Nghệ An đẩy mạnh áp dụng kỹ thuật tưới “ngập khô xen kẽ” trong canh tác lúa

TMO - Hiện nay, 7 địa phương trên địa bàn tỉnh Nghệ An đang đẩy mạnh áp dụng kỹ thuật tưới "ngập khô xen kẽ" trong canh tác lúa – một trong những giải pháp quan trọng giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa bền vững.

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, phương thức canh tác lúa truyền thống đang duy trì thường xuyên lượng nước trên mặt ruộng dẫn đến nhiều vấn đề như: Tiêu tốn lượng nước, tăng công và chi phí tưới, phát thải nhiều khí CH4 là loại khí gây hiệu ứng nhà kính mạnh thứ 2 sau khí cacbonic (CO2).

Để khắc phục những vấn đề trên, đồng thời tích cực thực hiện những cam kết của Chính phủ về giảm phát thải khí nhà kính và nỗ lực tìm hướng phát triển sản xuất lúa thích ứng với biến đổi khí hậu, Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An phối hợp với Tổ chức Hợp tác quốc tế Nhật Bản, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Bắc Trung Bộ; Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng (Học viện Nông nghiệp Việt Nam); Trung tâm Nông nghiệp Hữu cơ (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cùng một số đơn vị khác... triển khai dự án “Tưới ngập khô xen kẽ" – Giải pháp giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa bền vững”. 

Theo đó, từ vụ Xuân năm 2024, dự án “Tưới ngập khô xen kẽ" – Giải pháp giảm phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa bền vững” đã được triển khai thí điểm tại 5 huyện: Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên, Diễn Châu và Đô Lương, với tổng diện tích 5.713 ha. Đến vụ Xuân năm nay, dự án đã mở rộng thêm tại hai huyện Thanh Chương và Quỳnh Lưu, nâng tổng diện tích canh tác theo phương pháp này lên 20.029 ha, gần gấp 4 lần so với ban đầu. 

Theo đánh giá của các chuyên gia, kỹ thuật tưới "ngập khô xen kẽ" đã chứng minh được hiệu quả thực tiễn rõ rệt về cả môi trường và kinh tế. Trong đó, giảm phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa ngập truyền thống với mức trên 50% ở cả 2 vụ, góp phần quan trọng bảo vệ môi trường và là cơ hội giúp nông dân tiến tới tăng thêm thu nhập đáng kể từ việc bán tín chỉ carbon.

Cùng với việc tiết kiệm được số lần tưới và lượng nước tưới, thì năng suất lúa bình quân tăng nhẹ, giảm sâu bệnh hại và đặc biệt, từ hoạt động của dự án sẽ xây dựng được thương hiệu gạo giảm phát thải, tạo lợi thế về xuất khẩu và giá bán, phát triển thương hiệu; từ đó, thu nhập của nông dân không chỉ tăng từ bán tín chỉ carbon, tăng năng suất mà còn từ giá gạo tăng. Phương thức canh tác này còn giúp thay đổi tập quán canh tác của người dân, góp phần tạo đa dạng sinh thái đồng ruộng, bảo vệ và nâng cao chất lượng tài nguyên sản xuất lúa.

(Ảnh minh họa). 

Canh tác lúa theo phương pháp tưới “ngập khô xen kẽ” làm tăng nồng độ ôxy trong đất, ức chế vi khuẩn làm tăng khí CH4, giúp cây lúa sinh trưởng tốt hơn, đẻ nhánh nhiều, cứng cây, ít sâu bệnh, bộ rễ to, khoẻ, ăn sâu, chống đổ tốt nên năng suất, chất lượng lúa thương phẩm cao hơn so với phương pháp canh tác truyền thống. Qua đó, tạo tiền đề để người sản xuất xây dựng thương hiệu lúa, gạo giảm phát thải, thân thiện với môi trường, gia tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường, nhất là thị trường xuất khẩu và nâng cao giá trị thu nhập; thúc đẩy hoạt động của các vi sinh vật có lợi trong đất.

Trong quá trình canh tác theo phương pháp này thì điều quan trọng nhất là phải kiểm soát được lượng nước tưới trên đồng ruộng, tức là phải giám sát được mực nước trên ruộng, khi nào cần cho nước vào ruộng thì cho, khi nào không cần thì ngừng tưới. Ưu điểm của phương pháp này là không phải chủ động rút nước ra khỏi ruộng vì như vậy sẽ gây tốn nước, tốn công; khi ngừng tưới thì vẫn có thể đảm bảo được ruộng khô, tăng nồng độ ô-xy trong đất. Ở những thời điểm quan trọng của cây lúa như thời điểm cấy, bón phân, trỗ thì vẫn phải đảm bảo đủ nước cho cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt. 

Với những hiệu quả trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan triển khai thực hiện các công việc theo kế hoạch của dự án đã đề xuất trên diện tích được thống nhất tại các cánh đồng áp dụng phương pháp canh tác lúa "ngập khô xen kẽ". Phân công cán bộ phối hợp với các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp, hộ nông dân để thực hiện đo đếm mức phát thải và tín chỉ carbon.

Tăng cường công tác quản lý và điều tiết nước trên diện tích triển khai dự án. Tiếp tục lựa chọn, mở rộng diện tích vùng cấy lúa có đủ điều kiện áp dụng thực hiện dự án này. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền để thúc đẩy sự tham gia của nông dân, chính quyền các địa phương, các hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp nhằm nâng cao nhận thức và kiến thức, kỹ năng áp dụng phương pháp tiết kiệm nước, góp phần giảm chi phí, tăng thu nhập và đóng góp thiết thực, cụ thể vào nỗ lực thực hiện những cam kết của Chính phủ về giảm phát thải khí nhà kính.../.

Hồng Ngát