Hạn chế ô nhiễm nguồn nước trong niên vụ thu hoạch, chế biến cà phê

TMO - Nhằm kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tình trạng ô nhiễm nguồn nước đầu nguồn phát sinh từ hoạt động chế biến cà phê trên địa bàn, thành phố Sơn La đã chủ động triển khai nhiều giải pháp bảo vệ, tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm xử lý nguồn nước thải từ hoạt động sản xuất trên.

Bắt đầu vào niên vụ cà phê 2022-2023, UBND thành phố Sơn La đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, tuyên truyền, thực hiện các giải pháp đảm bảo tài nguyên nước hiệu quả, bền vững. Theo đó, UBND TP chỉ đạo UBND các xã, phường có nguồn nước sinh hoạt rà soát, lập danh sách thống kê các cơ sở xay xát, sơ chế, chế biến cà phê, chế biến nông sản, để tiến hành kiểm tra, theo dõi, giám sát hoạt động của các cơ sở chế biến nông sản, chăn nuôi.

Đồng thời, yêu cầu các cơ sở phải đăng ký quy mô, công suất hoạt động chế biến trong niên vụ 2022-2023 với UBND cấp xã, quá trình hoạt động phải thực hiện đúng quy mô, công suất và vận hành hệ thống xử lý chất thải đảm bảo quy định, trường hợp vượt quy mô công suất hoặc gây ô nhiễm môi trường thì dừng hoạt động sản xuất, xử lý theo đúng quy định. 

UBND thành phố chỉ đạo các địa phương kiểm soát chặt chẽ hoạt động xử lý nước thải tại các cơ sở chế biến cà phê trên địa bàn. Ảnh: NN 

Đối với các cơ sở dự kiến sẽ tiến hành hoạt động, tổ chức kiểm tra hiện trạng, đánh giá các điều kiện để phục vụ hoạt động sản xuất, các cơ sở chỉ được phép hoạt động khi có đầy đủ các hồ sơ pháp lý về bảo vệ môi trường, tài nguyên nước và phải có các công trình thu gom, lưu giữ, xử lý chất thải (nước thải, chất thải rắn, khí thải,...), công trình bảo vệ môi trường đảm bảo xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường để không gây ô nhiễm môi trường, nguồn nước. 

Cùng với đó, ngành chức năng và các xã, phường tăng cường tuyên truyền đến các cơ sở có hoạt động chế biến nông sản sơ chế cà phê niên vụ 2022-2023, không được phép hoạt động khi không đáp ứng đủ các yêu cầu. Đặc biệt, không để các cơ sở nằm trong hành lang bảo vệ nguồn nước sinh hoạt phát sinh hoạt động chế biến cà phê, yêu cầu các cơ sở phải đặt hệ thống camera giám sát tại hệ thống xử lý chất thải, truyền dữ liệu về phòng Tài nguyên và Môi trường Thành phố để giám sát.

Tính đến tháng 9/2022, thành phố đã rà soát 7 cơ sở chế biến nông sản; 6 cơ sở sơ chế cà phê ký cam kết thực hiện đảm bảo theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường và các văn bản chỉ đạo của tỉnh, thành phố. Đối với các cơ sở sơ chế, chế biến cà phê quy mô hộ gia đình, UBND thành phố đã chỉ đạo UBND các xã, phường tuyên truyền tuyệt đối không được phép hoạt động khi chưa đủ các điều kiện. 

Theo số liệu tổng hợp từ Phòng Kinh tế thành phố, toàn thành phố hiện có gần 5.000 ha cà phê, trong đó 4.940 ha trồng giống catimor và 50 ha cà phê giống mới chất lượng cao. Hiện diện tích cà phê trồng xen với cây ăn quả khoảng 3.800 ha, diện tích trồng thuần khoảng 1.191 ha.

Sản lượng quả tươi niên vụ năm 2022-2023 ước đạt 50.000 tấn, tập trung trên địa bàn các xã: Chiềng Đen, Chiềng Cọ, Chiềng Ngần, Chiềng Xôm, Hua La và phường Chiềng Sinh. Tổng diện tích cà phê được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn 4C, UTZ khoảng 1.330 ha, với 1.505 hộ áp dụng; 77 ha cà phê được cấp chứng nhận VietGAP.

UBND thành phố kiên quyết dừng hoạt động đối với các cơ sở chế biến cà phê không đáp ứng tiêu chuẩn môi trường (Ảnh minh họa) 

Niên vụ cà phê 2022-2023 bắt đầu từ đầu tháng 9 và kết thúc thu hoạch trong tháng 1 năm sau. Từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn thành phố đã xuất khẩu hơn 4.700 tấn cà phê nhân, giá trị xuất khẩu đạt gần 20 triệu USD. Thị trường xuất khẩu chủ yếu sang các nước: Anh, Đức, Mỹ, Nhật... 

Hoạt động sơ chế, chế biến cà phê là một trong những nguồn thu nhập chủ yếu của nhiều hộ gia đình trên địa bàn thành phố, tuy nhiên, hoạt động này cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt của người dân. Vì vậy, việc tăng cường giám sát, kiểm soát quy trình sản xuất, xử lý nguồn thải được UBND thành phố đặc biệt chú trọng, quyết liệt chỉ đạo các địa phương.

Hiện nay, trên địa bàn thành phố một số HTX, cơ sở sản xuất đã đẩy mạnh áp dụng quy trình khép kín trong trồng, chăm sóc, thu hái sơ chế, chế biến cà phê. Theo đó, sơ chế cà phê sử dụng công nghệ tiêu hao từ 1,5-1,9 m3 nước/tấn cà phê quả tươi. Cải tiến máy bóc tách vỏ quả cà phê và sơ chế theo phương pháp sơ chế khô, đồng thời chuyển đổi diện tích cà phê già cỗi sang trồng cà phê giống mới THA1, TN1, TN6...

Trước đó, trong niên vụ 2021-2022 UBND thành phố đã chỉ đạo kiên quyết xử lý, không cho phép hoạt động với các cơ sở sơ chế cà phê không đảm bảo xử lý nước thải, gây ô nhiễm môi trường, nguồn nước. Đồng thời, đã tổ chức 4 hội nghị tại các xã, phường Chiềng Đen, Chiềng Cọ, Chiềng Sinh, Hua La để tuyên truyền, hướng dẫn các cơ sở thực hiện các quy định về bảo vệ môi trường; ký cam kết với 63 cơ sở đã thực hiện sơ chế, chế biến cà phê những năm trước đó về thực hiện đúng các quy định về môi trường trong trồng, chăm sóc, sơ chế, chế biến cà phê.

Phòng TN&MT thành phố đã phối hợp với UBND xã Chiềng Đen, Chiềng Cọ trực tiếp xuống 13/13 đơn vị, cơ sở, hộ gia đình dự định sơ chế cà phê niên vụ 2021-2022 để kiểm tra việc thực hiện các quy định về môi trường theo nội dung đã cam kết; triển khai tuyên truyền quy định của nhà nước trong thực hiện sơ chế, chế biến cà phê; thông tin công tác bảo vệ hành lang nguồn nước của Nhà máy cấp nước sinh hoạt thành phố.

Thanh Nga