Hiệu quả từ nuôi trồng thủy sản kết hợp trồng rau thủy canh

TMO - Mô hình nuôi trồng thuỷ sản kết hợp trồng rau thuỷ canh (aquaponics) đã mang lại lợi ích thiết thực, giúp tiết kiệm chi phí, tăng thu nhập đang được nhiều người dân tại các địa phương đẩy mạnh triển khai.  

Thời gian qua, các địa phương, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trên cả nước đã tăng cường ứng dụng công nghệ cao và quá trình sản xuất nông nghiệp. Trên địa bàn tỉnh Bình Dương liên tục có những mô hình nông nghiệp tiêu biểu trong hoạt động sản xuất, nuôi trồng, mang lại hiệu quả kinh tế cao, đồng thời tiết kiệm chi phí và giảm ô nhiễm môi trường. 

Đơn cử như mô hình nuôi trồng thuỷ sản kết hợp trồng rau thuỷ canh sạch (Aquaponics) của chủ trang trại Huỳnh Thị Tú Thuyết tại TP.Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương đã tạo ấn tượng mạnh cho bất kỳ ai đến thăm quan. Điểm đặc biệt của mô hình aquaponics đó là việc trồng rau sẽ không cần đất hay phân bón. Rau sẽ lấy chất dinh dưỡng trong nước nuôi cá để sinh trưởng và phát triển. Môi trường nuôi cá cũng sẽ được làm sạch nhờ vào việc trồng rau, giúp cá phát triển tốt. Đây là mô hình hoàn thiện với hệ thống nhà màng, hồ cá, bể lọc kết hợp trồng rau.

Cá và rau sẽ được nuôi trồng trong cùng một hệ tuần hoàn. Cá ăn thức ăn và tạo ra chất thải trong nước. Nước có chứa chất thải từ bể thủy sản được đưa vào hệ thống lọc cơ học và vi sinh. Sự tham gia của vi khuẩn có lợi sẽ biến đổi nước thải từ bể thủy sản thành chất dinh dưỡng hữu cơ, phù hợp cho cây trồng phát triển. Sau đó, nước được dẫn vào các bể trồng rau. Rau hấp thụ dưỡng chất trong nước rồi lọc sạch nước và cung cấp ngược trở lại cho bể cá.

Đây là mô hình khép kín, tuần hoàn, tận dụng lợi ích của rau và cá trên cơ chế cộng sinh. Một cách dễ hiểu hơn về mô hình aquaponics  đó là nước được cấp vào bể cá, cá ăn thức ăn, phần chất thải và thức ăn dư thừa của cá sẽ theo đường ống chuyển vào bể lọc. Nước từ bể lọc sẽ tiếp tục chảy vào bể vi sinh. Tại bể này, vi sinh hoạt động phân hủy chất thải và tạo ra chất dinh dưỡng cho cây rau. Trồng bằng phương pháp này, rau phát triển tự nhiên và bảo đảm sạch.

Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bình Dương cho biết, mô hình aquaponics tích hợp đồng thời cả hai hệ thống nuôi trồng thủy sản và thủy canh. Vì vậy, mô hình này mang lại lợi ích thiết thực giúp tiết kiệm tối đa về không gian, thời gian, chi phí vận hành; đồng thời thu được 2 nguồn sản phẩm sạch là rau xanh và cá cũng như các loại thủy sản khác.

Mô hình aquaponics giúp người dân tiết kiệm chi phí, sản xuất thuỷ sản, rau xanh sạch, an toàn. 

Không chỉ Bình Dương, tại xã Bình Thạnh Trung, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp, một số chủ trang trại cũng đã ứng dụng mô hình Aquaponics nuôi cá tuần hoàn kết hợp trồng rau thủy canh. Điểm nhấn của mô hình là ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp. Toàn bộ vụ trồng rau không phun thuốc trừ sâu hóa học hay sử dụng hóa chất.

