Nguyên nhân khan hiếm nguồn vật liệu thi công các dự án ở nhiều địa phương

TMO – Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng khan hiếm vật liệu thi công các công trình là do nhiều mỏ sau khi được cấp phép chưa hoạt động hoặc phải dừng hoạt động do không có phương tiện tàu, thuyền khai thác cát được đăng kiểm theo quy định; vướng về thủ tục liên quan đến đất đai, thuê bãi tập kết; bị dừng khai thác để đo đạc xác định trữ lượng còn lại và đánh giá nguy cơ sạt lở bờ, bãi sông.

Nhiều địa phương trong thời gian qua đối diện tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu để thi công các dự án đầu tư phát triển trên địa bàn, đặc biệt là các dự án xây dựng hạ tầng, giao thông. Giải quyết vấn đề này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng, trình Chính phủ xem xét, ban hành Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm tháo gỡ khó khăn.

Theo Cục Địa chất và Khoáng sản (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), ngày 1/3, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 05 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên.

(Ảnh minh họa)

Trong đó, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, cơ quan, địa phương "thúc đẩy tiến độ, tháo gỡ dứt điểm khó khăn về cung ứng vật liệu thi công, đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư, quyết định đầu tư, lựa chọn nhà thầu các dự án, công trình trọng điểm quốc gia, các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn". Đây là một trong những chỉ đạo quan trọng, then chốt thuộc nhiệm vụ "Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, lấy đầu tư công dẫn dắt, kích hoạt và thu hút mọi nguồn lực xã hội", 1 trong 8 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá tại Chỉ thị 05 của Thủ tướng Chính phủ.

Trong thời gian vừa qua, nhiều địa phương gặp phải tình trạng khan hiếm nguồn vật liệu để thi công các dự án đầu tư phát triển trên địa bàn, đặc biệt là các dự án xây dựng hạ tầng, giao thông. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp với các địa phương nắm bắt thông tin, đánh giá làm rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng nêu trên.

Cục Địa chất và Khoáng sản cho biết, nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khan hiếm vật liệu. Đơn cử, do điều kiện tự nhiên, chỉ một số khu vực trên địa bàn tỉnh có tài nguyên cát tự nhiên, các địa bàn khác phải vận chuyển từ vùng lân cận làm tăng chi phí giá thành, hạn chế về khả năng cung cấp; cát sỏi lòng sông, suối tại một số tỉnh miền núi chủ yếu có trữ lượng ít, tích tụ theo mùa. Tuy nhiên thủ tục, trình tự về cấp phép thăm dò, khai thác cát làm vật liệu xây dựng thông thường đối với các điểm nhỏ, lẻ này còn phức tạp nên khó khăn trong cấp phép khai thác.

Ngoài ra, việc lựa chọn phương thức đấu giá, số vòng đấu giá chưa phù hợp dẫn đến các nhà đầu tư có tâm lý đua giá làm giá bị đẩy lên cao; hầu hết mỏ cát sông có quy mô từ nhỏ đến trung bình nên số tiền đặt trước còn thấp và nhà đầu tư trúng đấu giá sẵn sàng bỏ cọc, không đưa mỏ vào khai thác.

Bên canh đó, nhiều mỏ sau khi được cấp phép chưa hoạt động hoặc phải dừng hoạt động do không có phương tiện tàu, thuyền khai thác cát được đăng kiểm theo quy định; vướng về thủ tục về đất đai, thuê bãi tập kết; bị dừng khai thác để đo đạc xác định trữ lượng còn lại và đánh giá nguy cơ sạt lở bờ, bãi sông hoặc tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản là đối tượng đang bị cơ quan có thẩm quyền khởi tố, điều tra do sai phạm liên quan đến hoạt động khoáng sản nên chưa thể đưa mỏ vào khai thác hoặc dừng khai thác.

Việc phần lớn các mỏ chậm đưa vào khai thác hoặc dừng khai thác đã ảnh hưởng đến nguồn cung về cát cho các công trình, dự án và nhu cầu dân sinh trên địa bàn tỉnh, dẫn đến tình trạng khan hiếm và tăng giá; các dự án xây dựng đường cao tốc, dự án trọng điểm có quy mô lớn, nhu cầu về vật liệu cát, đá là rất lớn.

Mặc dù được áp dụng cơ chế đặc thù trong khai thác khoáng sản phục vụ dự án nhưng một số nhà thầu thi công dự án không chủ động lập hồ sơ đề nghị khai thác theo cơ chế đặc thù mà mua vật liệu tại các mỏ thương mại dẫn đến thiếu hụt nguồn vật liệu đá, cát…/.

THANH BÌNH