Phát huy hiệu quả các mô hình kinh tế trang trại

TMO - Trong những năm qua, các mô hình kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đã phát triển mạnh cả về số lượng và chất lượng, góp phần quan trọng trong việc hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới của các địa phương. 

Thông tin từ Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Tuyên Quang, kinh tế trang trại đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của nền sản xuất nông, lâm nghiệp bởi đây là thành phần kinh tế nòng cốt thúc đẩy sản xuất hàng hóa; đi đầu chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi và ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nhằm nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm; tạo việc làm cho nhiều lao động khu vực nông thôn, hình thành các cùng sản xuất hàng hóa ở từng địa phương, tạo tính liên kết trong sản xuất nông nghiệp. Các huyện như Hàm Yên, Chiêm Hóa, Yên Sơn có thế mạnh phát triển cây ăn quả, cam, quýt, chè, trồng rừng; các huyện như Na Hang, Lâm Bình, Sơn Dương có tiềm năng chăn nuôi thủy sản và đại gia súc, gia cầm.

Nhận thức rõ tiềm năng, thế mạnh sẵn có cũng như vai trò và ý nghĩa của kinh tế trang trại trong sản xuất nông nghiệp, trong những năm qua, Tuyên Quang đã chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai thực hiện có hiệu quả các chính sách của tỉnh như: chính sách về đất đai; chính sách về vốn, chính sách về chuyển giao khoa học kỹ thuật, chính sách về thuế, chính sách khuyến nông, lao động - đào tạo, thị trường, vệ sinh môi trường... 

Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang đẩy mạnh phát triển kinh tế theo mô hình trang trại mang lại thu nhập ổn định.  

Thống kê từ Chi cục Phát triển nông thôn (Sở NN&PTNT tỉnh), đến hết năm 2023, toàn tỉnh có 325 trang trại với tổng quỹ đất sử dụng là 1.482ha, trong đó phân theo lĩnh vực sản xuất có 163 trang trại trồng trọt, 115 trang trại chăn nuôi, 39 trang trại tổng hợp và 8 trang trại lâm nghiệp; hiện tại các trang trại đều hoạt động hiệu quả, đã có 82 trang trại được hưởng lợi từ Nghị quyết 03 với số tiền đã giải ngân là 31,6 tỷ đồng.

Tính đến hết tháng 12/2023, tổng giá trị sản xuất của các trang trại trên địa bàn tỉnh đạt 711,9 tỷ đồng, tăng 9,86% so với cùng kỳ năm trước; các trang trại đã phát triển cả về quy mô và giá trị sản phẩm  hàng hoá.  Trong tổng số 325 trang trại, chủ yếu là trang trại trồng trọt chiếm 50%, trang trại chăn nuôi, trang trại tổng hợp chiếm 12% và trang trại lâm nghiệp là 2,46%

Với những cơ chế, chính sách phù hợp, những năm gần đây, việc phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Hàm Yên đã mang lại hiệu quả thiết thực, vừa góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp, vừa tạo thu nhập ổn định cho đồng bào dân tộc. Hiện nay huyện Hàm Yên có 144 trang trại với tổng diện tích đất sản xuất gần 1 nghìn ha. Các trang trại trên địa bàn huyện Hàm Yên chủ yếu tập trung vào trồng trọt chiếm tỷ lệ trên 95%.

Từ những chủ trương đúng đắn, cách làm hay trong phát triển kinh tế trang trại đã giúp nhiều chủ hộ trang trại trên địa bàn huyện Hàm Yên có thu nhập khá, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động nông thôn, góp phần cho kinh tế - xã hội của huyện đi lên vững chắc. Đây là đòn bẩy quan trọng trong chiến lược nâng cao thu nhập cho cư dân nông thôn, từng bước đưa các chủ trương, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về chính sách nông nghiệp, nông thôn, nông dân đi vào thực tiễn. 

Tại một số địa phương trên địa bàn huyện Lâm Bình, mô hình chăn nuôi dê đang ngày càng phát triển. Nhận thấy nhu cầu của thị trường các hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi từ giống dê địa phương chăn thả sang giống dê lai nuôi nhốt. Chăn nuôi theo phương thức này các hộ dân đã tích cực trồng cỏ, trồng ngô và tận dụng các loại lá cây có sẵn trong tự nhiên để làm thức ăn cho dê.  

