Hạn chế hoạt động khai thác nước ngầm tại nhiều khu vực

TMO - Mới đây, Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai vừa ban hành danh mục vùng hạn chế, khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất. Đây là những khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao hoặc đã bị ô nhiễm, mực nước ngầm bị suy giảm không đủ điều kiện khai thác, trong khu vực đã có nước sạch.

Đồng Nai có trữ lượng nước lớn, nhưng quá trình khai thác, sử dụng nước dưới đất chưa hợp lý đã kéo theo nhiều hệ quả. Trong đó, nổi bật là việc gia tăng nguy cơ ô nhiễm, cạn kiệt nguồn nước, sụt lún mặt đất. Kết quả nghiên cứu của dự án Điều tra, đánh giá sơ bộ tài nguyên nước dưới đất tỉnh Đồng Nai chỉ ra, một số nơi nước dưới đất có dấu hiệu ô nhiễm amoni, nitrit, nitorat, phenol.

Trên cơ sở kết quả quan trắc, đánh giá, Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định phê duyệt danh mục vùng hạn chế khai thác nước dưới đất, khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất.

Khai thác nguồn nước ngầm quá mức dẫn đến cạn kiệt tài nguyên nước dưới đất cũng như gia tăng tình trạng sụt lún mặt đất 

Theo quyết định có gần 600 vùng, khu vực ở 11 huyện, thành phố nằm trong vùng, khu vực, điểm hạn chế khai thác nước ngầm. Đây là các vị trí mà phạm vi khoảng cách nhỏ hơn 1km tới bãi rác, nghĩa trang hoặc khu chôn lấp chất thải; khu vực đã có hệ thống cấp nước tập trung; khu vực đã bị ô nhiễm hoặc đang gia tăng ô nhiễm do khai thác nước dưới đất; khu vực có mức nước ngầm giảm thấp hơn mức cho phép…

Việc ngừng khai thác nước ngầm để bảo vệ sức khỏe con người, bảo vệ nguồn nước cho tương lai là điều cần thiết. Tuy nhiên, khi nhu cầu nước sạch ngày càng tăng, nhiều nơi cả thành thị lẫn nông thôn ở Đồng Nai vẫn thiếu nước sạch thì cần có các giải pháp bổ sung để đảm bảo hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt của người dân.

Liên quan đến vấn đề này, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh đã tham mưu với UBND tỉnh ban hành phương án hạn chế khai thác nước dưới đất kèm theo. Nguyên tắc thực hiện việc hạn chế khai thác nước dưới đất là phải theo lộ trình phù hợp, đảm bảo không gây gián đoạn việc cấp nước, không làm hạn chế hoạt động sản xuất và sinh hoạt của người dân.

Trong trường hợp khu vực hạn chế khai thác nước dưới đất chưa có hệ thống cấp nước sạch thì vẫn gia hạn giấy phép khai thác nước dưới đất, ưu tiên phục vụ mục đích sinh hoạt, phòng cháy, chữa cháy, chống thiên tai… nếu đủ điều kiện theo quy định hiện hành.

Giải pháp hiệu quả nhất để hạn chế tình trạng khai thác nguồn nước ngầm là đảm bảo nước sạch tại nông thôn, vùng sâu, vùng xa 

Trên cơ sở vùng hạn chế khai thác nước dưới đất đã ban hành, các sở, ngành và địa phương xây dựng kế hoạch đầu tư hệ thống cấp nước sạch cho các vùng bị hạn chế khai thác nước dưới đất. Đề án Cung cấp nước sạch tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2021-2025 do Sở Xây dựng và Sở NN-PTNT đang hoàn thiện cũng đặt mục tiêu tận dụng, khai thác nguồn nước mặt phục vụ cho sinh hoạt và sản xuất công, nông nghiệp.

Tuy nhiên, giải pháp mang tính chiến lược để hạn chế tình trạng khai thác nguồn nước ngầm là hoàn thiện mạng lưới cấp nước sạch ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Theo Sở TN&MT, từng địa phương phải ưu tiên nguồn lực cho kế hoạch phát triển mạng lưới cấp nước, làm việc với đơn vị cấp nước sạch đảm bảo cấp nước đủ nhu cầu, ổn định chất lượng tại các vùng hạn chế khai thác nước ngầm, khu vực chưa có nước sạch.

Trước mắt, mỗi địa phương đề xuất đóng cửa giếng khoan bắt buộc ở một xã/phường, chọn nơi có nhiều vùng hạn chế khai thác nước và đã có nước sạch, sau đó triển khai toàn tỉnh. Để làm được điều này phải xây dựng kế hoạch và lộ trình đóng cửa, tuyên truyền và vận động người dân chuyển sang sử dụng nguồn nước máy.

Phương Thùy