Hệ sinh thái rạn san hô Hòn Mun đang dần phục hồi

TMO - Theo Ban Quản lý vịnh Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa), hệ sinh thái rạn san hô xung quanh Hòn Mun, thuộc vịnh Nha Trang đang trong quá trình phục hồi.

Khu Bảo tồn biển Hòn Mun được thành lập năm 2001, nằm trong vịnh Nha Trang, có diện tích khoảng 160 km2, bao gồm khoảng 38 km2 mặt đất và khoảng 122 km2 vùng nước. Kết quả khảo sát cho thấy, rạn san hô ở Hòn Mun có tầm quan trọng mang tính quốc tế và tính đa dạng sinh học thuộc loại cao nhất ở Việt Nam, với hơn 350 loài san hô cứng tạo rạn, hơn 230 loài cá rạn, 112 loài thân mềm, 112 loài giáp xác, 27 loài da gai, 69 loài rong và 7 loài cỏ biển.

Kể từ khi thành lập, Khu Bảo tồn biển Hòn Mun thực hiện nhiều giải pháp quản lý ngăn chặn các tác nhân, hành vi gây hại cho các hệ sinh thái biển; bảo vệ, phát huy giá trị các hệ sinh thái biển; phát triển cộng đồng; phát triển các sinh kế thay thế, ngành nghề mới cho cộng đồng; thu hút đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, du lịch. Tuy nhiên từ đầu năm 2022, các phương tiện thông tin đại chúng đồng loạt phản ánh tình trạng rạn san hô ở Khu Bảo tồn biển Hòn Mun bị suy thoái nghiêm trọng. Hình ảnh ghi lại cho thấy, đáy biển Hòn Mun ngổn ngang những mảnh san hô vụn vỡ. 

Từ đầu năm 2022, san hô tại khu vực Hòn Mun xảy ra tình trạng chết trắng hàng loạt. 

Trước thực trạng trên, ngày 21-6-2022, Tỉnh ủy Khánh Hòa ban hành Thông báo số 347 yêu cầu phải giữ gìn và phục hồi vịnh Nha Trang, bao gồm rạn san hô trong khu vực biển Hòn Mun, xác định đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng vừa mang tính cấp thiết, vừa lâu dài. 

Từ cuối tháng 6-2022, UBND TP.Nha Trang đã chỉ đạo tạm dừng hoạt động bơi, lặn biển, tàu và thúng đáy kính trong vùng nước đảo Hòn Mun; chỉ bố trí điểm lặn tạm thời khu vực đông bắc Hòn Rơm với số lượng khách hạn chế. Đồng thời, thành phố đã di dời đầm đăng Lam Dự của Hợp tác xã Đoàn Kết ra khỏi phân khu bảo vệ nghiêm ngặt Hòn Mun…Cùng với đó, việc tổ chức kiểm tra, giám sát hệ sinh thái rạn san hô, bắt sao biển gai và nhặt rác ở đáy biển Hòn Mun được BQL vịnh thực hiện thường xuyên; đồng thời, tuyên truyền vận động người dân, du khách không sử dụng đồ nhựa dùng 1 lần.  

Tháng 11-2022, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch tổng thể phục hồi vịnh Nha Trang đến năm 2030. UBND tỉnh đã giao Sở Khoa học và Công nghệ khẩn trương tổ chức thẩm định nhiệm vụ “Tạo vườn ươm cung cấp nguồn giống san hô tạo rạn để phục hồi và tái tạo hệ sinh thái rạn san hô ở vịnh Nha Trang”; tuyển chọn cá nhân, tổ chức chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh năm 2024 đối với đề tài “Xây dựng thử nghiệm mô hình rạn nhân tạo để bảo tồn đa dạng sinh học hướng đến phát triển du lịch sinh thái biển trong khu vực thử nghiệm”. 

Đồng thời, UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) chủ động phối hợp với UBND TP.Nha Trang, Viện Hải dương học để kịp thời tổ chức thực hiện nhiệm vụ “Khảo sát phân vùng chức năng khu bảo tồn biển vịnh Nha Trang”; UBND TP. Nha Trang thường xuyên tổ chức kiểm tra, phát hiện, xử lý ngay các hành vi vi phạm hành chính trên vịnh Nha Trang, ngăn chặn kịp thời các hoạt động xâm hại đến hệ sinh thái san hô, cương quyết không để phát sinh lồng bè nuôi trồng thủy sản mới ngoài khu vực được phép nuôi trồng, đảm bảo phục hồi vịnh Nha Trang theo đúng yêu cầu của kế hoạch đề ra…

Đến nay, hệ sinh thái rạn san hô xung quanh Hòn Mun, thuộc vịnh Nha Trang đang trong quá trình phục hồi. 

Theo Ban Quản lý vịnh Nha Trang, phòng Bảo tồn của đơn vị vừa tiến hành lặn, khảo sát hệ sinh thái rạn san hô ở khu vực Hòn Mun (vịnh Nha Trang). Thời điểm khảo sát ngày 14-3, phòng Bảo tồn ghi nhận sự phát triển về chiều cao tại các rạn san hô thuộc giống Porites dạng cành. Hiện nay, trung bình các khối san hô Porites dạng cành tại khu vực Tây Nam Hòn Mun phát triển đo được thêm 0,2cm.

Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, nắng nóng tăng mạnh từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2025 và sau đó sẽ kèm theo các hiện tượng thời tiết cực đoan. Để kịp thời theo dõi, giám sát, báo cáo và chủ động ứng phó với các ảnh hưởng do thời tiết, thời gian tới, Ban Quản lý vịnh Nha Trang sẽ thực hiện một số nhiệm vụ như: Tiếp tục các hoạt động tuần tra, giám sát rạn san hô trên vịnh Nha Trang định kì 1 lần/tuần; theo dõi, đôn đốc hoàn thành nhiệm vụ “Phân vùng chức năng Khu bảo tồn biển Vịnh Nha Trang”;

Hoàn thành và trình các cơ quan, đơn vị có chuyên môn thẩm định và tiến hành nhiệm vụ “Lắp đặt dàn phao phân vùng và bảo vệ rạn san hô tại khu vực biển Hòn Chồng - Đặng Tất” để ngăn ngừa các hành vi xâm hại rạn san hô tại khu vực này. Đồng thời, tiếp tục liên hệ, phối hợp với các nhà nghiên cứu, nhà khoa học giám sát rạn san hô trên vịnh Nha Trang để cảnh báo và đưa ra các biện pháp kịp thời tham mưu cho UBND TP.Nha Trang để có phương án chỉ đạo; tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân và du khách trong việc bảo vệ môi trường, rạn san hô tại Bến tàu du lịch Nha Trang./.

Lê Lâm