Kiểm soát, ngăn ngừa ô nhiễm hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải  

TMO - Việc phối hợp chặt chẽ và quyết liệt giữa các cơ quan chức năng và các địa phương giữ vai trò quan trọng để giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải, đảm bảo chất lượng nguồn nước cho sản xuất cũng như sức khỏe của cộng đồng.

Hệ thống Bắc Hưng Hải là công trình thủy lợi có vai trò rất quan trọng, phục vụ đa mục tiêu (sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, kinh doanh, dân sinh) cho 04 tỉnh, thành phố: Bắc Ninh, Hà Nội, Hưng Yên và Hải Dương, nhưng nhiều năm qua đã trở thành điểm “nóng” về ô nhiễm môi trường. 

Qua số liệu thống kê, hiện nay có 3.589 nguồn thải xả vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải với tổng lưu lượng ước tính hơn 502 nghìn m3/ngày đêm. Trong đó, nước thải sinh hoạt chiếm 58,81%; nước thải công nghiệp chiếm 24,60%; nước thải thủy sản chiếm 7,35%; nước thải chăn nuôi chiếm 5,53%, còn lại là nước thải từ các cơ sở sản xuất kinh doanh, y tế, làng nghề.

Nhiều năm qua, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải đã trở thành điểm “nóng” về ô nhiễm môi trường. Ảnh: BTT. 

Để hạn chế ô nhiễm, các khu công nghiệp trên địa bàn các tỉnh, thành phố Bắc Ninh, Hà Nội, Hưng Yên và Hải Dương có hoạt động xả thải ra hệ thống Bắc Hưng Hải đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải tập trung. Đối với hoạt động thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt, thành phố Hưng Yên đã có hệ thống thu gom, xử lý nước thải công suất 6.300 m3/ngày đêm.

Thành phố Hải Dương đã xây dựng hệ thống xử lý nước thải công suất 13.000 m3/ngày đêm. Tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo các sở, ban ngành, Ủy ban Nhân dân huyện, thị xã liên quan nghiên cứu, báo cáo đề xuất phương án, kinh phí đầu tư và thống nhất địa điểm xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung của thị xã Thuận Thành, các huyện Gia Bình, Lương Tài.

Thành phố Hà Nội đã lập kế hoạch giai đoạn 2021-2025 đầu tư xây dựng nhà máy xử lý nước thải Phúc Đồng, An Lạc, Đông Dư, Phú Thị để xử lý nước thải sinh hoạt đô thị với tổng công suất khoảng 70.000 m3/ngày đêm. Cùng với đó, Hà Nội đã lắp đặt 1 trạm quan trắc môi trường nước mặt tự động, liên tục trên sông Cầu Bây. Tỉnh Hải Dương lắp đặt 4 trạm và tỉnh Hưng Yên lắp đặt 4 trạm quan trắc môi trường nước tự động, liên tục.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác bảo vệ môi trường tại hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Tình trạng xả thải chưa được xử lý triệt để vẫn tiếp tục diễn ra, đặc biệt là nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý và nước thải công nghiệp chưa đạt chuẩn. Các điểm xả thải này tiếp tục đổ vào hệ thống thủy lợi, khiến tình hình ô nhiễm không những không giảm mà còn có dấu hiệu gia tăng.

Hạ tầng môi trường ở nhiều khu vực cũng chưa đáp ứng được yêu cầu, đặc biệt là hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý nước thải. Quá trình đô thị hóa nhanh chóng và sự gia tăng dân số đã tạo áp lực lớn lên tài nguyên nước và môi trường, khiến các sông, kênh mương trong khu vực trở thành nơi tiếp nhận chất thải và nước thải, dẫn đến ô nhiễm nghiêm trọng

Trước tình trạng ô nhiễm tại các lưu vực sông chưa được khắc phục, Thủ tướng Chính phủ mới có chỉ thị về các giải pháp cấp bách tăng cường công tác kiểm soát và xử lý ô nhiễm môi trường nước một số lưu vực sông, trong đó yêu cầu nghiêm túc xử lý ô nhiễm trên kênh thủy lợi Bắc Hưng Hải.