Không chỉ làm giàu cho gia đình, mà từ những mô hình kinh tế mang lại hiệu quả này đã hình thành nên những tổ, nhóm cùng sở thích để liên kết, giúp đỡ nhau trong sản xuất. Đồng thời, từ những mô hình này, người dân địa phương có cơ hội tiếp cận, học hỏi cách làm hay, từng bước nhân rộng, tạo ra những thay đổi căn bản trong việc phát triển kinh tế hộ theo quy mô gia trại, trang trại, góp phần thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn...

Trang trại trồng cây ăn quả kết hợp với chăn nuôi trên địa bàn huyện Hàm Yên. 

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành Nông nghiệp tỉnh các trang trại vẫn chủ yếu phát triển theo tính tự phát; một số trang trại chăn nuôi nằm trong khu dân cư chưa đảm bảo công tác an toàn dịch bệnh và vệ sinh môi trường dẫn đến mức độ rủi do cao. Trình độ năng lực quản lý, tiếp cận thông tin về thị trường của chủ trang trại còn hạn chế, một số trang trại thiếu mối liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Công tác quản lý đất đai đối với việc phát triển kinh tế trang trại, gia trại chưa thật sự chặt chẽ, tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích vẫn xảy ra do nhu cầu thực tế phát triển kinh tế trang trại. Một số địa phương chưa chú trọng xây dựng kế hoạch và giải pháp đồng bộ; để phát triển kinh tế trang trại, còn lúng túng khi giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn.

Văn phòng Điều phối nông thôn mới tỉnh Tuyên Quang nhấn mạnh, để khuyến khích, hỗ trợ và định hướng cho các thành phần kinh tế tham gia xây dựng và phát triển kinh tế trang trại, các cấp, các ngành và các địa phương cần lựa chọn mô hình phát triển kinh tế trang trại phù hợp với từng vùng đồng thời tập trung vào một số giải pháp sau:

Về đất đai, tiếp tục chủ động rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp; hình thành các vùng trang trại tập trung với quy mô phù hợp gắn với bảo vệ môi trường; đẩy nhanh việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ trang trại, hộ gia đình nhằm tạo điều kiện cho các chủ trang trại yên tâm đầu tư vào sản xuất. Khuyến khích các hộ dân chuyển nhượng, chuyển đổi hoặc cùng tham gia sản xuất, tạo điều kiện cho tích tụ ruộng đất.

Tích cực huy động các nguồn lực của địa phương, doanh nghiệp, chủ trang trại để đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật thiết yếu ở vùng quy hoạch như: Hệ thống giao thông - thủy lợi, điện, nước…; từng bước chuyển trang trại đang nằm trong khu dân cư ra vùng quy hoạch kinh tế trang trại. Tạo điều kiện cho các chủ trang trại được tiếp cận nhiều nguồn vốn tín dụng, nhất là đối với vốn tín dụng ưu đãi với thủ tục vay đơn giản, hợp lý, có sự ưu tiên và có thể tín chấp bằng công trình đầu tư trong trang trại.

Về khoa học kỹ thuật, cần chú trọng đầu tư cho công tác khuyến nông, khuyến ngư; chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ tiên tiến cho chủ trang trại như: Đưa các giống cây, giống con có năng suất cao, chất lượng tốt vào sản xuất; áp dụng công nghệ mới trong chế biến, bảo quản nông sản… Hướng dẫn các chủ trang trại sản xuất các sản phẩm theo tiêu chuẩn, quy chuẩn: VietGAP, HACCP, GMP, SSOP…

Hằng năm, có kế hoạch đào tạo, tập huấn cho các chủ trang trại về kỹ năng quản trị kinh doanh nhằm tìm hướng phát triển phù hợp trong cơ chế thị trường; đào tạo nghề phù hợp cho lao động làm việc ở trang trại, nhất là những lao động kỹ thuật của trang trại. Khuyến khích và đẩy mạnh mối liên kết giữa cơ sở sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản bằng việc cung cấp thông tin thị trường, tư vấn định hướng cho các trang trại sản xuất những sản phẩm thị trường cần và tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm của các trang trại.

Việc phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn tỉnh đã góp phần phát triển nông nghiệp bền vững; tạo việc làm, tăng thu nhập; khuyến khích làm giàu đi đôi với giảm nghèo; phân bổ lại lao động, dân cư, xây dựng nông thôn mới. Phát triển kinh tế trang trại cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển dịch, tích tụ ruộng đất, từng bước thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa trong nông nghiệp và nông thôn.

Mạnh Dũng