Đẩy mạnh ứng dụng truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử, chống khai thác IUU

TMO - Để phục vụ công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tỉnh Khánh Hòa đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đặc biệt trong đó chú trọng  triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (phần mềm eCDT VN).

Quản lý đội tàu chặt chẽ và thực hiện tốt công tác truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác là những yêu cầu của Ủy ban Châu Âu liên quan đến cảnh báo “Thẻ vàng” IUU. Vì vậy, thời gian qua, tỉnh Khánh Hoà đã triển khai nhiều giải pháp nhằm truy xuất nguồn gốc hải sản sau khai thác một cách minh bạch, rõ ràng. Cùng với việc ứng dụng công nghệ trong quá trình quản lý, vận hành, tỉnh Khánh Hòa là địa phương đi đầu trong việc triển khai Hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (phần mềm eCDT VN).

Cụ thể, cảng cá Hòn Rớ (xã Phước Đồng, TP.Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà) đã lắp đặt một máy tính bảng kiosk cài đặt phần mềm eCDT VN vừa hướng dẫn ngư dân sử dụng, vừa hỗ trợ bà con không sử dụng điện thoại thông minh truy cập làm thủ tục xuất, nhập cảng. Bên cạnh đó, các Văn phòng đại diện thanh tra, kiểm soát nghề cá tại các cảng như Đá Bạc, Vĩnh Lương, Đại Lãnh cũng đã lắp đặt một máy tính bảng kiosk để ngư dân có thể triển khai thao tác trực tiếp các thủ tục.

Lãnh đạo Chi cục Thủy sản Khánh Hoà cho biết, ngay từ ngày 25/2/2024 các tàu cá xuất, nhập bến tại các cảng cá trên địa bàn tỉnh đã thực hiện áp dụng trên phần mềm eCDT. Đến nay, các cơ quan quản lý đã thực hiện các thủ tục quy định qua phần mềm này đối với 3.289 lượt tàu xuất cảng, 2.894 lượt tàu cập cảng. Triển khai cấp 762 biên nhận bốc dỡ thuỷ sản qua cảng, cấp 67 xác nhận thủy sản khai thác và 2 chứng nhận thủy sản khai thác trên hệ thống eCDT VN. Bên cạnh đó, đã đăng ký mở 197 tài khoản trên hệ thống eCDT VN cho các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, cơ sở thu mua, chế biến hải sản; hướng dẫn cài đặt ứng dụng eCDT VN cho hàng trăm chủ tàu cá trên địa bàn tỉnh…

Khánh Hòa là địa phương đi đầu trong việc triển khai phần mềm eCDT VN. (Ảnh minh hoạ: NL).

Thời gian tới, tỉnh Khánh Hòa sẽ triển khai thực hiện toàn bộ 100% các hoạt động xác nhận xuất, nhập bến của tàu cá; kiểm soát thống kê sản lượng qua cảng cá; cấp biên nhận bốc dỡ sản phẩm thủy sản qua cảng; cấp xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác và chứng nhận nhận thủy sản khai thác trên hệ thống eCDT VN để tạo sự minh bạch, rõ ràng, hướng đến chống khai thác bất hợp pháp.

Cũng theo Lãnh đạo Chi Cục Thuỷ sản Khánh Hoà, phần mềm eCDT VN do Cục Thủy sản xây dựng và đưa vào triển khai áp dụng nhằm mục tiêu thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với các sản phẩm thủy sản khai thác trong nước. Ứng dụng sẽ đảm bảo chức năng của tất cả các bên tham gia theo đúng quy trình của pháp luật, giúp minh bạch hóa các bước truy xuất nguồn gốc, tiến tới tự động hóa hoàn toàn quy trình để thay thế cho việc truy xuất trên bản giấy như hiện nay.

Đáng chú ý, ứng dụng công nghệ, sử dụng phần mềm eCDT VN được ngư dân Khánh hoà tích cực sử dụng, hưởng ứng.  Đơn cử như những ngư dân tại xã Phước Đồng (TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa), sau hơn 20 ngày bám biển tại ngư trường Trường Sa, các ngư dân vừa cập cảng cá Hòn Rớ đã mở điện thoại vào phần mềm eCDT VN để xuất tất cả thông tin, dữ liệu về tàu cá, thuyền thưởng và các thuyền viên trên tàu, cùng với việc xuất nhập cảng, sản lượng khai thác trên hệ thống.

