Đẩy mạnh hiện đại hóa ngành khí tượng thủy văn

TMO - Thực hiện chuyển đổi số, đẩy mạnh hiện đại hoá trong hoạt động dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn (KTTV) được tỉnh Vĩnh Long tập trung triển khai, góp phần quan trọng trong công tác phòng chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai. 

Đề án "Hiện đại hóa Ngành Khí tượng Thủy văn đến năm 2025 và thời kỳ 2026-2030" được Chính phủ phê duyệt hướng đến mục tiêu là hiện đại hóa công nghệ quan trắc khí tượng thủy văn đến năm 2030 nâng tổng số trạm tự động trên toàn mạng lưới đạt 95% đối với các trạm khí tượng, đo mực nước, đo mưa, đo gió trên cao và tối thiểu 40% đối với các trạm đo lưu lượng nước. Nghiên cứu áp dụng công nghệ quan trắc từ xa bằng vệ tinh, camera, viễn thám, vạn vật kết nối (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động quan trắc phục vụ giám sát, dự báo trên diện rộng.

Việc tăng cường dự báo, cảnh báo thông tin KTTV không chỉ góp phần chủ động phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai, bảo vệ cuộc sống và sinh kế của người dân mà thông tin, dữ liệu KTTV cũng đóng vai trò quan trọng đối với các ngành, lĩnh vực kinh tế- xã hội, quốc phòng, an ninh.

Áp dụng khoa học công nghệ đang là nhu cầu tất yếu của tất cả các lĩnh vực trong đời sống của con người trong đó có lĩnh vực KTTV. Để công tác thông tin dự báo, cảnh báo được nhanh chóng, kịp thời, ngành KTTV cả nước nói chung trong đó có tỉnh Vĩnh Long đã đẩy mạnh hiện đại hoá, áp dụng công nghệ cao và chuyển đổi số trong hoạt động quan trắc, thu thập, lưu trữ thông tin, dữ liệu và dự báo, cảnh báo KTTV, từ đó, công tác dự báo, cảnh báo của ngành KTTV trên địa bàn tỉnh đã có những chuyển biến rõ rệt cả về lượng và chất. 

Cụ thể nhờ có sự kết nối, chia sẻ dữ liệu dùng chung trên hệ thống chung nên công tác KTTV của tỉnh Vĩnh Long được chủ động trong quá trình khai thác dữ liệu. Đặc biệt, các thông số được cập nhật, lưu trữ, sắp xếp khoa học đã tạo nên hệ thống dữ liệu chi tiết theo từng khoảng thời gian mà dự báo viên cần.

Trạm quan trắc cảnh báo xâm nhập mặn tại ấp Phước Định 2- xã Bình Hòa Phước. 

Dựa vào kết quả này, kết hợp với dữ liệu quan sát thông qua ảnh mây vệ tinh cùng kinh nghiệm của mình, các dự báo viên sẽ đưa ra được bản tin dự báo, cảnh báo thời tiết nhanh chóng, kịp thời, chính xác nhất. Như trước đây phải mất từ 30 phút để cập nhật thông tin số liệu cho 1 bản tin dự báo hàng ngày thì hiện nay chỉ tốn khoảng 5 phút, vừa nhanh vừa chính xác, không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn ít tốn nhân lực. 

Tĩnh Vĩnh Long còn đẩy mạnh đầu tư công nghệ, hiện đại hoá khí tưởng thuỷ văn, tỉnh đã có gần 20 trạm đo mưa, 2 trạm đo mực nước và 1 trạm đo khí tượng. Nếu như trước đây chỉ dự báo thời tiết được 5- 7 ngày tiếp theo, thì hiện nay có thể dự báo 1 tháng tới. hầu hết số liệu qua trắc đã được tự động hóa, có thể truy cập dữ liệu trong thời gian thực. Qua đó, đã mang lại những hiệu quả trong công tác quan trắc, truyền tin và phục vụ hiệu quả dự báo, cảnh báo KTTV cả về lượng và chất cũng như đa dạng hóa hình thức thông tin hướng đến từng đối tượng sử dụng, giúp thông tin nhanh chóng, kịp thời, chính xác.

Cùng với đó việc ứng dụng thành công trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực KTTV tại tỉnh Vĩnh Long giúp tạo điều kiện thuận lợi để hệ thống nhận diện, hỗ trợ dự báo và cảnh báo một số hiện tượng khí tượng khí tượng thuỷ văn nguy hiểm, nâng cao hiệu suất làm việc, phục vụ hiệu quả công tác phòng chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai.

Nhở đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, hiện đại hoá ngành KTTV, đến nay Đài KTTV Vĩnh Long mỗi năm phát trên 150 bản tin mưa dông, 30 bản tin hạn mặn, trên 30 bản tin ngập lụt, 30 bản tin nắng nóng. Theo đó, chất lượng dự báo các bản tin đạt độ chuẩn xác từ 75- 90%. Riêng từ đầu năm đến nay, do ảnh hưởng của El Nino, khiến thời tiết nắng nóng kéo dài, Đài đưa ra cảnh báo thường xuyên, đến nay đã có hàng chục bản tin dự báo nắng nóng…

Để phát triển ngành KTTV, ngày 21/5/2021, UBND tỉnh Vĩnh Long đã ban hành Quyết định số 1218/QĐ-UBND phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng dự án đầu tư hoàn chỉnh trạm quan trắc khí tượng thủy văn nội đồng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long do Chi cục Thủy lợi – Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý.

Theo đó, nội dung và quy mô gồm đầu tư xây dựng mới 11 trạm khí tượng thủy văn nội đồng trên địa bàn tỉnh. Đầu tư hệ thống cầu dẫn, trạm đo kết hợp làm nhà quản lý; các thiết bị đo mưa, đo mặn, đo mực nước; hệ thống máy tính, phần mềm; các vật tư, thiết bị và một số hạng mục hạ tầng kỹ thuật khác với tổng mức đầu tư 25,1 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh và nguồn Quỹ phòng, chống thiên tai tỉnh Vĩnh Long. Địa điểm thực hiện dự án là các huyện Long Hồ, Tam Bình, Vũng Liêm, Trà Ôn, Bình Tân. Thời gian thực hiện năm 2021 - 2025.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, việc ứng dụng khoa học công nghệ, hiện đại hoá ngành KTTV là điều cấp thiết. Chuyển đổi số KTTV kỳ vọng đem đến cú hích, tạo sức bật cho ngành trong tiến trình phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Khánh Ngọc