Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong giám sát tài nguyên rừng

TMO - Ứng dụng công nghệ thông tin đã hỗ trợ đắc lực cho các lực lượng chức năng tại Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị) trong việc giám sát công tác quản lý bảo vệ rừng và giám sát đa dạng sinh học.

Khu Bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa được thành lập theo Quyết định 1183/QĐ-UB, ngày 07/7/2010 của UBND tỉnh Quảng Trị, trực thuộc Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Trị. Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Bắc Hướng Hóa với diện tích tự nhiên hơn 23.400ha là khu vực có tính đa dạng sinh học cao, có vị trí vai trò quan trọng trong phòng hộ đầu nguồn, điều tiết nguồn nước và bảo vệ môi trường. 

Cụ thể nhiệm vụ của Khu BTTN Bắc Hướng Hóa còn bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học, bao gồm quần thể các động, thực vật quý hiếm như Gà lôi lam mào trắng, Voọc Hà Tĩnh, … và Đinh tùng, Lan hài, Trầm hương…, trong đó, có nhiều loài động, thực vật đang bị đe dọa diệt chủng, đồng thời Khu BTTN Bắc Hướng Hóa thực hiện nhiệm vụ duy trì giá trị dịch vụ sinh thái và chức năng rừng phòng hộ đầu nguồn cho các con sông Bến Hải, Rào Quán, sông Hiếu và sông Sê Păng Hiêng (CHDCND Lào), giữ nguồn nước cho lưu vực hồ Rào Quán của công trình thủy lợi, thủy điện Quảng Trị.

Thời gian qua, lực lượng chức năng bảo vệ rừng Khu BTTN Bắc Hướng Hóa đã tích cực ứng dụng công nghệ, áp dụng phần mềm tiên tiến hiện đại trong công tác tuần tra, bảo vệ rừng để đảm bảo giữ rừng an toàn, hiệu quả. Nhờ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT), chuyển đổi số, công tác bảo vệ tài nguyên rừng của đơn vị có những chuyển biến rõ nét.

Thực hiện công tác tuần tra bảo vệ rừng và tháo gỡ bẫy thuộc Khu BTTN Bắc Hướng Hóa mỗi cá nhân trong tổ tuần tra đều tự trang bị cho mình thêm điện thoại có cài đặt phần mềm SMART, công cụ giúp chuẩn hóa việc thu thập dữ liệu, phân tích và lập báo cáo về hiện trạng quản lý tài nguyên thiên nhiên và đa dạng sinh học. Trong quá trình tuần tra, phát hiện thấy cá thể động vật, thực vật quý hiếm mới hay bẫy thú rừng... tổ tuần tra sẽ kịp thời ghi chép, nhập thông tin, đánh dấu địa điểm thông qua máy GPS vào máy điện thoại thông minh có phần mềm SMART để báo cáo về cho bộ phận quản lý khu bảo tồn.

Trung bình mỗi quý, tổ tuần tra đi tuần tra rừng khoảng 30 ngày. Song hành với quá trình tuần tra, là thực hiện công tác tháo gỡ các bẫy động vật đặt trái phép, cập nhật quan sát về các loài động, thực vật trên tuyến... Từ khi có phần mềm SMART, việc tuần tra và cập nhật dữ liệu trở nên dễ dàng hơn. Trước đây, khi chưa có ứng dụng này, việc thu thập dữ liệu tuần tra được thực hiện thông qua các công cụ như máy định vị GPS cầm tay, phiếu/biểu giấy và máy ảnh, sau đó được nhập thủ công vào máy tính. Tuy nhiên, cách tiếp cận này rất tốn thời gian và thiếu tính khách quan, đồng thời quá trình nhập dữ liệu dễ xảy ra sai sót. Do đó ngay từ đầu năm 2023 tại Khu BTTN Bắc Hướng Hóa, việc triển khai ứng dụng SMART đã được thực hiện.

