Phát triển kinh tế biển: Mới chỉ triển khai được gần 30% nội dung Chính phủ giao

TMO - Trong tổng số gần 170 đề án, dự án, nhiệm vụ được Chính phủ giao cho các Bộ, ngành và 28 địa phương ven biển, đến nay mới chỉ có 35 nội dung đang được triển khai, tương đương 20,7%.

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sau 7 năm triển khai Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, các ngành kinh tế biển chủ đạo như du lịch – dịch vụ biển, kinh tế hàng hải, khai thác dầu khí, thủy sản, năng lượng tái tạo và một số ngành kinh tế biển mới đã có những bước phát triển tích cực.

Tuy nhiên, quá trình triển khai các nhiệm vụ cụ thể theo Chiến lược vẫn còn chậm so với kế hoạch đề ra. Trong tổng số 169 đề án, dự án, nhiệm vụ được Chính phủ giao cho các bộ, ngành và 28 tỉnh, thành phố có biển, đến nay mới chỉ có 35 nội dung đang được triển khai, tương đương 20,7%. Điều này ảnh hưởng đáng kể đến tiến độ và mục tiêu chung của Chiến lược biển quốc gia.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu được chỉ ra là việc thiếu cơ chế điều phối liên ngành đủ mạnh để giám sát, cập nhật tiến độ, tháo gỡ vướng mắc và tạo sự kết nối giữa các dự án, đề án đang triển khai.

Với bờ biển dài, Việt Nam có nhiều tiềm năng, thế mạnh phát triển kinh tế biển. Ảnh minh họa.

Do khối lượng dự án rất lớn và có sự tham gia của nhiều bộ, ngành nhưng lại thiếu cơ chế điều phối liên ngành, nên việc cập nhật tiến độ, tình hình triển khai việc thực hiện các đề án, dự án còn bất cập, hạn chế. Các bộ, ngành, địa phương gặp khó khăn, vướng mắc, thiếu chia sẻ, tham khảo số liệu, tài liệu liên quan dẫn tới chậm triển khai các đề án, dự án hoặc trùng lặp nội dung, không kế thừa, khai thác kết quả của các đề án, dự án liên quan dẫn đến gây lãng phí ngân sách nhà nước.

Trong bối cảnh nhiều quy hoạch liên quan đến không gian và tài nguyên biển đã được phê duyệt như Quy hoạch không gian biển quốc gia, Quy hoạch tổng thể khai thác vùng bờ… thì yêu cầu về một cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan ngày càng trở nên cấp thiết. Tính đặc thù của không gian biển – nơi diễn ra nhiều hoạt động kinh tế chồng lấn – càng đòi hỏi cần có một cơ chế điều phối đa ngành đủ mạnh để giải quyết các vấn đề liên vùng, liên ngành phát sinh trong quá trình triển khai Chiến lược.

Vì vậy, cơ chế điều phối liên ngành về phát triển bền vững kinh tế biển nhằm cụ thể hóa quy chế hoạt động của Ủy ban chỉ đạo quốc gia về thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển, tăng cường chia sẻ thông tin, hỗ trợ phối hợp giải quyết các vấn đề phát sinh trong triển khai thực tiễn, đồng thời bảo đảm không chồng chéo với pháp luật hiện hành và phù hợp chức năng, nhiệm vụ của từng bộ, ngành, địa phương; tạo nền tảng cho phát triển kinh tế biển một cách bền vững, hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Một số ý kiến cho rằng việc xây dựng cơ chế điều phối liên ngành không chỉ phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế biển của Việt Nam mà còn đáp ứng xu hướng quốc tế khi nhiều quốc gia trong khu vực ASEAN và trên thế giới đã thiết lập các cơ chế tương tự; cần tận dụng và hoàn thiện cơ chế phối hợp hiện có, tránh phát sinh thủ tục mới, và rà soát hoạt động, kinh phí của Ủy ban quốc gia để nâng cao hiệu quả phát triển bền vững kinh tế biển.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì họp về cơ chế điều phối liên ngành trong phát triển bền vững kinh tế biển.

Mới đây, tại cuộc họp về cơ chế điều phối liên ngành trong phát triển bền vững kinh tế biển, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng, cơ chế điều phối liên ngành cần được xem như một công cụ hỗ trợ ra quyết định, giúp lựa chọn phương án phát triển tối ưu trong bối cảnh có xung đột giữa các ngành, lĩnh vực kinh tế hoặc địa phương khi trên cùng một vùng biển.

Vì vậy, cơ chế điều phối liên ngành cần được hình thành trên cơ sở nhận thức đầy đủ về tính chất đa ngành, đa lĩnh vực và liên vùng trong phát triển kinh tế biển. Hiện nay, chúng ta mới chỉ xây dựng được cơ chế quản lý tổng hợp vùng bờ, chưa mở rộng ra toàn bộ không gian biển, cho thấy đây là vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu sâu, có hệ thống và tham khảo kinh nghiệm quốc tế.

Quá trình xây dựng cơ chế điều phối cần làm rõ căn cứ lý luận, khoa học, pháp lý và thực tiễn để xác định chính xác những nội dung cần điều phối liên ngành, liên vùng. Đồng thời, phải tránh trùng lặp hoặc chồng chéo với chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban chỉ đạo quốc gia về thực hiện Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển (Ủy ban quốc gia). Tương tự, ở cấp địa phương, cũng cần thiết kế cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành một cách rõ ràng, hiệu quả.

Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, quan trọng nhất là cần xác định rõ trọng tâm, đâu là vấn đề liên ngành, liên vùng, liên địa phương, hoặc thậm chí là liên quốc gia, nếu không rất dễ rơi vào tình trạng "việc gì cũng phải điều phối", dẫn tới quá tải, gây trở ngại kỹ thuật, tài chính và ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển. Cơ chế điều phối phải dựa trên nguyên tắc phân cấp, chỉ giữ lại những vấn đề thực sự cần điều phối ở cấp Trung ương, còn lại phải giao về địa phương…/.

QUỲNH VÂN