Khoa học - công nghệ tạo động lực cho phát triển nông nghiệp bền vững

TMO - Hướng tới mục tiêu xây dựng tỉnh Sơn La trở thành trung tâm phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của vùng Tây Bắc, các doanh nghiệp, HTX, nông dân trên địa bàn tỉnh đã tích cực ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, nâng cao giá trị sản phẩm, hiệu quả kinh tế.   

Đến nay tỉnh Sơn La đã hình thành được 9 vùng nông nghiệp công nghệ cao, tập trung vào các sản phẩm chủ lực như chè, bò sữa, cà phê, na, xoài, nhãn và mận hậu... tạo nền tảng sản xuất chất lượng cao, với hơn 5.596 ha cây trồng đạt chuẩn VietGAP/GlobalGAP; 8.217 ha sản xuất theo hướng hữu cơ; hơn 19.200 ha cà phê được chứng nhận theo các tiêu chuẩn quốc tế (4C, UTZ).

Toàn tỉnh xây dựng 308 chuỗi cung ứng an toàn, 29 sản phẩm bảo hộ và 241 sản phẩm OCOP cấp tỉnh và quốc gia; xây dựng 218 mã số vùng trồng trên 3.142 ha không chỉ quản lý chất lượng, còn mở rộng cánh cửa xuất khẩu cho nông sản Sơn La. 

HTX Nông sản Noọng Piêu, xã Phiêng Khoài là một trong những HTX có diện tích mận được công nhận vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Để nâng cao chất lượng quả mận, HTX vận động thành viên ứng dụng các tiến bộ về khoa học kỹ thuật trong sản xuất, nhất là để có những trái mận chất lượng, quá trình sản xuất phải tỉa đi 30-50% sản lượng, tỉa cành, tỉa trái để giữ lại những quả ngon nhất ở đầu cành.

Bên cạnh đó, sản xuất mận Ruby tập trung vào kỹ thuật điều khiển quả ra tại vị trí thân, cành cấp 1. Từ đó, quả to hơn, hình thức mẫu mã quả, chất lượng cao hơn so với quả ra ở cành cấp 4, cấp 5. Đồng thời, kết hợp tổng hợp các biện pháp kỹ thuật về cắt tỉa cành, bón phân, tưới nước, khoanh gốc để chăm sóc và tạo màu cho quả.  

Những năm qua, ngành nông nghiệp tỉnh cũng đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ tập trung vào việc nghiên cứu, chuyển giao giống mới, hỗ trợ áp dụng công nghệ hiện đại như tưới nhỏ giọt, nhà lưới, đưa cơ giới hóa vào sản xuất đạt 100% ở khâu làm đất với mía, chè, cao su; trên 50% với các cây trồng khác. Quan tâm xây dựng, đăng ký bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận, nâng cao giá trị và thương hiệu nông sản.

Cơ giới hóa được đẩy mạnh, góp phần tiết kiệm sức lao động và giảm phát thải từ hoạt động sản xuất. Hiện nay, khâu làm đất cơ bản đạt 100% đối với một số cây trồng như mía, chè; trên 50% với lúa, sắn, ngô, cà phê. Công đoạn chăm sóc, bảo vệ thực vật với lúa và các cây trồng khác đạt trên 40%; khâu thu hoạch chè đạt hơn 80%.

Các vùng nông nghiệp đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật nâng cao chất lượng nông sản. 

Xã Mai Sơn có gần 5.000 ha cây ăn quả; trong đó 694,5 ha thuộc 2 vùng sản xuất na và xoài ứng dụng công nghệ cao. Những năm qua, xã Mai Sơn đã quy hoạch lại diện tích, khuyến khích ứng dụng công nghệ cao, thành lập HTX chuyên canh (xoài, nhãn, na, thanh long, dâu tây...). Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật đã giúp nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, sản lượng cây ăn quả của xã gần 80.000 tấn/năm.

Trong những năm gần đây, tại xã Mai Sơn đẩy mạnh ứng dụng kỹ thuật thụ phấn cho na, giúp nâng chất lượng, đạt năng suất 13-17 tấn/ha, thu nhập 400-450 triệu đồng/ha; riêng na Thái mang lại 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/ha. Ngoài ra, nông dân còn áp dụng kỹ thuật trồng dâu tây chín sớm, rải vụ, bán với giá 200-250 nghìn đồng/kg, hiệu quả cao gấp nhiều lần so với canh tác truyền thống. Toàn xã hiện có hơn 400 ha dâu tây, khoảng 40% diện tích trồng rải vụ tại các bản Tân Thảo, Huổi Dương, Nong Quỳnh, Quỳnh Tiến... 

Trong công tác chuyển đổi số, tỉnh hỗ trợ các đơn vị sử dụng phần mềm nhật ký sản xuất, kế toán, duy trì 195 tài khoản nhật ký vùng trồng xuất khẩu; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc 62 sản phẩm nông nghiệp. Tỉnh đã chú trọng phát triển tài sản trí tuệ với các nhiệm vụ khoa học và công nghệ nhằm đăng ký và bảo hộ các nhãn hiệu chứng nhận, như Thanh long, Mắc ca, chè Tà Xùa, qua đó tạo giá trị gia tăng và khẳng định vững chắc thương hiệu nông sản chủ lực trên thị trường toàn cầu. 

Địa phương này triển khai giải pháp để nâng cao năng lực chế biến nông sản. 

Quá trình thu hút đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ trong chế biến nông sản tại Sơn La đạt được nhiều kết quả. Tỉnh đã phê duyệt 16 dự án lớn với tổng vốn đăng ký 5.085 tỷ đồng từ năm 2021 đến nay. Hiện nay, toàn tỉnh có 9 nhà máy cà phê, 5 nhà máy rau, quả; hỗ trợ hơn 9,2 tỷ đồng cho 75 cơ sở chế biến, triển khai 17 đề án công nghệ tiên tiến, giúp đảm bảo tiêu thụ 100% sản lượng nhãn tươi ngay cả trong giai đoạn dịch bệnh. 

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2025-2030 xác định xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, xanh, tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu, lấy khoa học, công nghệ và chế biến làm động lực phát triển, phấn đấu trở thành trung tâm nông nghiệp công nghệ cao và trung tâm chế biến nông sản của vùng Trung du và miền núi phía Bắc là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. 

Đồng thời, tỉnh phát triển nông nghiệp tập trung, bền vững, ứng dụng công nghệ cao trên cơ sở phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng; tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích, tăng khả năng cạnh tranh của các mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh, ứng phó với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững. Đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến nông sản, tạo ra sản phẩm có sức cạnh tranh, làm cơ sở thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, nâng cao đời sống nhân dân, bảo vệ môi trường, tăng thu ngân sách, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của tỉnh.../. 

Thu Hoài