Hà Nội cần tái thiết không gian phát triển theo hướng mở, đa trung tâm

TMO - Hà Nội cần xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Các ngành như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh, y tế, giáo dục chất lượng cao và du lịch trải nghiệm phải trở thành động lực tăng trưởng chủ lực. Hà Nội cũng cần mạnh dạn thử nghiệm những không gian phát triển mới, xem kinh tế ban đêm như một cấu phần văn hóa - tiêu dùng đa dạng. Kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh như một cam kết trách nhiệm với tương lai. 

Ngày 16/6, Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về kết quả triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương gần đây; việc sắp xếp tổ chức bộ máy của thành phố; ổn định tình hình mọi mặt của thành phố; quốc phòng, an ninh; lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế; an sinh xã hội; thực hiện 2 thông báo của Văn phòng Trung ương Đảng về kết quả chuyến thăm và làm việc của đồng chí Tổng Bí thư với Ban Thường vụ Thành ủy.

Báo cáo tại buổi làm việc, Hà Nội đã hoàn thành khối lượng công việc lớn, là một trong những địa phương đi đầu, thực hiện bài bản, nghiêm túc việc sắp xếp đơn vị hành chính; có tỷ lệ giảm đơn vị hành chính cấp xã cao nhất cả nước (giảm hơn 76%, từ 526 xuống còn 126 đơn vị). Thành ủy Hà Nội đã khẩn trương cụ thể hóa Chỉ thị của Bộ Chính trị về công tác chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp, kịp thời ban hành kế hoạch và tổ chức thực hiện đồng bộ; chuẩn bị dự thảo văn kiện đại hội với tư duy đổi mới, đi thẳng vào vấn đề, không hình thức, nêu rõ nhiệm vụ của Đảng bộ, định hướng phát triển của thành phố; chủ động rà soát mô hình tổ chức bộ máy, chú trọng kiện toàn các cơ quan chuyên môn, giảm cấp trung gian, sáp nhập đơn vị tương đồng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ theo hướng chuyên sâu, hiệu quả.

Về thực hiện nhiệm vụ tăng trưởng kinh tế, Hà Nội giữ vững vai trò đầu tàu với tốc độ tăng trưởng GRDP 6 tháng đầu năm 2025 ước đạt 7,59%, cao hơn trung bình cả nước. Tổng thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn đạt 73,1% dự toán năm và tăng so với cùng kỳ, tiếp tục giữ vững vị thế là một trong hai địa phương có quy mô thu ngân sách lớn nhất cả nước. Thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh nội địa tiếp tục là trụ cột chính, phản ánh sức sống của nền kinh tế đô thị. Một số ngành phục hồi tích cực như sản xuất công nghiệp, du lịch. Thành phố đã thu hút được gần 2,9 tỷ USD vốn FDI, đứng đầu cả nước, trong đó có nhiều dự án công nghệ cao, dịch vụ hiện đại, logistics và hạ tầng thông minh.

Hà Nội là điểm sáng cả nước về ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hiện dẫn đầu về chỉ số công nghiệp công nghệ thông tin, quản trị điện tử, dịch vụ công điện tử. Công tác chuyển đổi số trong các cơ quan đảng, đoàn thể đạt kết quả nổi bật; đã tiên phong tích hợp thành công 4 thủ tục hành chính của Đảng lên môi trường điện tử, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, phục vụ cán bộ, đảng viên. Thành phố đi đầu trong cả nước về tiến độ xây dựng quy hoạch chiến lược; đã hoàn thành và trình phê duyệt Quy hoạch Thủ đô thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch không gian xây dựng Thủ đô đến năm 2045. Công tác triển khai Luật Thủ đô (sửa đổi) và Nghị quyết của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được quán triệt sâu sắc, có kế hoạch cụ thể thể chế hóa thành các chương trình hành động sát thực tiễn.

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội. Ảnh: QH

Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, Hà Nội, với vị thế là Thủ đô, trung tâm hành chính - chính trị - kinh tế - văn hóa - khoa học của cả nước, tuy không thuộc diện sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh nhưng không thể và không được đứng ngoài cuộc. Hà Nội càng phải đi đầu, chủ động và mạnh dạn hơn trong việc tự sắp xếp, tinh gọn bộ máy, không chỉ vì yêu cầu nội tại, mà còn để làm gương, dẫn dắt và truyền cảm hứng cải cách cho cả nước. Việc tinh giản không chỉ dừng lại ở việc giảm đầu mối mà phải tiến tới tái cấu trúc lại chức năng, nhiệm vụ, giảm tầng nấc trung gian, loại bỏ chồng chéo, đồng thời chuẩn hóa quy trình quản trị công theo hướng số hóa, minh bạch, phân cấp, phân quyền rõ ràng và chịu trách nhiệm giải trình đến cùng.

Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý, Hà Nội cần tự đặt ra cho mình những mục tiêu, tiêu chuẩn cao hơn và khát vọng phát triển lớn hơn, đóng góp lớn vào mục tiêu chung của cả nước; khẩn trương hoàn tất việc sắp xếp tổ chức bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm đúng tinh thần Nghị quyết 60 và Kết luận 150 của Bộ Chính trị. Việc tổ chức lại phải thực hiện theo nguyên tắc tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, minh bạch, vận hành thông suốt, có hướng dẫn thống nhất từ thành phố đến cơ sở, tuân thủ đầy đủ các nghị quyết, kết luận, quy định của Trung ương. Thành ủy Hà Nội cần đặc biệt quan tâm đến việc bố trí đội ngũ phù hợp sau sắp xếp.

Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu, Hà Nội cần xác lập bản sắc kinh tế mới dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Các ngành như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh, y tế, giáo dục chất lượng cao và du lịch trải nghiệm phải trở thành động lực tăng trưởng chủ lực. Hà Nội cũng cần mạnh dạn thử nghiệm những không gian phát triển mới, xem kinh tế ban đêm như một cấu phần văn hóa - tiêu dùng đa dạng. Kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh như một cam kết trách nhiệm với tương lai. Mô hình đô thị sáng tạo như một nền tảng cho đổi mới xã hội. Các vùng trọng điểm cần được tổ chức lại không chỉ để phát triển nhanh hơn mà còn để trở thành nơi thu hút các tài năng, nơi giới nghiên cứu, doanh nhân, nghệ sĩ, nhà thiết kế tìm thấy cả điều kiện sống tốt lẫn cơ hội phát triển sự nghiệp.

Tổng Bí thư chỉ rõ, Hà Nội cần chuyển mình thành một thành phố sáng tạo, nơi nhân lực sáng tạo, những ý tưởng mới, công nghệ mới được quan tâm ưu tiên. Đây cũng là lúc Thủ đô cần nhìn ra ngoài biên giới, học hỏi không phải để bắt chước mà để lựa chọn, tích hợp tinh hoa của các thành phố toàn cầu vào bản sắc riêng của mình. Tầm nhìn phát triển Hà Nội không chỉ để dẫn đầu cả nước mà để Thủ đô ngàn năm văn hiến của chúng ta thực sự là thành phố tiên phong, hấp dẫn của châu Á.

Toàn cảnh buổi làm việc. Ảnh: QH

Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị, Hà Nội cần tái thiết không gian phát triển theo hướng mở, đa trung tâm và tích hợp vùng để Thủ đô dẫn dắt phát triển của miền Bắc và cả nước. Định vị lại vai trò và chức năng của các đô thị vệ tinh như Sơn Tây, Hòa Lạc, Xuân Mai, Phú Xuyên… không chỉ là "nơi giãn dân" mà là các trung tâm kinh tế - văn hóa - công nghệ cấp vùng, có sức hút riêng, có cơ chế quản trị tốt và khả năng tạo lập việc làm chất lượng cao. Triển khai các cơ chế chính sách, quy hoạch và phân quyền cùng các mô hình quản trị đô thị đặc thù để các vùng này tự lớn lên, có sức hút, sức sống riêng. Song hành với điều đó là nhiệm vụ cấp bách: Thiết lập lại hệ thống hạ tầng kết nối đa dạng, không chỉ là đường vành đai, cao tốc, mà cần một tầm nhìn dài hạn về mạng lưới giao thông tích hợp vùng Thủ đô…

Hà Nội cần chuyển vùng nông thôn từ vai trò hậu cần đô thị sang một vành đai xanh thông minh nơi kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp an toàn, công nghệ cao, bảo tồn sinh thái, cảnh quan, lưu giữ văn hóa làng xã và thử nghiệm các mô hình kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp trải nghiệm, du lịch bản địa. Trong vai trò là trung tâm vùng Thủ đô, Hà Nội cần đặt các chương trình hợp tác liên tỉnh về logistics, giáo dục, chuyển đổi số, du lịch, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn… trong bối cảnh hành chính - kinh tế mới, nơi Hà Nội trở thành hạt nhân kiến tạo hệ sinh thái vùng phát triển chung.

Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý, nếu không thoát ra khỏi hình thái đô thị trung tâm phình to - vùng ven mờ nhạt, Hà Nội sẽ tự cản trở tương lai chính mình. Nhưng nếu phát triển Hà Nội có không gian như một hệ sinh thái mở, thông minh, hài hòa, lan tỏa và bản sắc thì Thủ đô có thể không chỉ phát triển cho chính mình mà còn dẫn dắt sự cất cánh toàn vùng, thúc đẩy sự phát triển của miền Bắc và cả nước trong kỷ nguyên mới. Tổng Bí thư đề nghị, triển khai đồng bộ, có chiều sâu Nghị quyết 15, từ quy hoạch vùng Thủ đô đến xây dựng thành phố thông minh, từ kiến tạo thành phố sáng tạo đến hiện đại hóa quản trị công, bảo đảm minh bạch, phục vụ tốt người dân và doanh nghiệp, chuyển từ một chính quyền quản lý sang chính quyền kiến tạo, đồng hành. Hà Nội cần chủ động đề xuất, thiết kế và triển khai các cơ chế thí điểm đặc biệt và chỉ có thể bứt phá bằng đổi mới quản trị và công nghệ, dỡ bỏ những rào cản và trì trệ.

Hà Nội hoàn toàn có thể và cần xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo tầm cỡ, nơi sản sinh ý tưởng mới, công nghệ mới và doanh nghiệp mô hình mới. Hà Nội cần chủ động tháo gỡ các rào cản thể chế đang cản bước doanh nghiệp tư nhân vươn lên, từ tiếp cận vốn, đất đai, đến thủ tục đầu tư, đấu thầu, thuê đất, đổi mới công nghệ. Nhưng sâu hơn thế, Hà Nội cần thiết kế lại quan hệ giữa chính quyền và doanh nghiệp, từ cơ chế "xin - cho" sang quan hệ "đồng hành - kiến tạo - cùng chịu trách nhiệm".

Khu vực Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Hà Nội phải nuôi dưỡng một lớp doanh nhân mới, không chỉ giỏi kinh doanh, mà mang trong mình tư duy phụng sự xã hội, khát vọng vươn ra toàn cầu và trách nhiệm với quốc gia. Hà Nội cần chủ động tham gia cuộc đua cạnh tranh giữa các thành phố lớn toàn cầu về thu hút chất xám, đổi mới sáng tạo và tầm ảnh hưởng về kinh tế- văn hóa- xã hội cũng như môi trường sinh sống, học tập và làm việc.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, Hà Nội cần định hướng là một trung tâm đổi mới sáng tạo, tài chính, công nghệ và văn hóa, mang bản sắc riêng của Việt Nam, nhưng hội nhập sâu sắc vào mạng lưới đô thị toàn cầu và kiến tạo hình ảnh một "Thủ đô xanh - thông minh - đáng sống - có sức hút quốc tế". Phát triển Hà Nội không thể chỉ trông chờ vào quyết tâm chính trị mà cần sự vào cuộc của toàn xã hội. Mỗi không gian công cộng, mỗi sản phẩm văn hóa, mỗi công trình tiêu biểu, mỗi chính sách phát triển cần được thiết kế với ý thức rằng: Chúng ta đang cùng nhau kiến tạo hình ảnh của Hà Nội không chỉ cho hôm nay, mà cho cả thế kỷ sau.

Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị, cần biến quá trình chuẩn bị Đại hội Đảng các cấp thành một cuộc tổng động viên trí tuệ, tinh thần và khát vọng phát triển để từ đó định hình một tầm nhìn mới cho Thủ đô trong thời đại mới. Đại hội XVIII Đảng bộ thành phố sẽ không chỉ là nơi nhìn lại một nhiệm kỳ, mà phải là khởi thảo cho một chặng đường phát triển đến năm 2030, 2045 và xa hơn nữa. Hà Nội cần tổ chức tổng kết nhiệm kỳ 2020-2025 một cách nghiêm túc, không né tránh khuyết điểm, không hình thức hóa thành thành tích, mà phải mổ xẻ sâu các điểm nghẽn trong thể chế, quy hoạch, quản trị, chuyển đổi số, chất lượng cán bộ và hiệu quả tổ chức thực thi. Mỗi đánh giá phải dẫn đến một hành động cụ thể, mỗi bài học phải chuyển hóa thành một định hướng rõ ràng. Công tác nhân sự không phải chỉ là cơ cấu đủ đại diện mà là lựa chọn những người có đủ tâm - tầm - tài - thực lực để gánh vác sự chuyển mình của Thủ đô trong giai đoạn mới.

TÚ QUYÊN