Với diện tích khoảng 18.000m2, chủ trang trại tại xã Bình Thạnh Trung trồng hơn 10 loại rau thuỷ canh khác nhau như cải thảo, xà lách, tía tô, cải bẹ xanh... Mỗi năm, trang trại xuất bán trên 60 tấn rau các loại, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình. Ngoài rau sạch, trang trại còn bố trí nuôi các loại cá đặc sản ngay dưới vườn rau thuỷ canh, các loại cá được nuôi có giá trị kinh tế cao như cá chình, cá chạch lấu, cá Koi, lươn...

Trong quá trình canh tác, nhờ sử dụng công nghệ hiện đại nên chất lượng nước luôn ổn định, đàn cá phát triển rất nhanh, rau màu cho năng suất tốt. Vì vậy, rau, cá thành phẩm được thị trường thu mua với giá cao do sản phẩm đạt chất lượng và đảm bảo an toàn thực phẩm. Bên cạnh việc kinh doanh, thời gian qua, mô hình còn là điểm đến tham quan, du lịch, học tập kinh nghiệm của các đoàn khách từ nhiều tỉnh, thành trong cả nước...

Nuôi cá kết hợp trồng rau thuỷ canh mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. 

Ngoài ra tại tỉnh Vĩnh Long, ứng dụng quy trình kỹ thuật công nghệ aquaponics trong nuôi lươn kết hợp với trồng rau thủy canh cũng được Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Long Hồ, Sở KH&CN tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Trường ĐH Cần Thơ triển khai thực hiện. Dự án gồm 10 hộ và 1 doanh nghiệp tham gia. Mỗi mô hình trình diễn bao gồm 2.500 con lươn kết hợp với 15m2 rau/mô hình, riêng quy mô của doanh nghiệp tham gia với diện tích 12.500 con lươn và 100m2 rau. 

Sau thời gian triển khai, mô hình đã đem lại hiệu quả tích cực, thu nhập khá cho các hộ nuôi. Tham gia mô hình, anh Nguyễn Ngọc Tân (tại thị trấn Long Hồ, huyện Long Hồ) cho biết, sau khi áp dụng nuôi theo phương pháp kết hợp trồng rau thủy canh, đã ít tốn thời gian, tỷ lệ lươn sống cao, đạt khoảng 95%, chi phí tiêu thụ nước giảm 50%.

Với 5.000 con lươn, sau 10-12 tháng nuôi thì xuất bán, trừ chi phí mang lại lợi nhuận khá, còn rau thủy canh chủ yếu phục vụ nhu cầu cho gia đình. Gia đình anh Tân đang tiếp tục duy trì mô hình này và tăng số lượng lươn lên 5.500 con, đồng thời hướng tới trồng rau thủy canh để bán ra thị trường.

Anh Tân cho biết, mô hình này hoạt động theo nguyên tắc nước thải từ nuôi lươn sẽ được vi khuẩn chuyển hóa thành nitrate và đưa đến bể trồng rau. Lúc này, bể trồng rau sẽ hoạt động như một hệ thống lọc sinh học, rau sẽ hấp thu nitrate và giúp môi trường nước sạch trở lại để nuôi lươn. Việc đảm bảo cân bằng giữa mật độ hay sinh khối thủy sản và rau màu là vấn đề rất quan trọng đối với mô hình aquaponics bởi vì từ sự cân bằng này sẽ đảm bảo đủ lượng dinh dưỡng cung cấp cho rau và sự cân bằng hệ vi sinh vật hữu ích cho mô hình. 

Các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại đã tạo ra làn gió mới trong sản xuất, cho thấy sự triển vọng của quá trình chuyển đổi số nông nghiệp trên cả nước. Thời gian tới, các đơn vị, doanh nghiệp, người dân cần tiếp tục theo dõi và học hỏi thêm những mô hình mới để góp phần nâng cao thu nhập cho gia đình đồng thời hướng đến sản xuất nông nghiệp an toàn, tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường xanh, sạch.

Quỳnh Chi