Hành động khẩn để giải quyết vấn đề rác thải nhựa đại dương

TMO - Ô nhiễm môi trường đại dương đang trở thành vấn đề cấp bách, đòi hỏi các quốc gia cần khẩn cấp hành động quyết liệt nhằm hạn chế những ảnh hưởng tới chất lượng môi trường nước cũng như đa dạng sinh học biển.

Việt Nam có điều kiện vị trí địa lý thuận lợi với hơn 3.260 km đường bờ biển trải dài theo hướng Bắc - Nam, trung bình cứ 100 km2 đất liền có 1 km bờ biển. Dọc bờ biển còn có 114 cửa sông, trung bình 20 km có một cửa sông và hơn 50 vịnh, đầm phá. Điều này, tạo thuận lợi để nước ta phát triển tổng hợp kinh tế biển, tuy nhiên quá trình phát triển này đang gây ra ô nhiễm môi trường khu vực ven biển. 

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, mỗi năm, Việt Nam thải ra khoảng 3,7 triệu tấn chất thải nhựa (trong đó chỉ 10 đến 15% trong số đó, cuối cùng được thu gom để tái chế); khoảng 730.000 tấn chất thải nhựa từ trong nước rò rỉ ra đại dương. Trung bình mỗi ngày Việt Nam có khoảng 2.000 tấn rác thải nhựa từ trong nước rò rỉ ra biển. Lượng rác thải này đã khiến ô nhiễm rác thải nhựa tại khu vực biển nước ta trở nên nghiêm trọng. 

Ô nhiễm rác thải nhựa ven biển đang trở thành vấn đề cấp bách đòi hỏi sự chung tay xử lý, giảm thiểu rác của cả cộng đồng.

Theo báo cáo hiện trạng môi trường biển và hải đảo quốc gia giai đoạn 2016-2020 do Bộ TN&MT công bố năm 2021 đã chỉ ra chỉ số tiêu thụ nhựa trên đầu người tại Việt Nam tăng nhanh từ 3.8kg/năm/người năm 1990 tăng lên 54kg/năm/người vào năm 2018, trong đó, 37.43% sản phẩm là bao bì và 29.26% là đồ gia dụng. Đặc biệt, việc xả rác thải nhựa bừa bãi cùng với một lượng lớn rác thải nhựa từ đại dương dạt vào các đảo, bãi tắm trong mùa du lịch đang là vấn đề đáng báo động ở vùng ven biển và hải đảo.

Số liệu từ Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cho thấy tổng lượng nhựa sử dụng cho nuôi tôm thâm canh được khảo sát là 1.658-1.955 tấn/ha/năm. Tính đến cuối năm 2021, đã có 110.000ha đất được giao để nuôi tôm thẻ chân trắng…

Trước những thách thức trong ô nhiễm rác thải nhựa đại dương, chính phủ Việt Nam đã nỗ lực giải quyết thông qua việc đổi mới căn bản chính sách về bảo vệ môi trường. Theo đó, tại Luật bảo vệ môi trường sửa đổi các nội dung  liên quan đến chất thải nhựa như quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn về nhựa đã được luật hóa.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030; triển khai thực hiện Đề án Việt Nam chủ động chuẩn bị và tham gia xây dựng Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa đại dương.

Theo thống kê, hiện nay, ở Việt Nam, mạng lưới đối tác và các bên liên quan về vấn đề rác thải nhựa đại dương có khoảng 70 dự án và chương trình được thực hiện tại 19/28 tỉnh thành ven biển và các huyện đảo. Có thể kể đến Chương trình Thành phố sạch, Đại dương xanh hỗ trợ và thí điểm các giải pháp nhằm giảm thiểu rác nhựa đại dương ở 4 thành phố tại Việt Nam: Huế, Đà Nẵng, Biên Hòa và Phú Quốc do Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam (VASI) và Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ hợp tác.

Các địa phương ven biển đang tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm thu gom, xử lý rác thải nhựa.

Dự án “Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam” Tổ chức bảo tổn thiên nhiên thế giới (WWF) tại Việt Nam đang đồng hành cùng Bộ TN&MT. Mới đây, Việt Nam đã tham gia Chương trình đối tác hành động toàn cầu về nhựa tại Việt Nam và đặt mục tiêu đến năm 2030 giảm 75% rác thải nhựa đại dương... Từ đó, thúc đẩy được sự tham gia và kết nối cơ hội hợp tác, đồng thời thể hiện quan điểm cấp tiến và những cam kết mạnh mẽ của Việt Nam để giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa toàn cầu.

Ô nhiễm rác thải nhựa đại dương là vấn đề ưu tiên được giải quyết trong giai đoạn hiện nay với những thuận lợi là sự hỗ trợ, cam kết mạnh mẽ của các nhà lãnh đạo, các nhà chính trị, sự hoàn thiện của hệ thống chính sách, pháp luật cũng như nguồn lực tài chính đã sẵn sàng cho các hành động.

Thanh Nga