Các Bộ, UBND 04 tỉnh, thành phố trên hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải nghiêm túc thực hiện các yêu cầu, chỉ đạo tại Thông báo số 315/TB- ngày 09 tháng 8 năm 2023 của Văn phòng Chính phủ thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại Hội nghị về xử lý ô nhiễm môi trường hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, định kỳ tổng hợp thông tin gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: chỉ đạo tổ chức đầu tư xây dựng và vận hành hiệu quả trạm bơm Xuân Quan, hoàn thành trước ngày 30 tháng 6 năm 2025, thông báo rộng rãi kế hoạch vận hành các trạm bơm dã chiến để bổ cập nước để các cơ quan, tổ chức, cá nhân trên hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải biết, điều tiết việc sử dụng nước.

Các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh công tác quan trắc nguồn nước để kiểm soát ô nhiễm trên địa bàn. 

UBND 04 tỉnh, thành phố chỉ đạo tổ chức triển khai các hoạt động nạo vét, dọn vệ sinh, khơi thông dòng chảy, nâng cấp sửa chữa hệ thống đê, cống, trạm bơm và các công trình thủy lợi trên địa bàn, hoàn thành trước ngày 31 tháng 12 năm 2025; triển khai các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, nhằm hạn chế tối đa các nguồn thải phân tán từ hoạt động sinh hoạt và nông nghiệp đưa trực tiếp vào nguồn nước.  

UBND thành phố Hà Nội: Đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt từ các khu đô thị, khu dân cư tập trung và các cụm dân cư phân tán khu vực nông thôn, đặc biệt là từ khu vực quận Long Biên, huyện Gia Lâm thải vào khu vực sông Cầu Bây; tổ chức triển khai Dự án đầu tư xây dựng công trình cải tạo, nâng cấp sông Cầu Bây, đảm bảo hoàn thành trong năm 2025;

Đầu tư xây dựng 03 nhà máy xử lý nước thải trên địa bàn quận Long Biên (Nhà máy xử lý nước thải Phúc Đồng, An Lạc và Yên Viên) nhằm giải quyết tình trạng ô nhiễm sông Cầu Bây, vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung khu đô thị Việt Hưng, Long Biên; Duy trì, vận hành hiệu quả trạm quan trắc môi trường nước mặt tự động liên tục trên sông Cầu Bây tại Trạm bơm Am, thôn Ngọc Động, xã Đa Tốn, huyện Gia Lâm.

UBND tỉnh Hải Dương: chỉ đạo đẩy nhanh xây dựng đường ống thu gom tách riêng nước thải đô thị về trạm xử lý nước thải tập trung, hoàn thành trước ngày 30 tháng 6 năm 2025; kiểm soát chất lượng nước và xử lý các nguồn thải gây ô nhiễm nguồn nước các nhánh sông Sặt, Cửu An, Cầy Lường và các kênh T1, T2.

UBND tỉnh Hưng Yên: chỉ đạo triển khai quyết liệt Đề án thu gom, xử lý NTSH nhằm giảm thiểu ô nhiễm, cải thiện chất lượng môi trường nước hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải trên địa bàn tỉnh; kiểm soát chất lượng nước các nhánh sông Bần Vũ Xá, Đình Dù và kênh Trần Thành Ngọ. UBND tỉnh Bắc Ninh: chỉ đạo kiểm soát chất lượng nước các nhánh sông Đông Côi, Đồng Khởi, Đại Quảng Bình, Ngụ, Dâu và Bùi.

Có thể nói, việc đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng xử lý chất thải, tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm, và nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường là những yếu tố quan trọng để giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm tại hệ thống thủy lợi này.

Thanh Thùy