Đẩy mạnh phát triển lâm nghiệp bền vững

TMO - Với hơn 100 nghìn ha rừng trồng, tỷ lệ che phủ rừng cao nhất cả nước, tiềm năng công nghiệp chế biến gỗ của Bắc Kạn là rất lớn. Với lợi thế trên, tỉnh Bắc Kạn xác định  phát triển kinh tế rừng bền vững trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tạo sinh kế và giảm nghèo bền vững cho người dân nông thôn sống phụ thuộc vào rừng.

Tỉnh Bắc Kạn có diện tích đất quy hoạch cho lâm nghiệp là 417.538 ha, trong đó diện tích rừng tự nhiên có 272.789 ha, diện tích rừng trồng 100.291 ha. Trong những năm qua công tác phát triển rừng trên địa bàn tỉnh luôn được chú trọng. Tỉnh quan tâm chỉ đạo trồng, chăm sóc, khoanh nuôi tái sinh rừng và nâng cao chất lượng rừng trồng; khuyến cáo các tổ chức, cá nhân trồng rừng gỗ lớn theo hướng thâm canh, chuyển hóa rừng kinh doanh gỗ nhỏ sang gỗ lớn.

Theo đó, giai đoạn 2015 - 2020, toàn tỉnh đã trồng mới được 33.925 ha; năm 2021, toàn tỉnh trồng được 5.156 ha, nghiệm thu 5.134 ha, đạt 144% kế hoạch. Chất lượng rừng ngày càng được nâng lên, đến nay, toàn tỉnh đã có 921 ha rừng được cấp chứng chỉ rừng FSC.

Bắc Kạn tận dụng những lợi thế về điều kiện tự nhiên, đẩy mạnh phát triển lâm nghiệp bền vững 

Từ năm 2020 đến nay, tổng sản lượng khai thác gỗ trung bình hàng năm của tỉnh Bắc Kạn đạt khoảng 260.000m3, giá bán bình quân 800.000 đồng/m3 trở lên. Năm 2022, toàn tỉnh đề ra chỉ tiêu khai thác lâm sản là 304.000m3 (cao hơn năm 2021) gỗ nguyên liệu.

Ngoài sản phẩm gỗ, với hơn 273.329 ha rừng tự nhiên, việc sử dụng lâm sản ngoài gỗ đã gắn liền với đời sống của các cộng đồng dân cư sống dựa vào rừng. Đây là nguồn tài nguyên quan trọng trong sản xuất lâm nghiệp, đặc biệt là phát triển kinh tế nông thôn miền núi. Lâm sản ngoài gỗ trở thành nguyên liệu cung cấp cho sản xuất hàng hóa nội địa cũng như xuất khẩu rất đa dạng, bao gồm thực phẩm, dược phẩm, tinh dầu, hàng thủ công mỹ nghệ…

Nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế lâm nghiệp, UBND tỉnh quyết định phê duyệt Đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn đến 2035 (Đề án).

Trong đó, Đề án xác định phát triển trồng rừng và chế biến gỗ từ rừng trồng là sản phẩm chủ lực của địa phương tham gia vào ngành hàng chủ lực của quốc gia theo hướng bền vững và có giá trị gia tăng cao; trồng lại rừng tập trung sau khai thác, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong chăm sóc, thâm canh rừng được xác định là mục tiêu chính trong giai đoạn 2020 - 2025 để tạo ra nguồn nguyên liệu đảm bảo về số lượng và chất lượng, cung cấp nguyên liệu chế biến làm hàng tiêu dùng trong nước và xuất khẩu là đột phá.  

