Dự thảo Luật Cấp, thoát nước: Công trình cấp thoát nước phải thích ứng biến đổi khí hậu

TMO - Dự án đầu tư xây dựng công trình thoát nước phải đáp ứng các điều kiện, trong đó phải thích ứng với biến đổi khí hậu – nội dung nằm trong dự thảo Luật Cấp, thoát nước đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến góp ý.

Bộ Xây dựng đang dự thảo lấy ý kiến góp ý Luật Cấp, thoát nước. Theo đó, dự thảo Luật nêu rõ quy định về quản lý đầu tư, phát triển hệ thống cấp nước, cụ thể: UBND cấp tỉnh hoặc các cơ quan có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án cấp nước; quyết định lựa chọn đơn vị cấp nước làm chủ đầu tư nhà máy nước hoặc vùng phục vụ cấp nước. Đơn vị cấp nước được lựa chọn làm chủ đầu tư, quản lý vận hành một số hoặc đồng bộ tất cả các hạng mục của hệ thống cấp nước để sản xuất, kinh doanh bán buôn, bán lẻ nước sạch.

Đối với công trình nhà máy nước xây dựng mới hoặc vùng cấp nước đã được xác định trong nội dung quy hoạch cấp nước được công bố, kêu gọi đầu tư, phải tổ chức đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Đối với công trình cấp nước quy mô vùng liên tỉnh, Bộ quản lý chuyên ngành làm chủ quản đầu tư, quyết định lựa chọn chủ đầu tư và tổ chức quản lý vận hành có sự tham gia của UBND các tỉnh liên quan.

(Ảnh minh họa)

Theo dự thảo, công trình cấp nước sinh hoạt đặc biệt quan trọng được xác định dựa theo một trong các tiêu chí: Cấp nước sinh hoạt có công suất từ 100.000 m3/ngày đêm trở lên; Vùng cấp nước bao gồm khu vực trung tâm hành chính, chính trị cấp tỉnh, Trung ương hoặc khu vực biên giới, hải đảo có an ninh trật tự chưa ổn định; Cấp nước phục vụ quốc phòng, an ninh.

Việc đầu tư xây dựng công trình cấp nước phải đáp ứng các yêu cầu: Dự án đầu tư xây dựng công trình cấp nước phải ứng dụng công nghệ xử lý nước hiện đại, tiết kiệm nước, tiết kiệm năng lượng; đường ống và thiết bị nằm chìm dưới đất phải đáp ứng yêu cầu nâng công suất cấp nước, chống ăn mòn, có độ bền cao theo thời gian; Các khu, cụm công nghiệp, khu chế xuất hạn chế đầu tư xây dựng mới công trình nhà máy nước, ưu tiên sử dụng nguồn nước sạch từ nhà máy nước trong vùng cấp nước; Dự án đầu tư công trình cấp nước phân tán được xem xét, đầu tư khi được xác định trong nội dung quy hoạch cấp nước, đáp ứng nhu cầu cấp nước cục bộ, khu vực dân cư phân tán và chưa phát triển mạng lưới cấp nước vùng.

Ưu tiên đầu tư dự án xây dựng công trình cấp nước, gồm: Công trình cấp nước quy mô vùng liên tỉnh ứng phó với điều kiện biến đổi khí hậu, truyền tải nước thô hoặc nước sạch cho các nhà máy nước, vùng phục vụ cấp nước trên địa bàn các tỉnh; Xây dựng mới, nâng công suất nhà máy nước có quy mô công suất lớn và phát triển mở rộng mạng lưới cấp nước trong vùng cấp nước; Xây dựng mạng lưới cấp nước khu dân cư tập trung, khu đô thị mới, khu chung cư, khu, cụm công nghiệp kết nối và sử dụng nguồn nước sạch từ mạng lưới cấp nước trong vùng cấp nước… 

Dự án đầu tư xây dựng công trình thoát nước phải bảo đảm tính đồng bộ từ đấu nối, mạng lưới thoát nước và nhà máy xử lý nước thải theo vùng thoát nước thải; kết hợp hài hòa giải pháp công trình và phi công trình. Tách riêng mạng lưới thoát nước mưa và mạng lưới thoát nước thải đối với các khu đô thị mới; có kế hoạch, lộ trình thay thế mạng lưới thoát nước chung thành mạng lưới thoát nước riêng tại các đô thị, khu dân cư.

