Hiệu quả từ mô hình trồng xoài công nghệ cao

TMO - Hiện nay, huyện Mai Sơn (tỉnh Sơn La) đang tích cực khuyến cáo, hỗ trợ người dân và các hợp tác xã (HTX), chuyển đổi số, ứng đụng công nghệ cao trong canh tác xoài nhằm nâng cao sức cạnh tranh và gia tăng giá trị của sản phẩm xoài trên địa bàn.

Huyện Mai Sơn hiện có 11.500 ha cây ăn quả. Trong đó, diện tích cây xoài đạt gần 3.500 ha, chiếm 30% diện tích cây ăn quả toàn huyện. Giống xoài trên địa bàn chủ yếu là giống xoài Đài Loan (GL4); diện tích được cấp chứng nhận VietGap, GlobalGAP, hữu cơ và các tiêu chuẩn tương đương trên 314 ha; diện tích được cấp mã số vùng trồng trên 500 ha với 21 mã đi thị trường Trung Quốc, Mỹ, Úc, New Zealand.

Hiện nay, uyện Mai Sơn luôn chú trọng đầu tư thâm canh, đưa các giống mới và áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất xoài, hình thành các vùng nguyên liệu tập trung tại thị trấn và các xã Hát Lót, Cò Nòi, Chiềng Mung nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm, tăng giá trị cạnh tranh trên thị trường, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và xuất khẩu. Đồng thời, phối hợp với một số đơn vị doanh nghiệp thực hiện tốt quy hoạch, quản lý quy hoạch, xây dựng vùng xoài nguyên liệu chuyên canh theo chuỗi giá trị.

Tại vùng trồng xoài của các xã Hát Lót, Chiềng Mung và thị trấn Hát Lót, huyện Mai Sơn, vùng xoài được công nhận ứng dụng công nghệ cao mang lại niềm tự hào cho người dân khi chất lượng quả xoài ngày càng được nâng cao. Theo chia sẻ của một số người dân thuộc thôn Nà Cang, xã Hát Lót, gia đình trồng xoài được hơn chục năm, từng chứng kiến thời điểm giá lên 18-20 nghìn đồng/kg nhưng cũng có lúc xuống thấp chỉ còn 1-2 nghìn đồng/kg nhưng gia đình vẫn duy trì và chăm sóc gần 2 ha xoài theo hướng công nghệ cao, lắp đặt hệ thống tưới nước tiết kiệm, sử dụng chủ yếu phân bón hữu cơ và thực hiện bao trái, đảm bảo sản phẩm quả xoài sạch, an toàn.

Bên cạnh đó, các Hợp tác xã trên địa bàn huyện Mai Sơn cũng chú trọng ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, canh tác xoài.  HTX và các hộ dân trong vùng đã chủ động đầu tư, áp dụng công nghệ tưới nước tiết kiệm tự động cho 65,9% diện tích, giúp giảm tối đa chi phí sản xuất. Việc diện tích xoài của HTX và các hộ dân được công nhận vùng xoài ứng dụng công nghệ cao mở ra cơ hội để việc sản xuất và tiêu thụ được thuận tiện, giúp bà con làm giàu từ cây xoài.

Là mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng ngành nông sản Việt Nam, tận dụng lợi thế vùng nguyên liệu xoài của huyện Mai Sơn, một số đơn vị thu mua xoài – đầu ra nông sản cho nông dân cũng đã tập trung đầu tư dây chuyền chế biến xoài; xây dựng, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung thông qua hợp đồng liên kết sản xuất với HTX và các hộ dân, để tạo nguồn nguyên liệu ổn định. Năm 2024, đơn vị doanh nghiệp đã ký kết hợp đồng liên kết thu mua trên 20.000 tấn xoài của Sơn La để phục vụ chế biến.

Đáng chú ý, đơn vị thu mua xoài đã chủ động phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện Mai Sơn và UBND các xã, HTX thuộc vùng triển khai hỗ trợ, hướng dẫn 100% hộ dân tham gia vùng xoài ứng dụng công nghệ cao, thiết lập hệ thống nhật ký canh tác. Chủ động phối hợp hỗ trợ, hướng dẫn các hộ dân tải các phần mềm theo dõi diễn biến thời tiết trên điện thoại thông minh để chủ động mùa vụ trong sản xuất.

Theo dõi thông tin thị trường, kỹ thuật trồng xoài trên các nhóm để trao đổi kinh nghiệm sản xuất. Khi tham gia liên kết sản xuất, các hộ trồng xoài được Công ty cung ứng vật tư đầu vào theo nhu cầu; sản phẩm được tiêu thụ với giá cả theo hợp đồng đã ký; hỗ trợ các HTX tham gia các lớp tập huấn online.

Trồng xoài công nghệ cao giúp người dân huyện Mai Sơn nâng cao năng suất thu hoạch. 

Từ đó tạo điều kiện cho hộ dân được tiếp cận với các dụng cụ, máy móc cơ giới trong chăm sóc cây xoài; thực hiện bao quả, hạn chế sâu bệnh và tránh nhiễm thuốc bảo vệ thực vật. Đối với những diện tích trồng mới, hướng dẫn các hộ đã sử dụng máy khoan đào hố, để giảm chi phí nhân công và sử dụng máy cắt cỏ vệ sinh vườn; bình máy phun thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo an toàn cho người sản xuất.

Mai Sơn có 3.460 ha xoài, chủ yếu là giống xoài Đài Loan (GL4). Trong đó, trên 314 ha được cấp chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ và các tiêu chuẩn tương đương; trên 558 ha được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu sang các thị trường Trung Quốc, Úc, Mỹ, New Zealand. Nâng cao chất lượng quả xoài, cơ quan chức năng của huyện đã hướng dẫn nông dân đầu tư thâm canh, đưa các giống mới và ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, hình thành các vùng nguyên liệu tập trung, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm, tăng giá trị cạnh tranh trên thị trường nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng và xuất khẩu.

Đến nay, gần 400 ha xoài của 1 HTX và 612 hộ trên địa bàn 2 xã Hát Lót, Chiềng Mung và thị trấn Hát Lót đã được UBND tỉnh công nhận ứng dụng công nghệ cao gắn với phát triển du lịch. Lãnh đạo UBND huyện Mai Sơn, cho biết, đây là vùng đầu tiên của huyện Mai Sơn được công nhận ứng dụng công nghệ cao.

Nhằm duy trì và mở rộng diện tích, huyện chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt việc chăm sóc cây xoài và nâng cao nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng của ứng dụng khoa học vào sản xuất; hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả; hỗ trợ máy móc sơ chế, liên kết tìm thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm quả. Bên cạnh đó, đẩy mạnh sản xuất theo hướng hàng hóa, mở rộng thị trường tiêu thụ, phát triển vùng xoài ứng dụng công nghệ cao.

Kết quả của mô hình ứng dụng công nghệ cao trong canh tác xoài đã từng bước làm thay đổi tập quán của người dân trong sản xuất, chuyển từ canh tác truyền thống sang sản xuất theo hướng hữu cơ, theo các tiêu chuẩn VietGAP, áp dụng theo biện pháp kỹ thuật tiên tiến đạt hiệu quả cao. Mô hình có tính thuyết phục đối với người dân và khả năng nhân rộng mô hình ngày càng cao. Với các vườn được quy hoạch, đầu tư bài bản như có hệ thống tưới nước, tưới phân bón tự động; sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học; ghi chép nhật ký sản xuất điện tử;... góp phần giúp những người nông dân đỡ huyện Mai sơn tiết kiệm chi phí, nhân công hơn trong quá trình sản xuất.

Hương Nhài