Ứng dụng eCDT VN đã hỗ trợ ngư dân hiệu quả trong quá trình khai thác trên biển. Một ngư dân ở phường Vĩnh Phước (TP. Nha Trang) cho biết, trong quá trình khai thác trên biển, nhiều khi ngư dân mải đuổi theo đàn cá mà vô tình đến sát ranh giới vùng được phép khai thác. Việc lắp đặt và duy trì kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá sẽ giúp ngư dân được cảnh báo kịp thời khi mất tín hiệu giám sát hành trình tàu cá, khi hoạt động gần đường ranh giới được phép khai thác trên biển, cũng như được hỗ trợ kịp thời trong việc cảnh báo thiên tai, tìm kiếm, cứu nạn khi có sự cố. Đặc biệt, ứng dụng phần mềm eCDT VN vào hoạt động khai thác trên biển đã giúp ngư dân dễ dàng nhập thông tin khai thác và thông tin này sẽ được cập nhật nhanh chóng với hệ thống của các cơ quan chức năng khi tàu về bờ.

Người dân nhập thông tin khai thác, đánh bắt qua eCDT VN trên thiết bị điện thoại thông minh. (Ảnh: KS).

Theo nhận định của phần lớn ngư dân tỉnh Khánh Hoà, hiện phần mềm eCDT VN được ngư dân cơ bản nắm bắt và thực hiện mỗi khi xuất, nhập cập cảng từ nhiều tháng nay. Đồng thời, phần mềm này giúp ngư dân chủ động mọi thời điểm và tiết kiệm thời gian hơn so với so với thực hiện trên giấy. Tuy nhiên, đối với các chủ tàu, thuyền trưởng là người lớn tuổi, không sử dụng điện thoại thông minh nên cần sự hỗ trợ, hướng dẫn của các cơ quan chức năng.

Đại diện Quản lý cảng cá Hòn Rớ cho biết, hiện văn phòng đã lắp đặt một máy tính bảng kiosk cài đặt phần mềm eCDT VN vừa hướng dẫn ngư dân sử dụng, vừa hỗ trợ bà con không sử dụng điện thoại thông minh truy cập làm thủ tục xuất, nhập cảng. Qua thời gian giới thiệu, hướng dẫn các tính năng và lợi ích của phần mềm eCDT VN, bà con rất đồng tình, hưởng ứng triển khai làm thủ tục xuất, nhập bến tại cảng. Tuy nhiên, cũng có một số bà con sử dụng trên nền tảng công nghệ còn lúng túng. Để giải quyết vấn này, Ban quản lý cảng cá đang phối hợp các cơ quan liên quan tiếp tục hướng dẫn bà con.

Không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân, áp dụng phần mềm eCDT VN còn giúp các cơ quan quản lý nhà nước thực hiện các thủ tục cho tàu cá xuất, nhập cảng nhanh chóng; xác nhận sản lượng và chứng nhận sản lượng, nguồn gốc sản phẩm hải sản khai thác cho doanh nghiệp dễ dàng và đảm bảo minh bạch, hợp pháp. Đối với ban quản lý cảng cá, việc áp dụng phần mềm này sẽ giúp rút ngắn thời gian xác nhận, chứng nhận, đáp ứng nhu cầu cập cảng, lên cá của các tàu cá. Bởi lẽ, các tàu thường cập cảng tập trung cùng thời điểm, vài chục tàu mỗi ngày, nếu làm thủ công rất vất vả, dễ nhầm lẫn.

Với việc đưa vào sử dụng hệ thống phần mềm eCDT VN để theo dõi, kiểm soát tính minh bạch, hợp pháp theo quy định về công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác của tỉnh Khánh Hoà là một trong những nhiệm vụ, hoạt động quan trọng thực hiện có hiệu quả công tác IUU, góp phần hướng tới gỡ “thẻ vàng” IUU cho Việt Nam.

Ngọc Huế