gió đã vượt mục tiêu vào năm 2025. 

Tăng cường phát triển năng lượng tái tạo là giải pháp quan trọng góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh hiện Việt Nam đang phải nhập khẩu than để sản xuất điện, nhất là trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng do ảnh hưởng xung đột Nga-Ukraine, khiến giá cả nguyên liệu để phục vụ cho sản xuất điên tăng lên. Bên cạnh đó, với việc Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng thông qua các hiệp định thương mại tự do, việc sản xuất hàng hoá từ năng lượng sạch cũng giúp hàng hóa của Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, và hiện thực hoá mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050. 

Tú Quyên