Dự thảo Chỉ thị của Chính phủ về ngăn chặn, giải quyết ô nhiễm môi trường

TMO – Để giải quyết vấn đề ô nhiễm, nhất là không khí, TP. HCM kiến nghị phân cấp mạnh cho chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã/phường để nâng cao hiệu quả giám sát, xử lý vi phạm môi trường; xây dựng hệ thống thông tin môi trường quốc gia thống nhất; hỗ trợ người dân, chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh, sạch…

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước rất quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường, coi đây là một trong ba trụ cột phát triển bền vững, tạo được những bước chuyển biến và kết quả quan trọng. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm môi trường chưa được kiểm soát hiệu quả, có nơi còn rất nghiêm trọng, nhất là ô nhiễm môi trường không khí tại các đô thị lớn, ô nhiễm môi trường đất, nước (sông, hồ, ven biển) tại các địa bàn tập trung đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề...

Theo Báo cáo của Bộ Công an, bình quân hằng năm, lực lượng Công an phát hiện, xử lý hơn 600 vụ phạm tội hình sự và hơn 20.000 vụ vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường. Do đó, Bộ Công an đã xây dựng, lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương để hoàn thiện dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.

Dự thảo Chỉ thị có những nội dung đang được Bộ Công an phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai như: Rà soát, đấu tranh, xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường; tập trung rà soát, đề xuất hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm đảm bảo thực thi pháp luật nghiêm minh, quy rõ trách nhiệm các ngành, các cấp.

Hoạt động xây dựng, phương tiện giao thông, công nghiệp, nông nghiệp được xác định là những nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí. Ảnh minh họa.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Chỉ thị lần này tập trung vào các giải pháp trước mắt nhằm ứng phó với tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng, gồm: ô nhiễm không khí và nước thải tại Hà Nội; ô nhiễm môi trường tại các làng nghề; ô nhiễm tại các lưu vực sông; và ô nhiễm tại một số cơ sở sản xuất công nghiệp, để ngăn chặn tình trạng lan rộng và kéo dài. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong quá trình xây dựng Dự thảo Chỉ thị theo hướng tập trung vào xử lý những vấn đề thực tiễn nổi cộm như ô nhiễm không khí và nguồn nước mặt. Cơ quan này cũng đang hoàn thiện quy chuẩn về khí thải đối với xe mô tô, xe máy đang lưu hành; kiến nghị bổ sung trách nhiệm cụ thể của Bộ Xây dựng trong việc kiểm soát bụi, khí thải từ công trường xây dựng và Bộ Công Thương trong kiểm soát nguồn thải từ nhà máy nhiệt điện, xi măng, sắt thép- những nguồn phát thải lớn hiện nay.

Về dự thảo Chỉ thị, UBND TP. Hà Nội đề nghị bổ sung nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trên địa bàn thành phố, ngoài khí thải giao thông còn có các nguồn từ hoạt động xây dựng, nông nghiệp, xử lý rác, công nghiệp, làng nghề; xác định lại trách nhiệm của thành phố trong công bố tình trạng khẩn cấp về ô nhiễm, xây dựng hệ thống quan trắc.

Trong khi đó, UBND TP. HCM sẽ tập trung hoàn thành các nhiệm vụ được giao trong Chỉ thị như xây dựng hệ thống giám sát tài nguyên nước, hệ thống quan trắc không khí tự động, xác định vùng phát thải thấp; kiến nghị phân cấp mạnh cho chính quyền địa phương, đặc biệt là cấp xã/phường để nâng cao hiệu quả giám sát, xử lý vi phạm môi trường; xây dựng hệ thống thông tin môi trường quốc gia thống nhất; hỗ trợ người dân, chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh, sạch…

