Hiệu quả từ thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật

TMO - Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) là vật tư không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp, giúp nông dân phòng trừ sâu bệnh, nâng cao năng suất cây trồng. Tuy nhiên, sau sử dụng thì bao bì, vỏ chai thuốc BVTV lại là một trong những loại rác thải nguy hại, cần được xử lý đúng quy định. Những năm qua, tỉnh Long An đã thực hiện nhiều giải pháp thu gom, xử lý bao gói thuốc BVTVsau sử dụng, hướng tới phát triển nông nghiệp xanh, bền vững.

Toàn tỉnh có diện tích đất nông nghiệp lớn, khoảng 350.000 ha với rất nhiều sản phẩm khác nhau. Trong đó bao gồm lúa: 500.000 ha, chanh: 11.000 ha, rau màu: 12.000 ha, …Để đảm bảo cho cây trồng sinh trưởng và phát triển ổn định, việc sử dụng thuốc BVTV là cần thiết. Tuy nhiên, theo các nhà chuyên môn, vỏ chai, bao bì thuốc BVTV đã qua sử dụng còn sót lại khoảng 2% lượng thuốc BVTV, nếu xử lý không đúng cách sẽ ảnh hưởng xấu đến môi trường và các loài sinh vật có ích. Thậm chí, một số nông dân còn sử dụng những loại hóa chất bị cấm không chỉ dẫn đến ô nhiễm nước mà còn vô cùng độc hại cho người sử dụng, nhất là khi không được trang bị dụng cụ bảo hộ lao động.

Trước thực tế đó, tỉnh Long An đã tăng cường triển khai các giải pháp thu gom thuốc bảo vệ thực vật, hướng tới bảo vệ môi trường tự nhiên an toàn, bền vững. Đơn cử như tại huyện Tân Trụ, tỉnh Long An, đây là một trong những địa phương đi đầu trong việc thực hiện mô hình, cách làm hay trong SXNN gắn với xây dựng, bảo vệ môi trường (BVMT). Huyện phát động, triển khai, thực hiện mô hình hố thu gom vỏ chai, bao bì thuốc BVTV trên toàn địa bàn.Trung bình từ 5-10ha, huyện xây dựng 1 hố thu gom, mô hình ngày càng phát huy hiệu quả.

Người dân thay đổi từ nhận thức đến hành động, bắt đầu đổi mới tư duy, cách làm nông nghiệp và sau khi dùng xong bao bì, vỏ chai thuốc BVTV được họ gom về hố, không còn tình trạng vứt bừa bãi trên cánh đồng như trước đây. Hiểu được tác hại do bao bì thuốc BVTV gây ra đối với môi trường, người dân đã tích cực đồng tình, ủng hộ mô hình hố thu gom do địa phương triển khai, thực hiện. Người dân tích cực thu gom bao bì thuốc BVTV đến điểm tập kết, và tự giác thực hiện việc thu gom.

Vỏ thuốc BVTV vứt ở ngoài môi trường gây nguy hại nghiêm trọng tới nguồn nước, tự nhiên. (Ảnh minh hoạ).

Thông tin từ Lãnh đạo UBND xã Bình Trinh Đông (huyện Tân Trụ), xã xây dựng hơn 40 hố thu gom vỏ chai, bao bì thuốc BVTV và tuyên truyền đến người dân để phối hợp thực hiện. Qua nhiều năm, đến nay, nông dân thay đổi thói quen và tự giác gom bao bì thuốc BVTV sử dụng xong về đúng vị trí đã tập kết để đơn vị đến thu gom, xử lý.

Nhờ đó, diện mạo các cánh đồng thay đổi hẳn, môi trường trong SXNN được cải thiện, góp phần BVMT cũng như đóng góp thiết thực trong tiêu chí môi trường xã nông thôn mới nâng cao của địa phương. Bên cạnh việc đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền đến người dân trong thực hiện thu gom bao bì thuốc BVTV, hiện nay, quy định xử lý các rác thải nguy hại (trong đó có vỏ chai, bao bì thuốc BVTV trong quá trình SXNN) phải tuân thủ nhiều quy trình nghiêm ngặt.

Điều này vô tình gây ra những khó khăn nhất định cho địa phương cũng như người dân. Sở sẽ đề xuất, kiến nghị cấp trên cần có những quy chế riêng trong việc thu gom vỏ chai, bao bì thuốc BVTV để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân thu gom, xử lý triệt để. Nhằm nâng cao ý thức của người dân trong việc thu gom, xử lý bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng, thị xã Kiến Tường phối hợp các đơn vị liên quan thường xuyên lồng ghép tuyên truyền về tác hại của bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng trong các buổi họp và thực hiện mô hình ra quân thu gom bao bì thuốc BVTV trên các cánh đồng.

