Nhiệm vụ trọng tâm vận hành, phát triển thị trường carbon

TMO – Một trong những nhiệm vụ phát triển thị trường carbon là rà soát quy định Luật Bảo vệ môi trường, quy định về chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, cơ quan để phân công nhiệm vụ liên quan đến quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, kiến nghị, tố cáo và xử lý vi phạm liên quan đến thị trường này.

Việt Nam được xác định là quốc gia có nhiều tiềm năng khai thác, phát triển thị trường carbon nhờ diện tích và tỷ lệ che phủ rừng lớn. Ngoài ra, với thế mạnh sản xuất nông nghiệp, đây cũng được xác định là tiềm năng lớn phát triển thị trường này. Để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên thiên nhiên, Việt Nam đưa vào khai thác, vận hành, phát triển thị trường carbon với những mục tiêu rõ ràng.

Cụ thể, trong giai đoạn đến trước tháng 6 năm 2025: Từng bước xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thí điểm sàn giao dịch carbon; Xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ tổ chức vận hành thị trường carbon; Năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường carbon của cơ quan quản lý nhà nước, năng lực và nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đáp ứng việc sẵn sàng tham gia thị trường carbon.

Trong giai đoạn từ tháng 6 năm 2025 đến hết năm 2028: Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ tổ chức vận hành thị trường carbon; Vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon trong nước; Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật phục vụ tổ chức vận hành thị trường carbon; Tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường carbon của cơ quan quản lý nhà nước; năng lực và nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đáp ứng yêu cầu khi thị trường carbon chính thức vận hành.

(Ảnh minh họa)

Giai đoạn từ năm 2029 trở đi: Chính thức vận hành sàn giao dịch carbon trong nước; Tiếp tục hoàn thiện quy định của pháp luật, cơ sở hạ tầng cho thị trường carbon; tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, tổ chức vận hành thị trường carbon của cơ quan quản lý nhà nước, năng lực và nhận thức của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới.

Để đạt mục tiêu nêu trên, các Bộ, ngành, địa phương cần xây dựng kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; Xây dựng tổng hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho giai đoạn và hàng năm; Tổ chức phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính theo giai đoạn và hàng năm cho các cơ sở thuộc danh mục phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính; Xây dựng quy định về quản lý tín chỉ carbon;

Nghiên cứu, báo cáo cấp có thẩm quyền quy định về chuyển nhượng tín chỉ carbon, kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho đối tác nước ngoài, quốc tế trong giai đoạn thí điểm thị trường carbon; Xây dựng quy định và tổ chức đánh giá, công nhận chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế; Tổ chức xác nhận hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon được giao dịch trên sàn giao dịch tín chỉ carbon của thị trường carbon trong nước. Đồng thời, rà soát, xây dựng quy định về đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Với các chủ thể tham gia thị trường carbon: Cần cập nhật và điều chỉnh danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính; Quy định về các cơ sở được phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính; Quy định về điều kiện đối với tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động đầu tư, kinh doanh tín chỉ carbon, các tổ chức hỗ trợ giao dịch trên thị trường carbon.

Với hệ thống đăng ký quốc gia và sàn giao dịch carbon: Cần thiết lập, quản lý và vận hành hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon; Xây dựng khuôn khổ pháp lý về sàn giao dịch carbon trong nước; Tổ chức xây dựng hệ thống giao dịch, hệ thống lưu ký và thanh toán hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon; Nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật quy định việc kết nối sàn giao dịch carbon trong nước với thị trường tín chỉ carbon khu vực và thế giới, chuyển nhượng tín chỉ carbon, kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cho đối tác nước ngoài, quốc tế trong giai đoạn vận hành chính thức thị trường carbon trên cơ sở ý kiến của cấp có thẩm quyền.

Với tổ chức vận hành thị trường carbon: Rà soát quy định của Luật Bảo vệ môi trường, quy định về chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, cơ quan để phân công nhiệm vụ liên quan đến quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát, giải quyết khiếu nại, kiến nghị, tố cáo và xử lý vi phạm liên quan đến thị trường carbon; Xây dựng quy định về tổ chức vận hành thị trường carbon; Nghiên cứu, rà soát các chương trình, thỏa thuận hợp tác về các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, chuyển nhượng kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính song phương, đa phương và quốc tế đã ký kết theo đúng quy định đảm bảo việc thực hiện mục tiêu, cam kết giảm phát thải theo NDC và lợi ích quốc gia;

Xây dựng quy trình thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính cấp cơ sở và cấp lĩnh vực, thẩm định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; tổ chức quản lý hoạt động giảm nhẹ phát thải khí nhà kính; Xây dựng quy định kỹ thuật về đo đạc, báo cáo, thẩm định giảm nhẹ phát thải và kiểm kê khí nhà kính trong các lĩnh vực phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính; Xây dựng quy định về mua bán, chuyển giao, vay mượn, nộp trả và thu hồi hạn ngạch phát thải khí nhà kính; Rà soát, nghiên cứu đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về thuế, phí, lệ phí và giá dịch vụ có liên quan đến thị trường carbon và nghiên cứu về quản lý, sử dụng nguồn thu từ đấu giá hạn ngạch.

Bổ sung hành vi vi phạm, biện pháp xử lý hành chính liên quan đến thị trường carbon; Đánh giá tổng kết quá trình triển khai thí điểm thị trường carbon trong nước, đánh giá tác động về kinh tế - xã hội của thị trường này; Rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật tạo khuôn khổ pháp lý cho hoạt động chính thức của thị trường carbon.

Về nâng cao nhận thức, tăng cường năng lực: Cần xây dựng cổng/trang thông tin điện tử về thị trường carbon trong nước; Tuyên truyền, nâng cao nhận thức về thị trường carbon cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở các cấp, cộng đồng doanh nghiệp, cộng đồng người dân địa phương; Tập huấn, phổ biến kiến thức về thị trường carbon trong nước và quốc tế cho phóng viên, biên tập viên các cơ quan thông tấn, báo chí; Cung cấp thông tin về thị trường carbon cho các cơ quan thông tấn, báo chí; tuyên truyền, phổ biến thông tin về thị trường carbon trên các phương tiện thông tin đại chúng;

Tăng cường năng lực cho đội ngũ công chức làm nhiệm vụ xây dựng chính sách; đội ngũ cán bộ, công chức tham gia quản lý hoạt động trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon trên thị trường carbon trong nước và thị trường carbon quốc tế; Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và sẵn sàng tham gia thị trường carbon tại Việt Nam.

HẢI YẾN