Với nguồn nguyên liệu dồi dào, hoạt động chế biến gỗ tại các địa phương trên địa bàn tỉnh đang không ngừng phát triển 

Những năm qua, các địa phương trên địa bàn tỉnh đang khai thác hiệu quả lợi thế rừng trồng trong cung cấp nguyên liệu phục vụ cho ngành chế biến lâm sản. Tính đến hết năm 2021, toàn tỉnh Bắc Kạn đã có 329 cơ sở chế biến gỗ, với 38 doanh nghiệp, hợp tác xã và 291 cơ sở hoạt động theo mô hình hộ kinh doanh. Sản phẩm chủ lực là ván bóc, dăm, đũa gỗ, ván cốt phá, thanh chi tiết, sản xuất đồ mộc…

Nhờ nguồn gỗ nguyên liệu rất dồi dào nên hiện nay các nhà máy đang hoạt động ổn định, sản phẩm cung cấp cho các thị trường trong nước và xuất khẩu sang nhiều nước như Mỹ, Nhật, EU, Hàn Quốc, Đài Loan, Malayxia, Trung Quốc... Chế biến gỗ nhờ đó hiện đã chiếm tới gần 40% tỷ trọng sản xuất công nghiệp của tỉnh Bắc Kạn.

Việc phát triển vùng nguyên liệu tập trung phục vụ chế biến gỗ, tre nứa bền vững nhằm tạo ra đột phá trong công tác phát triển rừng sản xuất; nâng cao hiệu quả sử dụng đất, nâng cao năng suất, chất lượng, sản lượng vùng nguyên liệu tập trung phù hợp với từng giai đoạn để nâng cao giá trị gia tăng bền vững, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân sản xuất kinh doanh rừng. Đồng thời đáp ứng được nhu cầu về nguyên liệu phục vụ cho công tác chế biến tại địa phương. 

Tỉnh Bắc Kạn xác định đến năm 2025, toàn tỉnh có 11.000 ha trở lên cây Keo được trồng bằng các giống tiến bộ (Keo hạt Úc, Keo mô) và kinh doanh theo phương thức trồng cây gỗ lớn (khai thác trên 10 năm tuổi); 5.000 ha cây Mỡ áp dụng các biện pháp kỹ thuật chặt tỉa thưa để nâng tỷ lệ gỗ xẻ lên 80% sản lượng khai thác; 7.000 ha cây Mỡ được trồng lại sau khai thác bằng giống đảm bảo chất lượng tốt; 20.000 ha rừng trồng được cấp chứng chỉ FSC; 15.000 ha rừng trồng được sản xuất theo chuỗi giá trị. 

Địa phương này tập trung mở rộng, nâng cao chất lượng vùng nguyên liệu phục vụ ngành công nghiệp chế biến gỗ 

Bắc Kạn đồng thời tận dụng nguồn tài nguyên từ từng để đẩy mạnh thu hút đầu tư phát triển điện sinh khối nhằm tận dụng hết toàn bộ thân, cành, lá sau khai thác gỗ rừng trồng. Theo ước tính, lượng phụ phẩm bao gồm vỏ cây, cành, lá, mùn cưa, dăm gỗ… từ trồng, khai thác, chế biến của Bắc Kạn chiếm tỷ trọng khoảng 30-35% tổng sản lượng gỗ khai thác từ rừng. Đây là nguồn sinh khối rất lớn có thể tận dụng làm nguyên liệu phục vụ cho phát triển điện sinh khối tại địa phương.

Với những lợi thế ở trên, Bắc Kạn đang nỗ lực để hướng tới mục tiêu trở thành “trung tâm công nghiệp chế biến gỗ” ở vùng Đông Bắc. Tỉnh đang phấn đấu đến năm 2025 đưa diện tích rừng trồng toàn tỉnh đạt 100 nghìn ha, diện tích khai thác trung bình từ 5.500-6.500ha/năm với trữ lượng khoảng 700-900 nghìn m3/năm, sản xuất ra 300 nghìn m3 sản phẩm.

Hiện nay, tỉnh Bắc Kạn đang khuyến khích người dân đẩy mạnh trồng rừng sản xuất đặc biệt là rừng gỗ lớn. Đồng thời, đẩy mạnh liên kết giữa chính quyền, người dân và doanh nghiệp để hoạt động khai thác, chế biến lâm sản phát triển một cách bền vững. Cùng với đó, phát huy tối đa các dịch vụ lâm nghiệp, dịch vụ môi trường rừng...để tạo nguồn thu tái đầu tư bảo vệ và phát triển rừng. 

Hoàng Hà