Góp ý dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Địa chất và khoáng sản

TMO - Dự án Luật chưa có quy định cụ thể liên quan đến chính sách dân tộc, đặc thù tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong khi đây là những địa bàn tập trung nhiều trữ lượng tài nguyên khoáng sản. Mặt khác, với sinh kế chủ yếu dựa vào đất, nước, rừng, các hoạt động khai thác khoáng sản có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống, văn hoá, môi trường sống của đồng bào dân tộc thiểu số. 

Góp ý dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, dự án luật lần này cần rà soát các nội dung liên quan đến nguồn thu khoáng sản, đấu giá quyền khai thác khoáng sản và các khoáng sản đặc thù. Dẫn chứng, thời gian qua, giá vật liệu xây dựng ở một số địa phương tăng cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các dự án xây dựng, tác động tiêu cực đến tình hình sản xuất kinh doanh và tốc độ tăng trưởng của các địa phương.

Nguyên nhân là do việc xác định trữ lượng tài nguyên không chính xác và quản lý chưa tốt. Do đó, cần nhấn mạnh đến công tác quản lý, tránh lợi dụng sơ hở, gây thất thoát, lãng phí tài nguyên cũng như để xảy ra tình trạng tiêu cực. Có ý kiến cho rằng, việc đánh giá trữ lượng khoáng sản là cần thiết. Ngoài ra, cần nghiên cứu, đưa vào dự án luật những nội dung khái quát liên quan đến công nghệ, kỹ thuật, phương pháp, kiểm tra, thanh tra việc đánh giá trữ lượng khoáng sản để ngăn chặn kịp thời thất thoát tài nguyên. 

(Ảnh minh họa)

Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, dự án Luật chưa có quy định cụ thể liên quan đến chính sách dân tộc, đặc thù tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong khi đây là những địa bàn tập trung nhiều trữ lượng tài nguyên khoáng sản. Mặt khác, với sinh kế chủ yếu dựa vào đất, nước, rừng, các hoạt động khai thác khoáng sản có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến đời sống, văn hoá, môi trường sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Đại biểu cho rằng cần lồng ghép các chính sách dân tộc vào dự án luật nhằm đảm bảo phát triển bền vững, hài hoà lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Do đó, đề nghị có dự báo tác động tiêu cực đối với đối tượng chịu tác động trực tiếp, liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản tại khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số…

Về quy định quản lý đất hiếm, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nhất trí với việc bổ sung một chương riêng quy định về quản lý, khai thác, sử dụng đất hiếm. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm việc bổ sung một chương cụ thể về đất hiếm hay bổ sung một chương về khoáng sản chiến lược, trong đó có đất hiếm, để bao quát và đầy đủ hơn. Bởi ngoài đất hiếm, các chủ trương, chính sách của Đảng cũng yêu cầu có khung pháp lý quản lý nhiều loại khoáng sản chiến lược khác như titan, uranium…

Với những góp ý nêu trên, mới đây, tại phiên họp lần thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Luật. Theo đó, tập trung vào các nội dung, tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản; cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục hành chính; phân quyền, phân cấp, đảm bảo tháo gỡ vướng mắc, bất cập, cản trở sự phát triển, khơi thông các điểm nghẽn; phòng chống tham nhũng, tiêu cực… 

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất việc sửa đổi, bổ sung quy định tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhằm bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh quốc phòng, sử dụng hiệu quả khoáng sản chiến lược quan trọng. Đề nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện quy định khu vực không đấu giá khai thác khoáng sản bảo đảm tính công khai, minh bạch, tránh dẫn đến tình trạng “đầu cơ, giữ mỏ”, làm ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát triển mới các dự án thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy định.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng thống nhất với các quy định đặc thù về quản lý đất hiếm, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát quy định, phù hợp với chiến lược quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên đất hiếm, phục vụ phát triển đất nước.

Luật Địa chất và khoáng sản được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 8 và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Tuy nhiên, một số quy định trong luật về khoáng sản nhóm IV có hiệu lực sớm hơn (tức có hiệu lực từ ngày 15/1/2025).

VĂN NHI