Bên cạnh đó, Chính quyền các cấp, hội, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức của người dân trong SXNN gắn với BVMT; đồng thời, triển khai xây dựng các hố bê tông, thùng chứa bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng tại các địa phương trên địa bàn thị xã.

Tỉnh Long An đẩy mạnh thu gom vỏ thuốc BVTV, góp phần tạo môi trường sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững. (Ảnh minh hoạ).

Lãnh đạo Đảng ủy xã Bình Hiệp (thị xã Kiến Tường) cho biết, người dân chủ yếu SXNN, vì vậy, xã thường xuyên đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân, nhất là trong việc thu gom bao bì thuốc BVTV sau sử dụng. Hiện nay, tình trạng vứt vỏ bao bì thuốc BVTV sau khi sử dụng không còn, môi trường tại xã ngày càng được nâng cao.

Theo đánh giá của ngành Tài nguyên và Môi trường Long An, thời gian qua, công tác thu gom, lưu giữ và xử lý các loại hóa chất, vỏ bao bì hóa chất BVTV được nhiều địa phương trong tỉnh tổ chức thực hiện. Qua đây, bước đầu hạn chế ảnh hưởng, tác hại của hóa chất BVTV tồn lưu trong vỏ bao bì tới sức khỏe con người và môi trường xung quanh. Tuy nhiên, các biện pháp thu gom bao bì thuốc BVTV được áp dụng với quy mô nhỏ, phần lớn do hợp tác xã tự tổ chức thu gom, chủ yếu là gom vào thùng chứa.

Phương pháp đốt bao bì thuốc BVTV ở các lò tiêu chuẩn có khả năng xử lý triệt để ô nhiễm nhưng các lò này chi phí xây dựng và vận hành cao, xa các cụm dân cư,... khó có thể yêu cầu người dân vận chuyển rác bao bì đến để đốt thường xuyên khi lượng bao bì không lớn.

Nếu ở địa phương có thu gom tập trung thì cũng phải thu gom một lượng đủ lớn mới tiêu hủy, trong khi đó số lò đủ tiêu chuẩn của Việt Nam còn quá ít, chi phí vận chuyển tới nơi tiêu hủy khá cao.

Như vậy, việc xử lý tại chỗ để làm sạch bao bì phục vụ tái sử dụng hoặc lưu giữ trước khi đem tái chế hoặc tiêu hủy là cần thiết. Căn cứ vào tình hình thực tế của từng địa phương mà có cách thu gom vỏ chai, bao bì thuốc BVTV khác nhau: Một số nơi xây dựng hố, một số nơi khác mua thùng để chứa đựng,... Bước đầu các cách xử lý đều phát huy hiệu quả.

Các hộ dân ý thức cao hơn và chung tay cùng chính quyền ra sức giữ gìn, bảo vệ và xây dựng môi trường trong sản xuất. SXNN gắn với BVMT không chỉ góp phần tạo ra nông sản sạch, nâng tầm sản phẩm, bảo vệ sức khỏe con người mà còn giúp các địa phương hoàn thành tiêu chí về môi trường trong xây dựng nông thôn mới. Do đó, việc thu gom, xử lý bao bì thuốc BVTV cần sự chung tay của các cấp, các ngành và toàn xã hội, bởi đây không là trách nhiệm của riêng ai.

Để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, khắc phục những hạn chế, huyện Tân Trụ cần tiếp tục đẩy mạnh việc xây bể chứa, đảm bảo kích cỡ, mật độ; tổ chức các lớp tập huấn, hội nghị tuyên truyền, hướng dẫn, vận động người dân thu gom, vận chuyển bao gói thuốc BVTV sau sử dụng vào đúng nơi quy định.

Đồng thời, tập trung kiểm tra, nâng cao ý thức của người dân trong việc chấp hành quy định, quy chuẩn thu gom tại những nơi sử dụng nhiều thuốc BVTV. Tăng cường biện pháp xử phạt đối với những người cố tình vứt bừa bãi vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Đồng thời, mở rộng diện tích sản xuất theo hướng hữu cơ, ứng dụng thuốc sinh học trong phòng trừ dịch hại trên cây trồng, giảm chi phí đầu tư và bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng môi trường sống…/.

Thu Hiền