Sử dụng công nghệ SMART đã mang lại nhiều thuận lợi, tiết kiệm thời gian, sức người cho đội tuần tra bảo vệ rừng Khu BTTN Bắc Hướng Hoá. Ảnh  NP.

Được biết tổ tuần tra bảo vệ rừng và tháo gỡ bẫy thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa chỉ có 5 thành viên, trong đó có 1 cán bộ khu bảo tồn và 4 người dân của các tổ nhận khoán bảo vệ rừng cộng đồng. Với lực lượng làm nhiệm vụ mỏng, lại quản lý diện tích tương đối lớn trên địa hình phức tạp nên việc ứng dụng các phần mềm bản đồ, trong đó có ứng dụng SMART là rất cần thiết.

Ứng dụng SMART được xem là một trong những giải pháp tối ưu ở thời điểm hiện tại nhằm tăng cường chất lượng quản lý nhân lực và nâng cao hiệu quả hoạt động tuần tra bảo vệ rừng, giám sát đa dạng sinh học. Các tuyến tuần tra bảo vệ rừng được SMART lưu trữ đầy đủ các thông tin như tọa độ, khoảng cách tuần tra, ngày tháng tuần tra...

Việc tích hợp ứng dụng SMART trên điện thoại đã tạo điều kiện thuận lợi  hơn cho tổ tuần tra, phù hợp với từng thành viên ghi nhận thông tin hiện trường khi kiểm tra thực địa; hỗ trợ nhiều chức năng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Sau hơn một năm triển khai áp dụng SMART trên thiết bị điện thoại thông minh, các kết quả thực hiện tuần tra, kiểm tra hiện trường được cập nhật thông qua phần mềm quản lý nhanh chóng và chính xác hơn.

Theo thông tin từ Khu BTTN Bắc Hướng Hóa, số liệu ứng dụng SMART tự động truyền về máy chủ từ đầu năm 2023 đã ghi nhận hơn 700 ngày tuần tra của các đội bảo vệ rừng với gần 1.500 lượt cán bộ tham gia, trong đó đã tháo được hơn 60 bẫy thú rừng và giám sát các loại động, thực vật hoang dã, quý hiếm.

Nhờ đó, công tác quản lý, bảo vệ rừng đạt hiệu quả cao, đồng thời đa dạng sinh học rừng cũng được theo dõi một cách tỉ mỉ và chính xác. Có thể thấy rằng, SMART là công cụ hữu hiệu, hỗ trợ đắc lực cho ban quản lý khu bảo tồn trong quản lý và giám sát việc thực thi nhiệm vụ của cán bộ khi tuần tra, bảo vệ rừng và giám sát đa dạng sinh học. Từ đó, lãnh đạo khu bảo tồn sẽ có hướng chỉ đạo kịp thời nhằm cải thiện và nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện công tác chuyên môn.

Việc quản lý tại khu bảo tồn đã được nâng cao đáng kể từ khi đưa SMART vào ứng dụng. Những dữ liệu ghi nhận từ ứng dụng SMART giúp ích rất lớn cho ban quản lý trong quá trình xây dựng các quy định và đưa ra giải pháp phù hợp nhằm quản lý và bảo tồn tài nguyên rừng hiệu quả hơn. Đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển đổi số. Qua đó giúp lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng của ban quản lý tiếp cận kịp thời với khoa học, công nghệ và giải quyết những yêu cầu cấp thiết trong công tác bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học. 

Công cụ SMART là một ứng dụng hữu hiệu, hỗ trợ đắc lực việc quản lý, giám sát thực thi nhiệm vụ của cán bộ, tổ tuần tra rừng trong công tác tuần tra, bảo vệ rừng, giám sát đa dạng sinh học. Từ đó có hướng chỉ đạo kịp thời nhằm cải thiện, nâng cao chất lượng công tác chuyên môn, góp phần tăng cường hiệu quả quản lý, kiểm soát tài nguyên rừng và đa dạng sinh học của khu BTTN Bắc Hướng Hoá.

Bích Loan