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp về dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường (vừa diễn ra mới đây), Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nêu rõ, Chỉ thị lần này phải bao quát được các vấn đề lớn, đặc biệt là gắn với trách nhiệm cụ thể; đồng thời tập trung vào các vấn đề môi trường bức xúc, chỉ ra được địa bàn đang ở mức báo động. Cụ thể, TP. Hà Nội, TPHCM là hai đô thị lớn đang chịu áp lực môi trường lớn nhất, bị quá tải và ô nhiễm nghiêm trọng, mà nếu giải quyết được thì sẽ tạo tiền đề để nhân rộng ra các địa phương khác.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về dự thảo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Ảnh: QH

Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cơ quan soạn thảo tiếp thu, chỉnh sửa, hoàn thiện Dự thảo Chỉ thị, trong đó cần nêu rõ tình trạng ô nhiễm môi trường ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM, đặc biệt là ô nhiễm không khí, ô nhiễm lưu vực sông, ô nhiễm do chất thải rắn, làng nghề và khu công nghiệp… với tình hình ngày càng nghiêm trọng. Từ đó chỉ rõ những nhiệm vụ cấp bách, cần tập trung thực hiện ngay, bên cạnh các nhiệm vụ bảo vệ môi trường vẫn thực hiện thường xuyên.

Đồng ý với các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm để giải quyết ô nhiễm môi trường không khí ở một số thành phố lớn, đô thị, ô nhiễm môi trường lưu vực sông, làng nghề… được nêu trong Dự thảo Chỉ thị, Phó Thủ tướng Chính phủ lưu ý, các nhiệm vụ, giải pháp này không thay thế cho các văn bản chỉ đạo, chỉ thị của Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã có về giải quyết ô nhiễm trong từng lĩnh vực cụ thể.

Phó Thủ tướng cho rằng, chưa cần có thêm giải pháp, biện pháp mới, trước hết các địa phương phải thực hiện ngay và nghiêm các quy định xử lý ô nhiễm môi trường không khí, lưu vực sông, chất thải rắn… đã có đầy đủ cơ sở chính trị, hành lang pháp lý. Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công an phải thanh tra, kiểm tra, giám sát báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để xử lý những nơi làm chưa đúng.

Phó Thủ tướng Chính phủ nêu ví dụ, để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí của TP. Hà Nội, thì đầu tiên cần xác định cụ thể nguồn gây ô nhiễm (60% từ giao thông, 40% từ xây dựng, nông nghiệp, công nghiệp…), thời điểm ô nhiễm, tiếp đó là xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn để đánh giá tình trạng, mức độ ô nhiễm; đặt ra lộ trình, mục tiêu cụ thể. Từ đó giao nhiệm vụ cho TP. Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Công Thương, Bộ Công an... như: Kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, phát triển giao thông công cộng, hạn chế giao thông ở một số khu vực ô nhiễm không khí nghiêm trọng… và phải rất rõ mốc tiến độ, thời gian.

Về công tác kiểm tra, thanh tra, rà soát, đánh giá, Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, trách nhiệm của Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải chủ trì xây dựng hệ thống dữ liệu quan trắc môi trường quốc gia, kết nối và chia sẻ với các bộ, ngành, trong đó có Bộ Công an; chuyển hồ sơ cho Bộ Công an theo dõi, giám sát đặc biệt, xử lý ở mức cao hơn đối với các khu vực, doanh nghiệp gây ô nhiễm nghiêm trọng đã thanh tra xử lý hành chính nhiều lần, không để "một việc hai người"; nghiên cứu cơ chế sử dụng kinh phí xử phạt hành chính để phục vụ công tác thanh tra, kiểm tra môi trường.

Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất cơ chế điều chỉnh thuế, phí dịch vụ môi trường; chính sách khuyến khích xã hội hóa, đầu tư cho môi trường. Phó Thủ tướng Chính phủ cũng giao các bộ: Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường, Công Thương khẩn trương hoàn thiện, ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn về từng lĩnh vực môi trường, mục tiêu, thời gian để các địa phương xây dựng lộ trình triển khai…/.

PHẠM DUNG