Đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch nông, thủy sản sang thị trường Trung Quốc

TMO - Trung Quốc đang thực thi chủ trương đưa hoạt động thương mại vào chính quy kiểm soát chặt chẽ hàng hóa qua biên giới, đặc biệt là hình thức tiểu ngạch. Vì vậy, các doanh nghiệp nông sản Việt cần chú trọng nâng cao chất lượng, hướng đến xuất khẩu nông, thủy sản chính ngạch sang thị trường này. 

Hiện Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất về hoa quả Việt Nam, chiếm tỷ trọng 45,38%. Trong đó, vải thiều chiếm tỷ trọng 90% lượng xuất khẩu ra nước ngoài, thanh long chiếm tỷ trọng hơn 80%. Đặc biệt, với sắn và các sản phẩm từ sắn, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất (tỷ trọng 91,47%); cao su chiếm tỷ trọng 71,91%. Trung Quốc là thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ ba, sau Hoa Kỳ, Nhật Bản. 

Theo đánh giá của các chuyên gia, những năm qua, chính sách thương mại biên giới của Trung Quốc ngày càng thay đổi, theo hướng yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn xuất nhập khẩu, quy cách đóng gói bao bì, truy xuất nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Thị trường này cũng đưa ra nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn hơn nhằm kiểm soát chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm đối với mặt hàng nông sản, hoa quả, trái cây nhập khẩu từ các nước. Bên cạnh đó, Trung Quốc đã hoàn thiện hệ thống pháp luật, thông qua việc 2 lần sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, đồng thời ban hành Lệnh 248, 249 vào năm 2021 và Lệnh 259 năm 2022.

Nông, thủy sản Việt Nam cần đẩy mạnh xuất khẩu sang Trung Quốc bằng đường chính ngạch.  

Năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam-Trung Quốc đạt 14,2 tỷ USD, tăng 12,7% so với năm 2021; trong đó, Việt Nam xuất khẩu vào Trung Quốc đạt 10,4 tỷ USD, tăng 10,4% so với năm 2021. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc 3,79 tỷ USD, tăng 19,7% so với năm 2021.

Năm 2023, dự báo bên cạnh những cơ hội, thuận lợi khi tình hình thông quan hàng hóa nông sản qua cửa khẩu biên giới Việt-Trung được cải thiện, có rất nhiều các khó khăn thách thức trong bối cảnh mới cần trao đổi, tháo gỡ như xu hướng giảm cầu, một số mặt hàng có tiềm năng chưa được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc như bưởi, bơ, na, roi, dừa, thảo quả, dứa, sứa muối; thông tin thị trường, thông quan chưa chuyển tải kịp thời, tổ chức kết nối sản xuất với thương lái, doanh nghiệp chế biến xuất khẩu chưa chặt chẽ...

Để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thủy sản sang thị trường tỷ dân này Vụ Thị trường châu Á - châu Phi(Bộ Công Thương) cho rằng, các địa phương, cơ quan quản lý nên xây dựng chiến lược phát triển ngành, xây dựng thương hiệu song song với xây dựng vùng sản xuất, vùng nuôi trồng chuyên canh tập trung, quy mô lớn dựa theo tín hiệu thị trường.

Với doanh nghiệp, cần thường xuyên cập nhật và tuân thủ quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của thị trường Trung Quốc. Cùng với đó, doanh nghiệp phải chú trọng xây dựng thương hiệu, bảo vệ thương hiệu và nghiên cứu kỹ nhu cầu, xu thế phát triển của thị trường. Các doanh nghiệp cần xây dựng đội ngũ nhân viên thông thạo thị trường, ngôn ngữ, tận dụng tuyến vận tải đường sắt liên vận Việt Nam – Trung Quốc và thúc đẩy khai thác thị trường thông qua hình thức thương mại điện tử.

Doanh nghiệp xuất khẩu phải chú trọng xây dựng thương hiệu, bảo vệ thương hiệu và nghiên cứu kỹ nhu cầu, xu thế phát triển của thị trường. 

Để nâng cao hiệu quả quan hệ hợp tác giao thương thương mại giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc cũng tại hội nghị Thúc đẩy giao thương nông sản, thủy sản Việt-Trung trong bối cảnh mới, các chuyên gia cũng cho rằng, hai phía cần duy trì công tác nắm tình hình, dự báo tình huống phát sinh và kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc, điều chỉnh định hướng, chính sách và hệ thống giải pháp mở rộng quan hệ xuất nhập khẩu, tiến tới cân bằng cán cân thương mại, bảo đảm lợi nhuận cho doanh nghiệp và lợi ích quốc gia.

Bộ NN&PTNT đề nghị, cơ quan quản lý nhà nước cần coi các doanh nghiệp là những người bạn đồng hành, thay vì là đối tượng quản lý. Doanh nghiệp có bền vững thì đất nước mới bền vững. Thông qua giao thương kinh tế, Việt Nam muốn khẳng định là quốc gia sản xuất có trách nhiệm trên thế giới… Mỗi thị trường có một văn hóa, mỗi người tiêu dùng có một thói quen. Việc thích ứng với lệnh 248, 249 và sắp tới là 259, sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam sản xuất, xuất khẩu một cách bền vững.

Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) đề nghị, Tổng cục Hải quan Trung Quốc tiếp tục đánh giá và phê duyệt các hồ sơ đăng ký xuất khẩu sản phẩm trái cây đông lạnh của Doanh nghiệp Việt Nam sang Trung Quốc trên hệ thống CIFER theo quy định của Lệnh 248… Hiện nay, Trung Quốc yêu cầu về điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm rất cao, doanh nghiệp phải có hệ thống quản lý an toàn thực phẩm tương đương với chứng chỉ Hệ thống quản lý an toàn thực phẩm HACCP... Bên cạnh đó, Hải quan Trung Quốc đang tạm ngừng việc đăng ký nhóm trái cây đông lạnh đối với doanh nghiệp Việt Nam… Dó đó, các doanh nghiệp Việt Nam cần tìm hiểu kỹ để đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của thị trường này.

Minh Hà