Thích ứng với biến đổi khí hậu; khả năng phát triển, mở rộng, nâng cấp, cải tạo đô thị, khu dân cư theo từng giai đoạn quy hoạch. Dự án đầu tư công trình thoát nước và xử lý nước thải tập trung phải giải quyết một cách cơ bản các vấn đề thoát nước và xử lý nước thải của vùng thoát nước thải; phải tính đến khả năng kết nối các công trình xử lý nước thải phân tán. Thông báo thông tin về nội dung, tiến độ dự án, chất lượng dịch vụ thoát nước cho người dân trên địa bàn; phối hợp trong công tác đấu nối mạng lưới thoát nước trong nhà với hộp đấu nối thoát nước đường phố.

Các dự án đầu tư xây dựng công trình thoát nước được ưu tiên triển khai trong các trường hợp: Dự án thoát nước chống ngập các đô thị, khu dân cư khi bị ngập úng trên diện rộng, mức độ ảnh hưởng lớn; Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng khung thoát nước mưa kết nối với hệ thống tiêu thoát nước thủy lợi cho các đô thị có quy mô lớn; Dự án đầu tư xây dựng công trình thoát nước, xử lý nước thải cho đô thị, khu dân cư có quy mô lớn, mật độ dân số cao đang bị ô nhiễm hoặc nguy cơ ô nhiễm môi trường do xả nước thải…

Dự án Luật Cấp, thoát nước được Bộ Xây dựng chủ trì soạn thảo từ tháng 9/2023. Theo cơ quan này, nước sạch là một loại thực phẩm, hàng hóa đặc biệt, có tác động trực tiếp đến sức khỏe và mọi hoạt động thiết yếu khác của cuộc sống con người. Ngoài ra, mọi hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của đất nước có liên quan đến sử dụng tài nguyên nước và nguồn nước sạch. Các sự cố về nguồn nước, công trình cấp nước ảnh hưởng đến cuộc sống, tính mạng, sức khỏe con người trong vùng phục vụ; chịu tác động ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, phát triển kinh tế - xã hội, khủng bố, an ninh chính trị.

Đại Hội đồng Liên hiệp quốc ngày 28/7/2010 đã thông qua Nghị quyết công nhận việc tiếp cận nguồn nước sạch và hệ thống vệ sinh là một quyền cơ bản của con người. Nhiều nước trên thế giới cũng đã quy định sử dụng nước sạch là quyền của con người. Ở Việt Nam, cùng với điều kiện kinh tế - xã hội ngày càng phát triển, chất lượng cuộc sống của con người ngày càng được quan tâm nhiều hơn thì đảm bảo việc tiếp cận nguồn nước sạch an toàn, bền vững cần phải được thể chế hóa phù hợp với nhu cầu phát triển tất yếu của thế giới.

Nước thải là sản phẩm được thải từ các đối tượng sử dụng nước; trong nước thải có thể chứa nhiều hóa chất, mầm bệnh... nếu không xử lý, thải trực tiếp ra môi trường sẽ gây ra tình trạng ô nhiễm. Trong nhiều năm qua, đa số nước thải sinh hoạt, sản xuất, nước thải từ chăn nuôi thải trực tiếp ra môi trường và dòng chảy mặt gây ô nhiễm nặng nề, nhất là các dòng chảy mặt tại các đô thị, khu dân cư tập trung.

Tuy nhiên, việc đầu tư, phát triển hệ thống thoát nước và xử lý nước thải ở hầu hết các địa phương vẫn chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội; việc giám sát, quản lý và xử lý các vấn đề liên quan đến thoát nước và xử lý nước thải chưa được thực hiện một cách có hệ thống; tình trạng ngập úng và ô nhiễm môi trường do nước thải vẫn đang là bài toán khó đối với các cấp chính quyền. Do đó, quản lý và phát triển hệ thống cấp nước sạch, thoát nước mưa, thu gom xử lý nước thải nhằm phục vụ nhu cầu thiết yếu của con người, bảo vệ sức khỏe cho người dân, giảm thiểu các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế là rất cần thiết đặc biệt trong giai đoạn hiện nay.

ĐOÀN VINH